ภูมิปัญญาท้องถิ่น

งานจักสานเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนที่มีมาตั้งแต่สมัยอดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นตัวอย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาอันเฉลียวฉลาดของคนไทยในท้องถิ่นที่สามารถนำสิ่งที่มีอยู่ในชุมชน เช่น ไม้ไผ่นำมาจักสานทำกระด้ง กระบุง สุ่มไก่ ไซตักปลา หรือนำมาประยุกต์ทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ที่มีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตประจำวัน นอกจากประโยชน์ใช้สอยแล้ว งานจักสานยังสะท้อนวัฒนธรรม สะท้อนความคิดสร้างสรรค์และภูมิปัญญาของชาวบ้านได้อีกด้วย

คนในชุมชนส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนอยู่ติดกับคลองจินดาเพราะจำเป็นต้องอาศัยใช้น้ำจากลำคลองในการดำรงชีวิต มักจะพบเห็นชาวบ้านปลูกต้นไม้ผล เช่น ขนุน มะม่วง กระท้อน มะพร้าวไว้รอบๆ เพื่อแบ่งเขตที่ดินของตนเอง บางบ้านมีอู่เรือและคลองซอยเล็กๆ จะปลูกต้นจากหรือเตยหนามไว้เพื่อกันตลิ่งพัง เนื่องจากสมัยก่อนยังไม่มีถนนชาวบ้านจะใช้เส้นทางน้ำในการสัญจรก็จะมีเรือวิ่งตลอดเวลาทำให้เกิดการกัดเซาะตลิ่ง ซึ่งภูมิปัญญาผู้เฒ่าผู้แก่สมัยก่อนจะนำใบเตยมาริดหนามออกตัดเป็นเส้นยาวตากแดดให้แห้งแล้วนำมาสานทำเสื่อ ทำหมอนใช้ในบ้าน ส่วนใบจากใช้ห่อทำขนมจาก หรือนำมาเย็บเป็บตับเอาไว้มุงหลังคาบ้านหรือนำไปขายสร้างรายได้ ส่วนก้านใบมะพร้าวนำมาทำกระจาดใส่ขนม ผลไม้ แต่ขั้นตอนการทำค่อนข้างยากต้องใช้เวลามาก และเมื่อความเจริญเข้ามาในชุมชนทำให้สภาพความเป็นอยู่ การดํารงชีวิตของคนในชุมชนเปลี่ยนแปลงไปการไปมาหาสู่กันระหว่างเมืองกับชนบทติดต่อกันได้สะดวก มีสิ่งอำนวยความสะดวกซื้อหาง่ายขึ้น และงานจักสานเป็นขั้นตอนที่ยากต้องใช้ความละเอียดประณีตมากที่สุด คนรุ่นหลังจึงไม่ค่อยสนใจเรียนรู้ทําให้การสืบทอดงานจักสานลดน้อยลงไป

คุณกฤษณา ปิ่นแก้ว เป็นสมาชิกของกลุ่มสตรีตำบลคลองจินดา ได้เรียนรู้การจักสานจากภูมิปัญญาท้องถิ่นและได้นำความรู้ทักษะมาประยุกต์สร้างสรรค์ชิ้นงานด้านการจักสานเส้นพลาสติก นับว่าเป็นการอนุรักษ์สืบสานภูมิปัญญาของคนรุ่นเก่าสู่คนรุ่นใหม่ได้อย่างมีคุณภาพ โดยได้รับเชิญเป็นวิทยากรด้านอาชีพให้แก่ กศน.ตำบลคลองจินดา และหน่วยงานอื่นๆ อยู่เสมอ หากสนใจต้องการเรียนรู้สามารถติดต่อ คุณกฤษณา ปิ่นแก้ว เลขที่ 118 หมู่ 3 ตำบลคลองจินดา อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม 73110 เบอร์โทร. 08-5931-3778

จักสานเส้นพลาสติก เป็นหัตถกรรมประยุกต์ของชุมชนที่มีการพัฒนารูปแบบให้ทันสมัยควบคู่กับการอนุรักษ์ลวดลายดั้งเดิมที่ได้รับการถ่ายทอดกันมาจากผู้เฒ่าผู้แก่ มีการออกแบบลวดลายต่าง ๆ ละเอียดประณีต เรียบร้อย สวยงามตามความต้องการของลูกค้า จักสานเส้นพลาสติกมีคงทนใช้ประโยชน์ได้นาน ราคาไม่แพง ทำให้มองเห็นคุณค่าและแสดงถึงเอกลักษณ์ความเป็นไทย ซึ่งเป็นความภาคภูมิใจของคนในชุมชน ปัจจุบันผลิตภัณฑ์จักสานเส้นพลาสติก ได้รับความสนใจจากคนในชุมชนที่จะเรียนรู้นำมาเป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัวและเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์อีกด้วย สำหรับผู้ที่สนใจผลิตภัณฑ์จักสานเส้นพลาสติกของตำบลคลองจินดา สามารถติดต่อได้ที่คุณอารีย์ แย้มจินดา ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนตำบลคลองจินดา เลขที่ 1 หมู่ที่ 14 ตำบลคลองจินดา อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม 73110 เบอร์โทร. 034-397500

ผู้เรียบเรียง หรือ ผู้เขียนนางสาวญาณิศา หมื่นจง