/لتشقى/تتعب = ماندوبيت، زەحمەت بکێشی.
/الثرى/تراب = خۆڵ، خاک
/ءانست/ ابصرت = ديتم و پێی شاد بووم.
/قبس/شعلة = مەشخەڵ، بزوتک
/الواد/ = دۆڵ، ناوەکەی:/طوى
/اهش/اخبط = گەڵا وەراندن بە گۆپاڵ
/مأرب/حوائج = پێویستی یان خۆازراوی.
/سیرتها الاولى/طريقتها و هيئتها الاولى = گەڕاندنەوە وەکو پێشتر
/جناحک/جنبك = تەنیشت
/سوء/مرض = خراپ ناشرین بە هۆی نەخۆشی.
/اشدد به ازري/اقوي به ظهري = پشم پێ گەرم کەم.
/اقذفيه/ارميه = فڕەیدە، پاڤێژە
/التابوت/ = صندوق
/الیم/البحر = دەریا
/باساحل/الشاطيء = کەنار
/ولتصنع على عيني/ولتربي بمرءا من الله و حفظهي و رعايته = لە ژێر چاودێری خودا پەروەردەبکرێی و بپارێزرێی
/يكفله/يحفظه و يربه و يرضعه = شيري بداتى و چاودێری بکات.
/لتقر عینها/تسر = چاوی بە بینینی موسا شاد بێت.
/فتنناک فتونا/امتحناک = تاقیکردنەوەی تۆمان کرد.
/اصطنعتك لنفسي/اي اخصصتك لتكون رسولا تبلغ عني رسالاتي = تۆم هەڵبژارد و تایبەتمەند کرد بۆ گەیاندنی پەیامەکەم
/ولا تنیا/لا تضعفا ولا تتباطئا = لاواز و تەمبەل نەبن بەهێز و چاڵاک بن.
/طغى/ = ستەمەکەی لە حەد دەرچوو.
/قولا لینا/ قولا دون عنف = گۆتنێکی نەرمونیان
/يفرط علينا/يفرط يستعجل او يبادر بالعقوبة = پەڵەبکا لە سزادانمان
/ما بال القرون الاولى/ ما شأن الامم الماضية التي ماتت على الكفر قبل هذا البلاغ = ئەی هەواڵی ئومەتەکانی پێشین؟
(اوحينا) الهمنا = جورێکە لە وەحی جودایە لەو وەحیەی بۆ پێغەمبەران علیهم السلام دێت.
(التابوت)=صندوق
(اليم)البحر= دەریا
(فاقذفيه) من القذف و منه القاذيفة = فڕەی دە، بهاوێژە، پاڤێ
(الساحل)= کەنار
(القیت)وضعت = دامنا
(لتصنع)= پەروەردەبکرێی
(تقر عینها)تسر= چاوی پێی خۆش و ڕۆن بێت.
(فتناك فتونا)امتحناك= تاقیمان کردیەو بە چ تاقیکردنەوەیەک!
(لبثت)مكثت= مایتەوە.
(جئت علی قدر)= لەکاتی پێویست و دیاریکراودا هاتی.
(اصطنعتك لنفسي)= هەلمبژاردی بۆ گەیاندنی پەیامەکەم بۆ ئەم مەبەستە دروستم کردووی بۆ خۆم!
(تنیا)تضعفا او تتباطئا= لاواز نەبن تەمبەڵ نەبن لە گەیاندنی پەیامەکەمم
(يفرط)يعجل= پەڵە بکات لە سزادانمان
(يطغى)= زێدەڕەوی بکات
(اعطى كل شيء خلقه)اي صورته و شكله المناسب له = شکل و رسمی هەمویانی پێبەخشی، هەرێکە و وەکو چۆن بۆی مناسب.
(القرون الاولی)= چاخ و بەرەبابەکانی پێشی
(مهدا)= ئامادەکراو بۆ ژیان وەکو چۆن دایک لاندک بۆ مندالەکەی ئامادە دەکات
(سبلا) طرقا= ڕێگا و بان.
(ازواجا من نبات شتى)اصنافا= گژ و گیای جوداجودا.
(ارعوا انعامەکم)= ئاژەڵداری
(اول النهى) اصحاب العقول الراقية= خاوەن ژیری عەقل.
(اريناه)اظهرنا له= پیشانمان دان.
(ابى)امتنع او رفض= مڵکەچ نەبوو.
(مکانا سوی)وسطا= جێگایەک مامناوەند هەردوو لامان پێی ڕازیببن.
(یوم الزینة)= ڕۆژی جەژن و خۆ ڕازاندنەزە.
