Leraar

Frère Roger was geen denker die een filosofische school stichtte. Hij was geen man van ideeën en gedachten die aanzetten tot diepgaande overwegingen. Hij was een begeleider, een soort gids die je bij de hand nam en je op paden leidde waarvan je de lengte en de eindbestemming nog niet kende. Hij zei de dingen eenvoudig en helder. Zijn boeken, zijn meditaties zijn geschreven in een eenvoudige, doorzichtige taal, zonder pretentie, zonder speciale methode. Hij liet zijn gedachten zomaar gaan. Vandaar dat sommigen van mening zijn dat zijn werk diepgang mist. In zijn geschriften, zeggen zij, proef je vriendelijkheid, welwillendheid, morele en persoonlijke waarden; maar weinig belezenheid, weinig wetenschappelijke diepgang. Wat een bewering! Hij sprak tot de gehele mensheid, en in het bijzonder tot dat deel van de mensheid dat zich steeds weer vernieuwt en er altijd zal zijn: de jeugd, waarin hij een onbegrensd vertrouwen had. En jonge mensen bestook je niet met starre dogma’s en ingewikkelde redeneringen. Het getuigenis van het evangelie lijkt zwaar en lomp, meer plicht dan geestdrift, als het wordt ontdaan van haar helderheid en eenvoud.

Broeder, leraar, vader, grootvader zelfs, gids? Dat alles was hij zeker, maar in de eerste plaats vervulde hij de bescheiden rol van degene die, aan het hoofd van de stoet, de lantaarn omhoog houdt en het pad verlicht. En die zegt: kijk goed, hierlangs, volg mij. Dat is zonder twijfel wat het betekent om een profeet te zijn. Geen geleerde. Een profeet draagt niet de ballast van een complete bibliotheek met zich mee, hij heeft geen wetgevende macht, hij presenteert zichzelf niet als een rechter op een troon, hij houdt geen boekhouding bij, hij waakt niet constant over zijn macht, hij rent niet van de ene TV-studio naar de andere, hij beperkt zich tot het meest essentiële. En dat is, volgens mij, wat zin kan geven aan het leven. Hij stippelt de weg uit, hij geeft de richting aan. Daarna is het aan iedereen om zelf te kiezen.

Frère Roger was zonder twijfel één van de groten van deze tijd. De man van drie generaties, van die drie generaties die op die bewuste regenachtige dinsdag massaal waren toegestroomd om hem nog één keer te volgen. Niet de stichter van een machtsimperium. Geen machtige industrieel of rijke koopman. Geen verwaande mediaberoemdheid. Geen schatrijke eigenaar van landgoederen en vergankelijke bezittingen. Hij liet niets concreets na, niets materieels, niets tastbaars, niets waar je over kan onderhandelen. Hij stichtte een stukje menselijkheid. Een soort heruitvinding van hoe je mens kan zijn. In woorden die voor iedereen te begrijpen waren. “Santo subito!”, eiste dinsdag een spandoek in de menigte. Zoals toen in Rome voor paus Johannes Paulus II. Een spandoek met een glimlach, zonder twijfel net zo komisch als oprecht. Als hij er bij was geweest, rechtop staand, in plaats van in zijn blankhouten kist, zou hij hebben geglimlacht en hebben gevraagd of men het weg wilde halen. Maar hoe dan ook: als er in deze mens geen heiligheid was, in wie dan wel?