UNUA DEMANDARO / PIERWSZY ZBIORNIK PYTAŃ
DEMANDOJ...
DEMANDOJ...
Mi estas Bogdan. Mia nomo estas Bogdan.
Odpowiedz na pytania.
DEMANDOJ:
KIU vi estas?
KIO estas via nomo?
ZAIMKI OSOBOWE
ZAIMKI DZIERŻAWCZE
VORTARETO / SŁOWNICZEK
nomo – imię
Mi estas - ja jestem; esti – być.
Czasowniki w słowniku podaje się najczęściej w bezokoliczniku (tzn. nie wyrażamy osoby do której odnosi się ten czasownik).
DEMANDOJ:
KIO vi estas lau sekso ? Viro au Virino ? Kim jesteś według płci ? Mężczyzną czy kobietą ?
KIO vi estas lau profesio au okupo ? Kim jesteś z zawodu lub zajęcia ?
Mi estas Bogdano. Mi estas viro. Mi estas oficisto lau profesio. Nun mi estas emerito.
Mi ricevas pension, do mi estas pensiulo.
VORTARETO / SŁOWNICZEK
profesio - zawód, zajęcie
oficisto - urzędnik, pracownik biurowy
emerito - pensiulo - emeryt
kuracisto, kuracistino - lekarz, lekarka
flegisto, flegistino - pielęgniarz, pielęgniarka
ekonomisto- ekonomistino - ekonomista, ekonomistka
instruisto, instruistino - nauczyciel, nauczycielka
sekretaristo, sekretaristino - sekretarz, sekretarka
mekanikisto, mekanikistino - mechanik , mechaniczka
elektrikisto , elektrikistino, - elektryk, elektryczka
fervojisto, fervojistino - kolejarz, kolejarka
DEMANDOJ:
KIA vi estas? - Jaki / jaka jesteś (pytanie o cechy) ?
ĈU vi estas forta ? Czy jesteś silny /silna ?
Diru al mi - KIA vi estas ? KIA estas via kolego /kolegino ? Powiedz mi - jaki / jaka ty jesteś ? jaki jest twój kolega /koleżanka ?
KIEL vi opinias ? ĈU mi estas forta ?
Mi estas Bogdano. Mi estas malalta, malforta sed mi estas gaja.
Diru al mi. Kiel vi opinias ? Ĉu mi estas inteligenta ?
VORTARETO / SŁOWNICZEK
diri - powiedzieć
inteligenta - inteligenty, inteligentna
opinii - opiniować, mieć opinię
Przyrostek -ul (po rdzeniu wyrazowym) służy do tworzenia wyrazów o znaczeniu osobnika (osobniczki) o cechach wyrażonych przez ten rdzeń wyrazowy.
blondulo – blondyn, blondulino – blondynka
nigroharulo - brunet, nigroharulino - brunetka
grizharulo - siwowłosy, grizharulino -siwowłosa
babilulo – gawędziarz, babilulino - gawędziarka
bona – dobra/y
bela – ładna/y
peza – ciężka/y
diligenta – pilna/y
alta – wysoka/i, malalta - niski
interesa – interesująca/y
laca – zmęczony
Przedrostek mal- (przed rdzeniem wyrazowym) służy do tworzenia wyrazów o znaczeniu przeciwnym do znaczenia rdzenia wyrazowego.
juna - młody, majuna – stary (człowiek, kot …)
dika - gruby, maldika - chudy
gaja - wesoły, malgaja - smutny
bona - dobry, malbona - zły
forta - silny, malforta - słaby
riĉa - bogaty, malriĉa - biedny
feliĉa - szczęśliwy, malfeliĉa - nieszczęśliwy
vigla – żwawy, malvigla - ospały
DEMANDOJ:
KIAM estos vendredo? Kiedy będzie piątek?
KIAM estos sabato? Kiedy będzie sobota ?
KIAM Vi manĝas matenmanĝon? Kiedy jesz śniadanie ?
KIAM Vi kuiros supon? Kiedy ugotujesz zupę ?
SEZONOJ DE LA JARO / PORY ROKU
PRINTEMPO - wiosna SOMERO - lato AŬTUNO - jesień VINTRO - zima
MONATOJ /MIESIĄCE
I. JANUARO IV. APRILO VII. JULIO X. OKTOBRO
II. FEBRUARO V. MAJO VIII.AŬGUSTO XI. NOVEMBRO
III. MARTO VI. JUNIO IX. SEPTEMBRO XII.DECEMBRO
TAGOJ DE LA SEMAJNO / DNI TYGODNIA
LUNDO - poniedziałek
MARDO - wtorek
MERKREDO - środa
ĴAUDO - czwartek
VENDREDO – piątek
SABATO - sobota
DIMANĈO -niedziela
POST KVIN TAGOJ - za pięć dni
ANTAŬ KVIN TAGOJ - przed pięcioma dniami / pięć dni temu…
NOMOJ DE LA MANĜOJ DUMTAGE / NAZWY POSIŁKÓW W CIĄGU DNIA
matenmanĝo - śniadanie
tagmanĝo - obiad
vespermanĝo - kolacja
TEMPOJ DE LA TAGO KAJ NOKTO / PORY DNIA I NOCY
mateno - rano matene - rankiem
tagmezo - południe tagmeze w południe
posttagmezo -popołudnie posttagmeze -popołudniu
vespero - wieczór vespere - wieczorem
nokto - noc nokte - nocą
tago - dzień tage – w dzień
antaŭhieraŭ - przedwczoraj
hieraŭ - wczoraj
hodiaŭ – dzisiaj
morgaŭ – jutro
postmorgaŭ - pojutrze
DEMANDOJ:
KIAM Vi estis en la vendejo? Kiedy byłeś (byłaś) w sklepie ?
2. Ĉu Vi estis hodiaŭ en la vendejo? Czy byłeś (byłaś) dzisiaj w sklepie ?
3. KIAM Vi estis en la apoteko? Kiedy byłeś (byłaś) w aptece ?
4. Ĉu Vi nun rigardas televidon? Czy teraz oglądasz telewizję ?
5. Ĉu Vi lernas Esperanton hejme? Czy uczysz się Esperanta w domu ?
6. Ĉu Vi gimnastikas ĉiutage ? Czy gimnastykujesz się codziennie ?
VORTARETO / SŁOWNICZEK
vendi - sprzedawać; vendejo - sklep
Ĉu - czy; hodiaŭ - dzisiaj, apoteko - apteka
nun - teraz, rigardi - oglądać, patrzeć
lerni - uczyć się, hejmo - dom (rodzinny), hejme - w domu
gimnastiki - gimnastykować się; ĉiutage- każdego dnia, codziennie
DEMANDOJ:
KIE Vi loĝas? Mi loĝas ĉe la strato Dubois.
KIE Vi troviĝas? En la kvartalo Śródmieście, en la urbocentro.
Ĉu Vi havas grandan loĝejon? Mi ne havas grandan loĝejon. Mi havas malgrandan loĝejon.
KIA estas via loĝejo? Mia loĝejo estas malgranda kaj hela.
VORTARETO / SŁOWNICZEK
KIE ? gdzie ? (pytanie o miejsce) ĉe - przy (określenie miejsca)
loĝi - mieszkać
strato - ulica
troviĝi - znajdować się
en - w
urbo miasto, kvartalo - dzielnica (miasta), centro - centrum, periferio - peryferium
havi - mieć, posiadać
granda - duży, duża, duże,
loĝejo - mieszkanie
hela - jasny, jasna, jasne