ยาหญ้าดอกขาว

รูปแบบ ยาชง

สรรพคุณ

ลดความอยากบุหรี่

ขนาดและวิธีใช้

รับประทานครั้งละ 2 กรัม ชงน้ำร้อนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร หลังอาหาร วันละ 3 - 4 ครั้ง

คำเตือน

• ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจ และโรคไต เนื่องจากยาหญ้าดอกขาวมีโพแทสเซีมสูง

อาการไม่พึงประสงค์

• ปากแห้ง คอแห้ง

งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

1. การศึกษานำร่องประสิทธิผลของการใช้หญ้าดอกขาว (Vernonia Cinerea (L) Less) ระยะเวลา 4 สัปดาห์ ในการเลิกบุหรี่ (ลัดดา ขอบทอง และคนอื่นๆ, 2558)

จากการวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลองแบบกลุ่มเดียววัดก่อนหลัง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการบำบัดรักษาเพื่อเลิกบุหรี่ที่คลินิกอดบุหรี่ สถาบันธัญญารักษ์ โดยไม่เคยได้รับยาเพื่อช่วยในการเลิกบุหรี่หรือเคยได้รับยาชนิดอื่นมาแล้วแต่ยังเลิกไม่สำเร็จ อายุ 18 ปีขึ้นไป ทั้งเพศชายและหญิง ได้รับยาชงหญ้าดอกขาว แบบชาชง ครั้งละ 1 ซอง (3 กรัม) ต่อน้ำ 1 แก้ว ดื่มวันละ 3 ครั้ง หลังอาหารเป็นเวลา 4 สัปดาห์ ผลการทดลอง ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการในกลุ่มตัวอย่างพบว่า ผลการตรวจภาวการณ์ทำงานของตับ (liver function test) ได้แก่ ค่า AST และ ALP ก่อนและหลังการให้ชาชงหญ้าดอกขาวไม่แตกต่างกันส่วนค่า ALT ก่อนและหลังการให้ชาชงหญ้าดอกขาวแตกต่างกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนการทำงานของไต (Renal function test) และการตรวจนับเม็ดเลือด (Complete Blood Count) ก่อนและหลังการให้ชาชงหญ้าดอกขาวไม่แตกต่างกัน

2. การพัฒนาสูตรตำรับหญ้าดอกขาวเพื่อช่วยในการเลิกบุหรี่:การศึกษานำร่อง (ดวงใจ ดวงฤทธิ์ และคนอื่นๆ, 2561)

การศึกษาวิจัยนี้จัดทำขึ้นเพื่อพัฒนาตำรับยาอมหญ้าดอกขาวเปรียบเทียบความพึงพอใจและประสิทธิผลในการลดการสูบบุหรี่ โดยมีอาสาสมัคร จำนวน 58 คน ใช้ยาอม 3 สูตร ซึ่งมีกลิ่นและรสชาติต่างกัน มีปริมาณหญ้าดอกขาวเม็ดละ 1 กรัม อมสูตรละ 1 วัน วันละ 6 เม็ด แต่ละสูตรให้เว้นระยะห่าง 1 วัน พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ มีความพึงพอใจต่อลักษณะภายนอกของสูตรที่ 2 มากกว่าสูตรที่ 1 อย่างมีนับสำคัญทางสถิติ (p=0.002) แต่ความพึงพอใจต่อสูตรอื่น ๆ ไม่แตกต่างกัน ความพึงพอใจต่อรสชาติของทั้ง 3 สูตร ไม่แตกต่างกัน ยาอมทุกสูตรสามารถลดปริมาณการสูบบุหรี่ต่อวันได้ประมาณร้อยละ 30 ซึ่งไม่แตกต่างกัน อาการไม่พึงประสงค์ที่พบมักเป็นอาการเฉพาะที่ซึ่งหายได้เอง และมีอุบัติการณ์ต่ำ ยาอมหญ้าดอกขาวสะดวกต่อการใช้งาน และอาการไม่พึงประสงค์ต่ำ เหมาะแก่การใช้เลิกบุหรี่ในระยะยาว

3. การเปรียบเทียบประสิทธิผลของหญ้าดอกขาว (Vernonia Cinerea (L) Less กับ bupropion ในการบำบัดผู้ติดบุหรี่ (อภินัย ชินพิพัฒน์ และคนอื่นๆ, 2557)

