Op maandagavond 16 december 2024 vindt de jaarlijkse kerstnachtdienst voor studenten plaats in de Grote Kerk te Enschede. Deze kerstviering, speciaal georganiseerd voor zowel christelijke als niet-christelijke studenten, biedt een moment van verbinding en bezinning in de drukke decembermaand. Het thema van de avond, "Gift of Peace," nodigt studenten uit om stil te staan bij het thema vrede in een inspirerende en warme setting. De dienst bestaat uit een spreker die over het thema vertelt en live muziek. Om internationale studenten te betrekken, is de dienst Nederlands gesproken en voorzien van Engelstalige ondertiteling. De afgelopen jaren trokken de kerstnachtdiensten  zo'n 250 studenten, die de avond ervaren als een lichtpuntje in de donkere dagen voor Kerst. Dit evenement is daarmee een waardevolle toevoeging aan het studentenleven in Enschede en een uitnodiging aan alle studenten om de feestdagen in te luiden met een boodschap van vrede en verbinding.

Het leuke van werken met studentenverenigingen is, dat je elk jaar weer met alleen maar nieuwe mensen begint. Want jaarlijks kiest elke vereniging een nieuw bestuur, met nieuw elan en frisse ideeën. Maar er is wél het draaiboek dat trouw wordt overgedragen. En natuurlijk worden in dat draaiboek jaarlijks de opgedane ervaringen verwerkt. Zo zijn continuïteit én kwaliteit goed geborgd. 

Toch zijn het niet de nieuwe bestuursleden en de nieuw toegetreden ‘coalitiepartner’ die dit jaar écht anders maken dan voorgaande jaren. Wat dit jaar echt anders maakt, en vooral veel ingewikkelder, is de inhoud van de Kerstviering. We vonden – en vinden – namelijk, dat het géén Kerst24 zou zijn als het níet over ‘Vrede’ zou gaan. Tegelijk beseffen we dat juist het woord ‘Vrede’ anno 2024 onvoorstelbaar ingewikkeld is geworden. Om een voorbeeld te geven: Als titel had perfect de formulering ‘Vrede nu’ gepast. Hoe uiterst krachtig vat je dan in twee woorden de boodschap van Kerst samen. Maar ‘Vrede nu’ (Shalom Achshav) is ook de naam van een Israëlische vredesorganisatie. Met deze titel zouden we onontkoombaar – hoe onbedoeld ook – met één van de kampen binnen het gepolariseerde politieke debat van onze tijd worden geassocieerd. . En hoe beladen klinkt dit jaar een lezing (Micha 5) die begint met ‘En jij, Betlehem…’? Om maar te zwijgen van een lied waarin we zingen ‘verlos uw volk, uw Israël’.
Zo maakt de heilloze polarisatie in onze hedendaagse samenleving je sprakeloos. De polarisatie holt zelfs de kostbaarste taal uit. Maar hóe kan je Kerst vieren als zelfs het woord ‘vrede’ niet meer lijkt te kunnen? 

Heel bewust hebben we aan het begin van ons voorbereidingstraject deze ingewikkeldheid onder woorden proberen te brengen: Dat het snel ‘politiek’ wordt. Dat je zomaar in een kamp getrokken wordt als je praat over ‘vrede’. Dat onze viering daarmee voor we het weten alleen maar leiden zal tot verdere polarisatie. Dat je tegenwoordig in elk gesprek gedwongen wordt om partij te kiezen, maar dat je precies dát niet wil, en dat dat ook echt niet helpt. Maar dat we de plank Bijbels gezien helemaal misslaan als wij van de weeromstuit vluchten in vaagheid en abstractie in ons spreken over ‘vrede’, juist met Kerst. Dat de werkelijkheid van de oorlog je neerslachtig maakt, omdat je je tegenover de oorlogsmacht alleen maar onmachtig voelt. Maar dat onmacht zomaar omslaat in onverschilligheid, waarmee je in feite de oorlog verdringt… 

En toen we dat allemaal eerlijk aan elkaar hadden verteld was er geen weg meer omheen. Juist als dat onze werkelijkheid is, is een profetie als die van de profeet Micha zó nodig: “Deze zal vrede zijn!” (Micha 5:4 in de op dit punt heel letterlijke Statenvertaling). Het zal een heel dun lijntje zijn waarop we in de Kerstviering van 16 december zullen balanceren, zo zijn we ons heel goed bewust. Maar er is geen weg omheen. Want “Deze zal Vrede zijn!”

Jaco Zuurmond (Academiepredikant Enschede)