Mai vàng

Hình ảnh các cây xanh trên một số tuyến đường, công viên thuộc địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Hình thái - Đặc điểm nhận dạng:

• Là cây lâu năm, có thể sống trên một trăm năm, gốc to rễ lồi lõm, thân xù xì, cành nhánh nhiều, lá mọc xen. Hoa mai vàng nở thắm tươi vào mỗi độ xuân về vì vậy nó tượng trưng cho mùa xuân ở miền Nam Việt Nam.
• Rễ : Bộ rễ mai vàng có thể đâm sâu 2 - 3 m. Sự phân bố của bộ rễ phụ thuộc vào tính chất đất, mực nước ngầm nơi trồng, hình thức nhân giống như gieo hạt, chiết cành, ghép và điều kiện kỹ thuật chăm sóc.
• Thân: Là cây thân gỗ (hình 4) cao lớn nếu để mọc và sinh trưởng tự do, cây mọc từ hạt có thể cao tới 20 - 30 m, tán lá thưa.
• Lá : Lá đơn, mọc so le, phiến lá hình trứng thuôn dài, mặt dưới màu hơi ánh vàng, mép lá có răng cưa
• Hoa : Hoa lưỡng tính mọc thành chùm. Hoa mai thường mọc ra từ nách lá, mới đầu là một hoa to, gọi là hoa cái, có vỏ lụa (vỏ trấu) bọc bên ngoài. Khi vỏ lụa bung ra, thì xuất hiện một chùm hoa con, từ một nụ đến mười nụ, tăng trưởng rất nhanh, độ bảy ngày sau là nở. Mỗi hoa bên ngoài có 5 đài màu xanh, cánh hoa màu màu vàng (số lượng cánh tùy theo giống) Ở giữa là một chùm nhụy mang phấn màu xậm hơn. Trong chùm hoa thì hoa to nở trước hoa nhỏ nở sau, đến vài ba ngày mới nở hết. Thường hoa nở 3 ngày thì tàn. Ngày thứ nhất, 5 cánh và chùm nhụy xoè thẳng ra rất đẹp. Ngày thứ hai, 5 cánh vảnh lên và chùm nhụy dụm lại. Qua đến ngày thứ ba, 5 cánh bắt đầu rơi lả tả theo chiều gió, hoa tàn. Đó là chu kỳ của mai vàng 5 cánh. Cây mai vàng còn có nhiều loại, rất đa dạng.
• Quả: Sau khi tàn, hoa nào đậu thì bầu noãn phình to lên và kết hạt. Hạt ở giữa các cánh hoa có mầu xanh khi còn non và đổi sang mầu đen khi già. Hạt chín rụng xuống đất, mọc lên cây con. Cây con vài ba năm sau mới ra hoa bói lần đầu tiên và cứ thế tiếp tục, mỗi năm mỗi ra hoa.

Đặc tính:

• Cây đa niên, có thể sống trên một trăm năm, gốc to rễ lồi lõm, thân xù xì, cành nhánh nhiều, lá mọc xen. Ngoài thiên nhiên, cây mai tự rụng lá vào mùa Đông và ra hoa vào mùa Xuân. Do đó, ông cha chúng ta đã lảy hết lá vào tháng chạp âm lịch, để kích thích cho cây mai ra hoa rộ vào dịp tết Nguyên đán.

Ứng dụng:

• Được trồng trang trí ở công viên và dãy phân cách đường.
• Chậu mai vàng là biểu trưng của mùa xuân, của may mắn, sức sống và tâm hồn thanh cao. Vì vậy chậu cây hoa mai vàng không chỉ là cây trưng ngày tết của hầu hết gia đình Việt mà còn là món quà mang đầy tâm ý để tặng cho người bạn yêu quý vào những ngày giáp Tết.

Nguồn tư liệu:

• Sở Giao thông vận tải Tp.HCM.
• Sở Xây dựng Tp.HCM.
• Trung tâm Quản lý Hạ tầng kỹ thuật Tp.HCM.
• Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn.
• Công ty TNHH MTV Công Viên Cây Xanh Tp.HCM.
• Sưu tầm từ Internet.