आदिदेवद्वात्रिंशिका
Ādideva-Dvātriṃśikā

Authored by Rāmacandrasūri, disciple of Kalikālasarvajñā Hemacandrasūri, this work is in praise of 1st Tīrthaṅkara Ādinātha. It was edited and published in Jaina Stotra Sandoha (Part 1) by Caturavijayajī. The digitized version has been sourced from Jaina Literature Portal in good faith.

Ādideva-Dvātriṃśikā by Rāmacandrasūri (Devanāgarī Script)

युगादिदेवाय युगादियोगिने युगादिराजाय युगादिशिल्पिने।
अपारसंसारपयोधिसेतवे नमो नमस्ते जिन! मुक्तिहेतवे॥१॥

अलोकमाक्रामति यः सलीलया विशीर्णसीमार्गलमेकझम्पया।
स एव ते वृत्तविशेषवर्णनाविधानसंरम्भपरः परं नरः॥२॥

बलिं व्रजामः कतिशः स्वयं वयं सुमेधसस्तस्य महेश! वेधसः।
भवद्गुणग्रामसमृद्धिशंसिनीं चकार वाणीं विदुषां मुखेषु यः॥३॥

अजानतां भेदमुषर्बुधांभसोः स्वयं स येषामभवद् भवान् गुरुः।
अशेषसम्पत्तिविलाससम्पदां त्रिसन्ध्यमेषामहमानतस्त्रिधा॥४॥

इमामशेषां प्रविभज्य काश्यपीं यथायथं पुत्रशताय कल्पयन्।
विधातुकामो विषयोपसंहृतिं व्यधत्त भूम्ना विषयान् कथं भवान्॥५॥

बभूव नैकोऽपि समुद्रमाश्रयन्नमुं प्रचेताश्च्युतपाशवैशसः।
भवन्तमाराध्य समुद्रशेखरं पुनर्विपाशाः कति न प्रचेतसः॥६॥

नमोऽस्तु तस्मै भुवनोपकारिणे मनः प्रयत्नाय यथाप्रवृत्तये।
सदाऽप्यनासादिततत्त्वविप्रुषो यतस्तवोक्तं स्पृहयन्ति जन्तवः॥७॥

तपोभिरुग्रैः करणोपरोधनैरकृत्रिमैरादधतस्तव स्थितिम्।
विपश्चितः के न भवन्ति हेतुना सचेतसोऽपि प्रविलीनचेतसः॥८॥

तमःप्रणष्टामलदृष्टिवर्त्मनि प्रबद्धमिधे(?) प्रभवद्भि(?) कर्मणि।
रवेरिवोन्मीलितभाववैभवस्तवावतारं जिन! भारतेऽभवत्॥९॥

तवांघ्रिसेवारसिकैः कुटुम्बितामिह प्रपन्नैरवनौ सुरासुरैः।
कृताचिरं यामिकमात्रदेहिनो (त) रसातलस्वर्गनिवासिनो ग्रहाः॥१०॥

अमुं प्रमथ्नन्ति न ये जडाविलं तवाध्वमन्थेन भवोदधिं बुधाः।
भवन्ति सर्वेन्द्रियशान्तवेधसो न ते नवीनाऽमृतसम्पदां पदम्॥११॥

निवासमर्हन्ति न ये महोदधे (?) मलीमसा मुक्तिपुरे वपुः स्पृशः।
कृता भवग्रामतलेषु ते त्वया विपन्नृपाणां करदाः कुटुम्बिनः॥१२॥

महांहसां दुर्नयशूरचेतसां विमोहमूर्द्धालुदृशां च मादृशाम्।
शरण्य! को नाम सकर्णमानसो ध्रुवं त्वदन्यः शरणं भवे भवेत्॥१३॥

बृहन्न किञ्चिद् गगनाङ्गणात् परं न चाऽपरं मुक्तिपदात् प्रियङ्करम्।
न बीजमन्यद् व्यसनस्य कामतः परो न कश्चिद् भवतो यथार्थवाक्॥१४॥

अहंयवो ये किल रोषतोषजैः परे प्रबन्धै रिपुमित्रवर्द्धिभिः।
उपासितैस्तैर्मनसाऽपि मादृशाश्चिरं त्रपन्ते तव किङ्करा अपि॥१५॥

वसुन्धरामश्नुवतां नृपार्चिता भवन्तु शास्त्रैरपि सन्तु विश्रुताः।
सुखोन्मुखे चेत् पथि सोत्सवाः परे तदा भुजिष्यैस्तव मादृशैर्जितम्॥१६॥

अखण्डताखण्डलवन्दितश्रिया त्वया त्यजन्तः सह साम्यविप्लवम्।
सुधामयीं तामपि मुक्तिभूमिकां मनीषिणो न स्पृहयन्ति चेतसि॥१७॥

त्रिलोकरक्षाभिरिहाभिमन्त्रितः प्रियङ्कराभिस्तव सूक्तिपङ्क्तिभिः।
दृढानुबन्धैरपुनर्ग्रहं ग्रहैश्चिरं गृहीतोऽपि न कोऽपि मुच्यते॥१८॥

व्रतं विहाय स्पृहयन्ति ये श्रियं व्रजन्ति ते पूज्यतमां परे दशाम्।
त्वया पुनर्देव! विमुञ्चतां व्रतं स्थितिः प्रकॢप्ता मलिनानुरूपिणी॥१९॥

तदेव नास्त्यस्ति तदेव चेत्ययं चलाचलस्ते वचनस्य डम्बरः।
शिवाय कस्याऽप्यशिवाय कस्यचिन्मुदेऽथ कस्याप्यमुदेऽथ कस्यचित्॥२०॥

अमुत्र यत् किञ्चिदचिन्त्यवैभवं सनातनं शर्म न तत्र साक्षिणः।
इहापि गच्छंस्तव देव! वर्त्मना भवत्यवाच्यस्य न भाजनं जनः॥२१॥

गुणैकरूपा गमभङ्गशालिनी चकास्ति येयं तव वाक्यवागुरा।
स एव दूरं विनियन्त्र्यते न या य एव बन्धैरचिराय मुच्यते॥२२॥

प्रसीद सीदन्तममुं जगज्जनं नियोजय क्वाऽपि महार्थकर्मणि।
क्षमाभृति त्वय्यपि शासति प्रजामजातदैन्याः कथमीश! नाङ्गिनः॥२३॥

ऋतुक्रियाभिर्विषयोपदेशनां निशम्य वाचो हृदयमा जनः।
विरोधिनीर्वैषयिकस्य शर्मणः क एव ते सूक्ष्मगिरोऽनुरुध्यते॥२४॥

विशृङ्खलैर्योऽमृतपोऽपि लज्जते प्रियाप्रणामप्रमुखैर्विकर्मभिः।
परां परेतैरपि यान्ति पूज्यतामहो विमोहान्धलमानसं जगत्॥२५॥

प्रसादमासाथ कुतीर्थिनां जनः स लाघवोऽपि ध्रुवमेत्य गौरवम्।
तव प्रा(प्र?)सादा(न्)न पुनर्मुहुर्मुहुः स गौरवोऽप्यञ्चति लाघवं परम्॥२६॥

अकल्पवृक्षा विबुधप्ररोहिणी विशीर्णदोषा गुरुराजराजिनी।
समुत्थितज्योतिरकृष्णवर्त्मिका त्वयि प्रभो! सारतभूरभूदियम्॥२७॥

शुभाशुभं बाह्यमथान्तरं भवत्प्रणीतसंवादि विलोकयन्नपि।
प्रशान्तिवन्ध्यैर्ग्रहिलाभिरुक्तिभिः प्रतार्यते पश्य परैः कथं जनः॥२८॥

सतां न तत् कौतुकमस्तु विप्लुते यदेष भूयांस्तव गौरवोदयः।
कृपाद्विषः कामजुषः परां परे यदञ्चितिं यान्ति तदेव कौतुकम्॥२९॥

पटूनि चाटूनि कियन्ति कुर्महे महेश! युष्माकमपारसम्पदाम्।
विना न यः शर्म सतां सदोदयं वचोभिरेभिः किल किं न पूर्यते॥३०॥

विघटय कलुषाणि भुर्भुवःस्वर्धटय घटां शिवसम्पदामपाराम्।
उपनय गुरुकर्म्ममर्मभेदं नय भवभीतिमसम्भवामवस्थाम्॥३१॥

माहात्म्यं तव परिमातुमीहते यः सख्यातुं जगदणुसञ्चयं स लोलः।
साफल्यं तदपि सुमेधसः स्ववाचामाधातुं विदधति ते गुणप्रशस्तिम्॥३२॥

