Maddenin yapısında fiziksel ve kimyasal değişmeler meydana gelir.
Fiziksel değişmeler sadece dış görünümde meydana gelirken, kimyasal değişmeler maddenin iç yapısında meydana gelir.
Kimyasal değişim, kimyasal tepkimelerle meydana gelir. Demirin paslanması, kağıdın yanması, elmanın çürümesi, ekmeğin küflenmesi kimyasal değişimdir. Bu olaylar kimyasal tepkimelerle oluşur.
Maddelerin kimyasal değişime uğrayarak yeni maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime denir.
Kimyasal tepkimeler yazılırken kimyasal denklem şeklinde gösterilir.
Tepkimeye (Reaksiyona) girenler sol tarafa, ürünler ise sol tarafa yazılır.
1. Yanma Tepkimeleri
Yanıcı bir maddenin, oksijen gazı ile verdiği tepkimeye yanma tepkimesi denir.
Yanma olayı sonucunda genellikle karbondioksit (CO2) ve su (H2O) oluşur.
Yanma olayının gerçekleşmesi için yanıcı madde, yakıcı olan oksijen ve tutuşma sıcaklığı gereklidir.
Yanma olayı yavaş yanma ve hızlı yanma şeklinde ikiye ayrılır.
A-Yavaş yanma
Yavaş yanma sırasında alev oluşmaz ve uzun sürede gerçekleşir. Demirin paslanması, solunum olayları yavaş yanmadır.
Yavaş yanma örnekleri
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O (Solunum olayı)
B-Hızlı yanma
Hızlı yanma sırasında alev oluşur ve hızlı bir şekilde gerçekleşir. Kağıdın yanması, kömürün yanması, metan gazının yanması olayları hızlı yanmadır.
Hızlı yanma örnekleri
C + O2 → CO2 (Odunun yanması )
CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O (Metanın yanması)
C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O (Etil alkolün yanması)
2. Asit-Baz Tepkimeleri
Asit ve bazlar bir araya geldiklerinde kimyasal tepkime gerçekleşir.
Kimyasal tepkime sonucunda tuz ve su oluşur.
Asit baz tepkimelerine nötralleşme tepkimeleri de denilmektedir.
Asit + Baz —————> Tuz + Su
HCl + NaOH —————-> NaCl + H2O
H2SO4 + Ca(OH)2 ————–> CaSO4 + 2H2O
Bilgi: Elementler bir araya gelerek bileşikleri oluştururlar (H2O gibi). Aynı tür atomların oluşturduğu bileşiklerde bulunmaktadır (H2, O2, N2 gibi).Moleküller ve bileşikler formüllerle gösterilir. Formüle bakılarak atom sayısı ve türü bilinir.
H2O —> 2 tane Hidrojen, 1 tane oksijenden meydana gelmiştir.
Not: Bileşiğin formülünde parantez kullanılmış ise parantezin altındaki rakamla içindeki elementler çarpılır.
Ca(SO4)2 —> 1tane Kalsiyum, 2 tane Kükürt, 8 tane Oksijenden oluşur.
Not: Bileşiğin önünde katsayı varsa, bu katsayı bütün element sayıları ile çarpılır.
3Ca(OH)2 –> 3 tane Kalsiyum, 6 tane Oksijen, 6 tane Hidrojen vardır.
Bileşik formüllerinin yazılması çözümlü örnekleri
Çok atomlu iyonların (katyon ve anyon) formülleri ve isimleri