การจักสานไม้ไผ่

งานจักสานไม้ไผ่ เกิดขึ้นโดยการใช้ไม้ไผ่นนำมาจัก ผ่า ฉีกให้เป็นเส้นบาง ๆ แล้วนำมาขัด สาน สอด ไขว้ขึ้นโครงเป็นรูปทรงทำเป็นภาชนะ เป็นเครื่องมือเครื่องใช้ จัดเป็นงานศิลปหัตถกรรมและหัตถกรรมพื้นบ้านที่มีความผูกพันและอยู่คู่กับวิถีชีวิตของคนไทยมาอย่างยาวนาน แสดงได้ถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาบรรพบุรุษ มีการสืบทอดกันมาแต่โบราณ มีอยู่ในทุกภาคของประเทศ ด้วยเป็นทั้งหัตถกรรมที่เป็นของใช้ในในครัวเรือนและชีวิตประจำวันจนถึงเป็นอาชีพที่เป็นแหล่งรายได้อีกด้วยการสร้างสรรค์งานจักสานไม้ไผ่ต้องใช้ทั้งภูมิปัญญาความประณีต ความละเอียดอ่อน และทักษะฝีมือ ตั้งแต่การรู้จักคุณสมบัติของไม้ไผ่แต่ละชนิดที่มีความเหมาะสมกับการนำมาใช้ประโยชน์ในการจักสาน การเตรียมเส้นเพื่อการสานที่เหมาะสมกับการสานผลิตภัณฑ์แต่ละชนิด แต่ละรูปแบบและที่สำคัญคือการสานขึ้นรูปจนสำเร็จเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องจักสานไม้ไผ่ที่นำไปประโยชน์ใช้สอยตามที่ต้องการงานหัตถกรรมจักสานไม้ไผ่ จึงยังคงเป็นงานหัตถกรรมพื้นบ้านที่ยังคงมีการสืบทอดต่อกันมา นับจากอดีตกาลจนถึงปัจจุบัน

อาชีพการจักสานไม้ไผ่ ชาวตำบลนาคูณใหญ่ ซึ่งมีที่อาศัยอยู่ติดกับ “ลำน้ำอูน” ซึ่งนอกจากอุดมไปด้วยปูปลาอาหารแล้ว 2 ริมฝั่งน้ำอูนยังเต็มไปด้วยต้นไผ่ ซึ่งขึ้นตามธรรมชาติจนแน่นขนัด จึงเป็นโอกาสให้คนในหมู่บ้าน นำไผ่มาทำเครื่องจักสาน ซึ่งปัจจุบันชาวบ้านตำบลนาคูณใหญ่ มีอาชีพจักสานราว 80 เปอร์เซ็นต์ และสร้างรายได้เสริมเดือนละหลายพันบาทหลังจากฤดูทำนา เป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นคุณค่าทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สำคัญของชุมชนโดยเฉพาะอย่างยิ่งภูมิปัญญาเกี่ยวกับนำวัสดุจากธรรมชาติมาประยุกต์ใช้ในวิถีชีวิตได้อย่างผสมกลมกลืน ตลอดจนภูมิปัญญาที่ปรากฏชัดในกระบวนการผลิตและการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่นำเอารูปแบบทางวัฒนธรรม พื้นบ้านกับวิธีคิดเกี่ยวกับประโยชน์ใช้สอย กลายเป็นรูปแบบที่สะท้อนความเป็นเอกลักษณ์ของคนในตำบลได้อย่างชัดเจน ทำขึ้นเพื่อให้เกิดประโยชน์ใช้สอยในการดำรงชีวิตประจำวัน ตัวอย่างเช่น กระติบข้าว ขันไม้ไผ่ ทาให้เกิดประโยชน์พร้อมทั้งมีคุณค่ามากขึ้นโดยอาศัยความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ความประณีต งดงาม ทางผู้จัดทำได้นำไม้ไผ่ มาทำให้เกิดประโยชน์และมีคุณค่ามากขึ้น โดยทำเป็น หัตถกรรมกระติบข้าวรูปทรงต่างๆ เช่นกระติบข้าวรูปหัวใจ สามารถนำไปใช้เป็น เอกลักษณ์ที่สำคัญของหัตถกรรมพื้นบ้านในตำบลคือเป็นการสร้างขึ้นมาจากแรงบันดาลใจจากสิ่งแวดล้อมรอบตัว ไม่ว่าจะเป็นสภาพธรรมชาติ ความเป็นอยู่ ความเชื่อขนบธรรมเนียมประเพณี แล้วถ่ายทอดออกมาในรูปแบบของศิลปะ