तां पुण्यपापजयिनीं कनकाभिरामचन्द्रांशुपुञ्जविशदामधिगम्य भूमिम्।
आत्यन्तिकीमनुभवामि यथा मुदं मे श्रीनाभिनन्दन ! तथा प्रथय प्रसादम्॥३३॥

इति कलिकालसर्वज्ञहेमचन्द्रसूरिशिष्येण रामचन्द्रसूरिणा विरचिता आदिदेवद्वात्रिंशिका समाप्ता॥

Ādideva-Dvātriṃśikā by Rāmacandrasūri (Roman: IAST Transliteration)

yugādidevāya yugādiyogine yugādirājāya yugādiśilpine.
apārasaṃsārapayodhisetave namo namaste jina! muktihetave..1..

alokamākrāmati yaḥ salīlayā viśīrṇasīmārgalamekajhampayā.
sa eva te vṛttaviśeṣavarṇanāvidhānasaṃrambhaparaḥ paraṃ naraḥ..2..

baliṃ vrajāmaḥ katiśaḥ svayaṃ vayaṃ sumedhasastasya maheśa! vedhasaḥ.
bhavadguṇagrāmasamṛddhiśaṃsinīṃ cakāra vāṇīṃ viduṣāṃ mukheṣu yaḥ..3..

ajānatāṃ bhedamuṣarbudhāṃbhasoḥ svayaṃ sa yeṣāmabhavad bhavān guruḥ.
aśeṣasampattivilāsasampadāṃ trisandhyameṣāmahamānatastridhā..4..

imāmaśeṣāṃ pravibhajya kāśyapīṃ yathāyathaṃ putraśatāya kalpayan.
vidhātukāmo viṣayopasaṃhṛtiṃ vyadhatta bhūmnā viṣayān kathaṃ bhavān..5..

babhūva naiko'pi samudramāśrayannamuṃ pracetāścyutapāśavaiśasaḥ.
bhavantamārādhya samudraśekharaṃ punarvipāśāḥ kati na pracetasaḥ..6..

namo'stu tasmai bhuvanopakāriṇe manaḥ prayatnāya yathāpravṛttaye.
sadā'pyanāsāditatattvavipruṣo yatastavoktaṃ spṛhayanti jantavaḥ..7..

tapobhirugraiḥ karaṇoparodhanairakṛtrimairādadhatastava sthitim.
vipaścitaḥ ke na bhavanti hetunā sacetaso'pi pravilīnacetasaḥ..8..

tamaḥpraṇaṣṭāmaladṛṣṭivartmani prabaddhamidhe(?) prabhavadbhi(?) karmaṇi.
raverivonmīlitabhāvavaibhavastavāvatāraṃ jina! bhārate'bhavat..9..

tavāṃghrisevārasikaiḥ kuṭumbitāmiha prapannairavanau surāsuraiḥ.
kṛtāciraṃ yāmikamātradehino (ta) rasātalasvarganivāsino grahāḥ..10..

amuṃ pramathnanti na ye jaḍāvilaṃ tavādhvamanthena bhavodadhiṃ budhāḥ.
bhavanti sarvendriyaśāntavedhaso na te navīnā'mṛtasampadāṃ padam..11..

nivāsamarhanti na ye mahodadhe (?) malīmasā muktipure vapuḥ spṛśaḥ.
kṛtā bhavagrāmataleṣu te tvayā vipannṛpāṇāṃ karadāḥ kuṭumbinaḥ..12..

mahāṃhasāṃ durnayaśūracetasāṃ vimohamūrddhāludṛśāṃ ca mādṛśām.
śaraṇya! ko nāma sakarṇamānaso dhruvaṃ tvadanyaḥ śaraṇaṃ bhave bhavet..13..

bṛhanna kiñcid gaganāṅgaṇāt paraṃ na cā'paraṃ muktipadāt priyaṅkaram.
na bījamanyad vyasanasya kāmataḥ paro na kaścid bhavato yathārthavāk..14..

ahaṃyavo ye kila roṣatoṣajaiḥ pare prabandhai ripumitravarddhibhiḥ
upāsitaistairmanasā'pi mādṛśāściraṃ trapante tava kiṅkarā api..15..

vasundharāmaśnuvatāṃ nṛpārcitā bhavantu śāstrairapi santu viśrutāḥ.
sukhonmukhe cet pathi sotsavāḥ pare tadā bhujiṣyaistava mādṛśairjitam..16..

