ศาลหลักเมือง

         ศาลหลักเมืองกำแพงเพชร เป็นศาลที่เก่าแก่มานานกว่า ๒๐๐ ปีเชื่อกันว่า พระเจ้าวรมันต์ (เหม่) ผู้เรืองอำนาจเป็นผู้ก่อสร้างขึ้นทำด้วยศิลาแลงรูปกลม ยาวประมาณ ๒ เมตร ฝังโผล่พื้นดินขึ้นมาประมาณ ๑ เมตร มีรูปเศียรเทพารักษ์อยู่บนยอดศิลาแลง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หลังคาศาลได้พังลงมาทับเสาหลักเมืองและเศียรเทพารักษ์ หลังจากนั้นก็อยู่ในสภาพรกร้างมาเป็นเวลานาน พ.ศ. ๒๔๗๒ รองอมาตย์หลวงมนตรีราช (หวาน) อัยการจังหวัดกำแพงเพชร ได้ริเริ่มสร้างศาลหลักเมืองขึ้นใหม่เป็นศาลาทรงไทย พ.ศ. ๒๔๘๔ ได้มีผู้ลักตัดเศียรเทพารักษ์ไป หลวงปริวรรตวรวิจิตร (จันทรเจริญชัย) ผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร ได้ให้นายฉกาจกุลสุ ปั้นเศียรเทพารักษ์ขึ้นใหม่ด้วยดินจากยอดเขาสูงสุดของเขาหลวงดินใจกลางโบสถ์ใจกลางเจดีย์เก่าทั้งในจังหวัดกำแพงเพชรสุโขทัยศรีสัชนาลัยพิษณุโลกและตาก 

        พ.ศ. ๒๕๒๖ ได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์ศาลหลักเมือง โดยนายเชาวน์วัศ สุดลาภา ผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร เนื่องจากศาลหลักเมืองฯ ทรุดโทรมมาก ขาดความเป็นสง่าราศี จึงมอบหมายให้นายประมวล รุจนเสรี รองผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร ปรับปรุงเป็นอาคารจัตุรมุข พร้อมเขตปริมณฑลเป็นอาคารคอนกรีต เสริมเหล็กโดยใช้เงินบริจาคของชาวเมืองกำแพงเพชรทั้งสิ้น 

        พ.ศ. ๒๕๒๗ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกุฎราชกุมารเสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ประกอบพิธีเจิมเสาหลักเมืองเมื่อวันที่ ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๒) และมีพิธีเชิญเสาหลักเมืองและเศียรเทพารักษ์ขึ้นเมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๒ จากการที่ประชาชนจำนวนมากมากราบไหว้ขอพรปิดทองรวมถึงการสรงน้ำเสาหลักเมืองในช่วงเทศกาลสงกรานต์เสาหลักเมืองเป็นจำนวนมากเสาหลักเมืองจึงมีสภาพทรุดโทรมลงในปี พ.ศ. ๒๕๕๐ นายเกียรติชัยติรณศักดิ์กุลนายกเทศมนตรีเมืองกำแพงเพชรซึ่งเป็นผู้จัดการปกครองศาลหลักเมืองกำแพงเพชรได้ประสานกรมศิลปากรบูรณะเสาหลักเมืองต้นเดิมและจัดสร้างเสาหลักเมืองจำลองเพื่อให้ประชาชนได้ปิดทองและสรงน้ำแทนเสาหลักเมืองต้นเดิมซึ่งรักษาไว้อยู่ในศาลหลักเมืองที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน