Σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια είναι δυνατή η αλλαγή της χρήσης του κτιρίου ή ενός τμήματος αυτού, από την χρήση με την οποία εκδόθηκε η οικοδομική άδεια σε μια άλλη χρήση όπως πχ από κατάστημα σε κατοικία ή αντίστροφα. Η αλλαγή αυτή απαιτεί την έκδοση νέας άδειας αλλαγής χρήσης. Η νέα χρήση θα πρέπει να επιτρέπεται από τις χρήσεις γης της περιοχής όπου βρίσκεται το κτίριο καθώς επίσης και από τον Οικοδομικό Κανονισμό και την σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας – καταστατικό του κτιρίου (εάν πρόκειται για οριζόντια ιδιοκτησία). Έτσι πχ δεν μπορεί να γίνει αλλαγή χρήσης από υπόγεια αποθήκη σε υπόγεια κατοικία αφού ο κανονισμός απαγορεύει την κυρία χρήση κατοικίας σε υπόγεια στάθμη που δεν προσμετράτε στον συντελεστή δόμησης του οικόπεδου εκτός και αν ο συντελεστής δόμησης δεν έχει εξαντληθεί και η επιφάνεια της αλλαγής χρήσης προσμετρηθεί σε αυτόν ή δεν μπορεί να γίνει αλλαγή χρήσης μιας κατοικίας ενός ορόφου σε γραφείο εάν το καταστατικό της πολυκατοικίας απαγορεύει αυτή την χρήση.

Συνήθως, κατά την αλλαγή της χρήσης ενός κτιρίου ή κάποιου τμήματος προκύπτουν και εργασίες διαμόρφωσης του χώρου. Για να διαμορφωθεί ένα κατάστημα σε κατοικία, θα πρέπει να σχεδιάσουμε μια νέα κάτοψη του χώρου που θα περιλαμβάνει λουτρό, κουζίνα, υπνοδωμάτια κλπ όπως επίσης μπορεί να χρειάζεται και διαμόρφωση των όψεων του κτιρίου με την  προσθήκη νέων ανοιγμάτων ή την κατάργηση των παλαιών. Η διαμόρφωση της νέας κάτοψης του κτιρίου έχει αρκετούς περιορισμούς καθώς τα υποστυλώματα και οι δοκοί του κτιρίου έχουν κατασκευαστεί σε σημεία όπου να εξυπηρετούν το αρχικό σχέδιο του κτιρίου όπως επίσης και το περίγραμμα είναι δεδομένο, εκτός και αν προσθέσουμε στην άδεια και την προσθήκη κάποιου τμήματος (βλ. ΠΡΟΣΘΗΚΗ). Η τροποποίηση του υφιστάμενου στατικού φορέα είναι αρκετά δαπανηρή και γενικώς αποφεύγεται.

Οποιαδήποτε τροποποίηση των μελετών που έχουν υποβληθεί στην αρχική άδεια απαιτεί την έκδοση νέας μελέτης κατά την διαδικασία της αλλαγής χρήσης όπως πχ η κατασκευή ενός νέου λουτρού που εκτός της νέας αρχιτεκτονικής μελέτης, θα πρέπει να γίνει και νέα μελέτη ύδρευσης και αποχέτευσης. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, η νέα χρήση απαιτεί πρόσθετες μελέτες όπως πχ εάν αλλάζει μια κατοικία σε κατάστημα, απαιτείται και η μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας. Ανάλογα με το μέγεθος και την θέση των τροποποιήσεων της κάτοψης, ελέγχεται και η στατική επάρκεια του κτιρίου. Ο έλεγχος της στατικής επάρκειας του κτιρίου απαιτείται και όταν έχουμε πρόσθετα φόρτια στο κτιρίου λόγο της νέας χρήσης όπως πχ στα δάπεδα ενός κτιρίου που κατασκευάστηκε ως κατοικία και μετατρέπετε σε κατάστημα που συμφώνα με τους ισχύοντες κανονισμούς φορτίσεων, φέρουν μεγαλύτερα ωφέλημα φόρτια.