(یحشر الناس)یجتمع= کوببنەوە.
(ضحى)= ڕۆژهەڵات
/تولى/ادبر = ڕووی لە موسی گۆری بۆ پیڵان گێڕی و خۆ ئامادەکردن بۆ ڕووبەڕووبونەوە
/کید/ = پیلان گێڕی
/اتی/جاء = هات
/ویلکم/ = هیلاکەت بۆ ئێوە
/لا تفتروا علی الله/لا تكذبوا = درۆ مەکەن بەناوی خودا یان درو نەدەن پاڵ خودا.
/يسحتكم/يستأصلكم = بنبڕتان دەکات.
/خاب/ = خەسارەت بوو
/تنازعوا/تناظروا = گفتوگویان کرد بۆچوونی جودا جودایان خستە ڕوو.
/اسروا النجوى/ = قسەکردن بە دەنگی نزم تاوەکو کەس گۆێی لێ نەبێ /پسەپس/
/طريقتكم المثلى/ مذهبكم الارقى، و نظامكم الافضل = باشترين ڕێگای بەرێوەبردنی دەولەت و چەسپاندنی دادپەروەری.
/فاجمعوا كيدكم/ = یەک دەنگ بن لە سەر هەمان پیلان
/استعلی/غلب خصمه = بە بەرامبەرەکەی وێرا و بە سەریدا سەرکەوت.
/اوجس/احس = هەستی کرد و شاردییەوە
/تلقى، القى، القوا، الق/ = فڕێدان و هاوێشتن...
/تلقف/تبتلع = قوتدان
/من خلاف/ = دەستی چەپ و پێی ڕاست یان پێچەوانە.
/لاصلبنكم/ = لە خاچتان دەدەم.
جذوع النخل = قەدی دارخۆرما.
/اینا/ = کام لە ئێمە
/نؤثرك/لن نفضل اتباعك = شوێنکەوتنی تۆ هەڵنابژێرین
/بینات/ = ئایەتی ڕوون و ئاشکرا
/فطرنا/خلقنا = ئێمەی خەلق کردووە.
/فاقض ما انت قاض/ = ئەوەی دەتەوێ بیکە
/تقضي/ = تێدەپەڕێت
/اکرهتنا/اجبرتنا = بە تۆپزی فێرە سیحرت کردووین، ئەمەش کاتێک بە منالی لەسەر سیحربازی پەروەردەیان کردبوون.
/جنات عدن/ = بەهەشتی مانەوەی هەتا هەتایی.
/اسر/ = شەوڕوو
/یبسا/ = وشک
/درکا/من ادركه = پێی گەیشت
/غشیهم/غمرهم = ئاو دایانی پۆشی
/الیم/ = دەریا
/جانب الطور الايمن/ = لاي راستی چیای طور /شوێنی مناجاتی موسی لەگەل خودای پەروەردگار و وەرگڕتنی تابلوەکانی تەورات / ماوەی مانەوەی موسی لە وێ ٣٠+١٠ ڕۆژ بوو/
/المن/ = خواردنێکی نەباتیە
/السلوا/ = ناوی تەیرێکە/ خواردنێکی گوشتی
/لا تطغوا/ = لە حەلالەوە بۆ حەرام نەپەرنەو...
/يحل، يحلل/ ينزل = بەسەرتان دێت
/هوی/سقط = کەوت، دۆڕا
/اولاء/هؤلاء = ئەوان
/علی أثرى/ورائي = بەدووای مندا دێن
/فتنا/ابتلینا = تاقیمانکردنەوە.
/اضلهم/ = گۆمڕاوی کردوون.
/السامري/ = کەسایەتێکی بەنی اسرائیله خۆی بە کەسێکی شوێنکەوتەی موسی دەرخستوە، دوای هەڵگەڕاوەتەوە، نهێنی زۆر لەسەر کەسایەتییەکەی هەیە، خەڵکێکی زۆری گۆمڕا کردووە.
/غضبان اسيفا/حزينا لما جرى = تۆڕە و پەریشان لە خەمی قەومەکەی
/افطال عليكم العهد/ = ئەرێ ئەوەندە کات بەسەردا چوو بوو کە ئێوە وەعدی خودا لە بیر بکەن/کاتەکە تەنها ١٠ ڕۆژ بوو/ لێیان وابوو تەنها ٣٠ ڕۆژ موسى تەخیر دەبێت! موسی ٤٠ ڕۆژ تەخیر بوو.
/اخلفتم موعدی/ = سەرپێچی مەوعدەکەتان کرد ئیستیقامەتان نەکرد لەسەر یەک خودا پەرستی.