การศึกษานี้เป็นการวิจัยทางคลินิก (Clinical trial) แบบ randomized double blind controlled trial two-parallel groups กลุ่มศึกษาได้รับชาชงหญ้าดอกขาวปริมาณ 4 กรัมต่อซอง ผสมน้ำ 1 แก้ว ดื่มวันละ 3 ครั้งหลังอาหารเช้า - กลางวัน - เย็น และยาหลอกลักษณะคล้ายยา bupropion รับประทานครั้งละ 1 เม็ด วันละ 1 ครั้ง หลังอาหารใน 3 วันแรก วันที่ 4 ให้ครั้งละ 1 เม็ด วันละ 2 ครั้ง หลังอาหาร เช้า-เย็น เป็นเวลา 7 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมได้รับ bupropion ขนาด 150 มิลลิกรัม ครั้งละ 1 เม็ด วันละ 1 ครั้ง หลังอาหารใน 3 วันแรก วันที่ 4 ให้ครั้งละ 1 เม็ดวันละ 2 ครั้งหลังอาหารเช้า-เย็น เป็นเวลา 7 สัปดาห์และยาหลอกที่เป็นลักษณะเป็นชาชงคล้ายชาชงหญ้าดอกขาว ครั้งละ 1 ซอง (ซองละ 4 กรัม) ผสมน้ำ 1 แก้ว ดื่มวันละ3 ครั้งหลังอาหารเช้า-กลางวัน-เย็น กำหนดวันเลิกบุหรี่เป็น วันที่ 8 ของการรักษาทั้ง 2 กลุ่ม ได้รับความรู้ คำปรึกษาและคำแนะนำในการปฏิบัติตัวเพื่อเลิกบุหรี่จากทีมเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ในสัปดาห์ที่ 0 2 4 และ 7 หลังจากนั้นดำเนินการติดตามผลการเลิกบุหรี่ทุกเดือนรวมทั้งสิ้น 6 เดือน ผลการเลิกบุหรี่ได้จากการรายงานผลด้วยตนเองของผู้ป่วย และยืนยันผลด้วยการตรวจโคนิโคตินในปัสสาวะ พบว่าในสัปดาห์ที่ 7 กลุ่มที่ดื่มชาชงหญ้าดอกขาว สามารถเลิกบุหรี่ได้ร้อยละ 15.6 กลุ่มที่รับประทานยา bupropion เลิกได้ร้อยละ 25 (p=0.267) ในสัปดาห์ที่ 16 อัตราการเลิกบุหรี่ ทั้ง 2 กลุ่มใกล้เคียงกันคือ ร้อยละ 11.11 และ 11.14 ตามลำดับ (p=0.778) เมื่อสิ้นสุดการรักษาในสัปดาห์ที่ 24 กลุ่มที่ดื่มชาชงหญ้าดอกขาวมีอัตราการเลิกบุหรี่ได้ต่อเนื่อง ร้อยละ 11.11 ซึ่งสูงกว่ากลุ่มที่รับประทานยา bupropion ที่มีค่าร้อยละ 6.8 ตามลำดับ (p=0.308) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ได้แก่ เวียนศีรษะ/ปวดศีรษะ ชาลิ้น คอแห้ง นอนไม่หลับ เป็นต้น สรุปได้ว่าชาชงหญ้าดอกขาวมีประสิทธิผลในการบำบัดเพื่อเลิกบุหรี่ไม่แตกต่างกับการใช้ยา bupropion และไม่พบอุบัติการณ์ของอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงในระยะการใช้ติดต่อกันนาน 7 สัปดาห์

อ้างอิง

ดวงใจ ดวงฤทธิ์,วรวรรณ สายงาม พัชญา คชศิริพงศ์. (2018). การพัฒนาสูตรตำรับหญ้าดอกขาวเพื่อช่วยในการเลิกบุหรี่:การศึกษานำร่อง. วชิรเวชสารและวารสารเวชศาสตร์เขตเมือง, Vajira Med J.2018;62(6):463-72.

บัญชียาหลักแห่งชาติ.(2556).บัญชียาจากสมุนไพร. สืบค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2564 , จาก https://kpo.go.th/webkpo/tool/Thaimed2555.pdf

ลัดดา ขอบทอง ,รสสุคนธ์ ธนธีระบรรจง,สุวภัทร คงหอม , กมลาพร พรหมพฤกษ์ วิโรจน์ วีรชัย . สำเนา นิลบรรพ์ . สมพร สุวรรณมาโจ. (2015). การศึกษานำร่องประสิทธิผลของการใช้หญ้าดอกขาว (Vernonia Cinerea (L) Less) ระยะเวลา 4 สัปดาห์ ในการเลิกบุหรี่ . Thai Journal Addiction , Vol.3 No. 1 .

อภินัย ชินพิพัฒน์,สำเนา นิลบรรพ์,สมพร สุวรรณมาโจ,รสสุคนธ์ ธนธีรบรรจง,รุ้งลาวัลย์ พันธุ์สวัสดิ์, ลัดดา ขอบทอง ,ดวงใจ ดวงฤทธิ์ วิโรจน์ วีรชัย. (2014). การเปรียบเทียบประสิทธิผลของหญ้าดอกขาว (Vernonia Cinerea (L) Less กับ bupropion ในการบำบัดผู้ติดบุหรี่ . Thai Journal of Addiction , Vol.2 No.1 January -June 2014.