akhaṇḍatākhaṇḍalavanditaśriyā tvayā tyajantaḥ saha sāmyaviplavam.
sudhāmayīṃ tāmapi muktibhūmikāṃ manīṣiṇo na spṛhayanti cetasi..17..

trilokarakṣābhirihābhimantritaḥ priyaṅkarābhistava sūktipaṅktibhiḥ.
dṛḍhānubandhairapunargrahaṃ grahaiściraṃ gṛhīto'pi na ko'pi mucyate..18..

vrataṃ vihāya spṛhayanti ye śriyaṃ vrajanti te pūjyatamāṃ pare daśām.
tvayā punardeva! vimuñcatāṃ vrataṃ sthitiḥ prakḷptā malinānurūpiṇī..19..

tadeva nāstyasti tadeva cetyayaṃ calācalaste vacanasya ḍambaraḥ.
śivāya kasyā'pyaśivāya kasyacinmude'tha kasyāpyamude'tha kasyacit..20..

amutra yat kiñcidacintyavaibhavaṃ sanātanaṃ śarma na tatra sākṣiṇaḥ.
ihāpi gacchaṃstava deva! vartmanā bhavatyavācyasya na bhājanaṃ janaḥ..21..

guṇaikarūpā gamabhaṅgaśālinī cakāsti yeyaṃ tava vākyavāgurā.
sa eva dūraṃ viniyantryate na yā ya eva bandhairacirāya mucyate..22..

prasīda sīdantamamuṃ jagajjanaṃ niyojaya kvā'pi mahārthakarmaṇi.
kṣamābhṛti tvayyapi śāsati prajāmajātadainyāḥ kathamīśa! nāṅginaḥ..23..

ṛtukriyābhirviṣayopadeśanāṃ niśamya vāco hṛdayamā janaḥ.
virodhinīrvaiṣayikasya śarmaṇaḥ ka eva te sūkṣmagiro'nurudhyate..24..

viśṛṅkhalairyo'mṛtapo'pi lajjate priyāpraṇāmapramukhairvikarmabhiḥ.
parāṃ paretairapi yānti pūjyatāmaho vimohāndhalamānasaṃ jagat..25..

prasādamāsātha kutīrthināṃ janaḥ sa lāghavo'pi dhruvametya gauravam.
tava prā(pra?)sādā(n)na punarmuhurmuhuḥ sa gauravo'pyañcati lāghavaṃ param..26..

akalpavṛkṣā vibudhaprarohiṇī viśīrṇadoṣā gururājarājinī.
samutthitajyotirakṛṣṇavartmikā tvayi prabho! sāratabhūrabhūdiyam..27..

śubhāśubhaṃ bāhyamathāntaraṃ bhavatpraṇītasaṃvādi vilokayannapi.
praśāntivandhyairgrahilābhiruktibhiḥ pratāryate paśya paraiḥ kathaṃ janaḥ..28..

satāṃ na tat kautukamastu viplute yadeṣa bhūyāṃstava gauravodayaḥ.
kṛpādviṣaḥ kāmajuṣaḥ parāṃ pare yadañcitiṃ yānti tadeva kautukam..29..

paṭūni cāṭūni kiyanti kurmahe maheśa! yuṣmākamapārasampadām.
vinā na yaḥ śarma satāṃ sadodayaṃ vacobhirebhiḥ kila kiṃ na pūryate..30..

vighaṭaya kaluṣāṇi bhurbhuvaḥsvardhaṭaya ghaṭāṃ śivasampadāmapārām.
upanaya gurukarmmamarmabhedaṃ naya bhavabhītimasambhavāmavasthām..31..

māhātmyaṃ tava parimātumīhate yaḥ sakhyātuṃ jagadaṇusañcayaṃ sa lolaḥ.
sāphalyaṃ tadapi sumedhasaḥ svavācāmādhātuṃ vidadhati te guṇapraśastim..32..

tāṃ puṇyapāpajayinīṃ kanakābhirāmacandrāṃśupuñjaviśadāmadhigamya bhūmim.
ātyantikīmanubhavāmi yathā mudaṃ me śrīnābhinandana ! tathā prathaya prasādam..33..

iti kalikālasarvajñahemacandrasūriśiṣyeṇa rāmacandrasūriṇā viracitā ādidevadvātriṃśikā samāptā..