لەکاتی غیابی موسی.
/بملکنا/باختیارنا بل اضطرار = سەرپێچی تۆمان نەکردووە بە خۆاستی خۆمان بەلکو ناچاربووین خۆمان لەو زێڕانە ڕزگار بکەین کە لە ئافرەتەکانی قەومی فیرعون وەرمانگرتبوون بۆ ڕۆژی حەژن نەمان توانی بۆیان بگەڕێنینیەوە...
/اوزارا من زینة القوم/احمالا و اثقالا من الحلي = گرانێکی زۆر لە زێڕ و خشلی قەومی فیرعون .
/عجلا/ = گۆلک
/جسدا/ = جەستە بێ ڕۆح
/له خوار/ = دەنگی چێل، قۆڕی
/فنسی/ = لە بیرکرد /گۆمراوەکان گۆتیان موسی لە بیر کرد کە ئەم گۆلکەکە خودایە!!!!/
/الا يرجع اليهم قولا/ = وەڵامیان ناداتەوە
/فتنتم/ = تۆشی ئیمتحان هاتوون.
/لن نبرح ...عاکفین/لن نزال مقیمین = بەردەوام دەبین لە گۆلک پەرستی.
/الا تتبعن/ = بەشوێن مندا هاتبووی
/یابن ام/ = برام/هو اخ شقيق/
/ولم ترقب قولي/لم تحفظ وصيتي = گۆێڕایەلی ئامۆژگاریم نە بویت
/خطبك/ شأنك = کارە ترسناکەکەت بۆچی؟!!
/اثر الرسول/ = شوێن پێی ئەسپی جبریل
/سولت لی نفسی/ = بە باشم زانی و ڕێم بە خۆدا کە بیکەم.
/لا مساس/ = دوور بی لە خەڵک، بەکەس نەگەیت و کەس پێت نەگات
/لنحرقنه/ = دەی سوتێنین
/لننسرفنه/لنذرينه = پاشماوە سوتاوەکە بۆ ناو دەریا فڕێدەدەم.
/الانباء/ = ئەخبار
/ما قد سبق/ = ئەوانەی ڕابردوو
/من لدنا/ من عندنا = لای ئێمەوە
/ذكرى/ = مەبەستی قورئانی پیرۆزە
/اعرض/ = پشتی تێکرد
/وزرا/الاثم العظيم = تاوانی گەورە
/ساء ....حملا/ = خرابترين بارهەڵگری
/ینفخ فی الصور / = فووی دووەمە کە ئیسرافیل لە بۆق دەکات
/زرقا/ = دەمووچاو مۆر و ناشرین
/یتخافتون/ التحدث مع بعض خفية = قسە لەگەڵ یەکتر کردن بە دەنگی نزم /پسە پس/
/لبثتم/ = کاتی مانەوە لە گۆڕ
/امثلهم طريقة/ = عاقل ترینیان
/ینسفها/ = دەردەهێنرێن و وردو خاش دەکرێن وەکو تۆز
/فيذرها/ فيذر الارض = خاك بەبێ چیا بە جێدەهێڵرێت
/قاعا صفصفا/ = ڕاست و ڕەوان چۆڵ و هۆڵ...
/عوجا ولا امتا/ارتفاعا او انخفاضا = هەوراز و نشێوی نامینێت
/الداعی/ = ئەوی بانگی خەڵک دەکات بۆ مەحشەر
/لا عوج له/ = کەس نییە لاری هەبێ لەسەر بانگدەرەکە و کەس نییە بڵێت ناێم!
/خشعت الاصوات/ = دەنگەکان کڕ بوون.
/همسا / صوتا خفيا = دەنگی یەکجار نزم
/الشفاعة/ = بەکوردیش هەر شفاعەتی پێی دەڵێن لە زمانەوانیدا وشەی /خاتر/ بۆی نزیکە.
/ما بین ایدیهم و ما خلفهم / = ئەوەی تیادا دەژین لە کاروباری ژیانی دونیا ئەوی بە دوایاندادێت لە کاروباری گۆڕ و قیامەت....
/لا یحطون به علما/ = هیچ کەس ناتوانێت هەمو ناو سیفاتەکانی خودا بزانێت یان لە هەموو حیکمەت و ڕەحمەتی ئەو شارەزابێت...
/عنت الوجوه/ ذلت الوجوه = دەموچاوی بەندەکان مڵکەچ بوون بۆ خودای پەروەردگار.
/القیوم/القائم بامور العباد = هەستاو بە ڕاپەراندنی بۆنەوەر و بەندەکانی
/خاب/ خسر = خەسارەت بوو
/ظلما/ = بەتاوانی کەسێکی دیکە سزا نادرێت.
/هضما/ = پاداشتی کارە چاکەکانی بە فیڕۆ ناچێت
/صرفنا فيه/بينا فيه = ڕونمان کردووتەوە
/الوعید/ = گەف
/یحدث لهم ذكرى/ تنشأ لهم مواعظ القران اعتبارا = جوان بیرکردنەوەیەک ڵایان دروست ببێت بە ئامۆژگارییەکانی قورئانی پیرۆز.
/لا تعجل/لا تسرع = پەلە نەکە لە لەبەرکرنی قورئان یان دابەزینی قورئان...
/من قبل ان یقضى اليك وحيه/ = پێش ئەوەی جبریل پێت ڕابگەیەنێت .
/فنسی/ = لەبیری کرد
/و لم نجد لە عزما/ = نەمان دیت ئادەم ئەو هیمەت و صەبرەی هەبێت کە لە دارەکە نەخوات.
یان ئادەم نییەتی خواردنی دارەکەی نەبوو بەڵام لە بیری کردبوو
/لا تجوع/ = برسي نابي
/لا تعری/ = بێ جڵوبەرگ نابی
/لا تضمأ/ = تێنیو نابی
/لا تضحى/ = لە شوێنێکی سێبەراوی دەبیت وەکو کاتی بەرەبەیانی پێش ڕۆژھەڵات.
/شجرة الخلد/ = دارێکە کە بیخۆی هەتا هەتا دەمینێی و نامری
/لا یبلی/ = کوتایی ناێت
/سوءاتهما/ عوراتهما = جەستەیان دیارکەوت.
/طفيقا يخصفان/شرعا ينزعان = دەستیان پێکرد گەڵای دارەکان/ورق الجنة/ لێبکەنەوە خۆیان پێ داپوشن
/عصى/ = سەرپێچی کرد
/غوی/ فتعدی = سنوری بەزاند
/اجتباه/اختاره = هەڵیبژارد
/اهبطا/انزلا = ئێوە هەمووتان لە بەهەشت دەرچن و بۆ زەوی دابەزن
/لا یشقی/ = توشی سزا نابێت
/اعرض/تولى = پشتی تێکرد
/معیشة ضنكا/ = ژيانىكي ناخۆش و تەسک/بەرەطەنگ/
/اعمی/ = کوێر
/الیوم تنسی/اي تترک/النسيان بمعنى الترك والله لا يوصف بالنسيان/ = بە جێدەهێڵرێیی وەکو شتی لە بیرکراو.
/اسرف/ = کەوتە ناو حەرام و سنورەکانی حەڵالی بەزاند بۆ شەهەوات.
/یهدی لهم/یتبین لهم = بۆیان دیارنەکەوت
/القرون/ = ئوممەتە لە ناوچووەکانی پێشین.
/اولی النهی/اصحاب العقول = خەڵکانی ژیر و هۆشمەند
/اجل مسمی/ = کاتێکی دیاری کراو.
/ءاناء الليل/ ساعات الليل = كاتەکانی شەو.
/ولا تمدن عينيك/لا تنظر = تەماشا مەکە.
/ما متعنا به/ = ئەو شتانەی خۆشگۆزەرانی پێدەکەن
/ازواجا منهم/اصنافا من الاغنياء = ئەوانەی شاهانە دەژین کە هەرێکە و بە شێوەێک دەولەمەند بووە.
/زهرة الحياة الدنيا/ = جواني دونيا
/لنفتنهم فیه/لنختبرهم = بەم شتانەی کە پێیان بە خشراوون تاقی دەکرێنەوە
/واصطبر/ = ئارام بگرە لەگەل نۆێژ و بەردەوامبە..
/لا نسالک رزقا/ = داوای رزقی خۆت منداڵەکانت لێ ناکەین، خودا دەیدات/نحن نرزقك/.
/ياتينا باية/ علامة على صدقه = بۆچی مۆعجیزەیکی ماددی بۆمان ناهێنێت لە سەر ئەوەی کە ڕاست دەکات؟!
/بینة ما في الصحف الاولى/ = قورئانی پیرۆز کە ڕاستی پەیامەکانی پێشەخۆی دیاردەکان.
/نذل او نخزا/ = زەلیل و سەر شۆڕ ببین.
/متربص...فتربصوا/ انتظروا = چاوەڕێ ...چاوەڕێبکەن.
/الصراط السوي/الصراط المستقيم = ڕێگای ڕاست.