Project Airco

Wat?

Een Innova 2.0 12HP Inverter Monoblock Airco. Een monoblock is een airconditioner die maar uit één unit bestaat (geen losse buitenunit dus), en met twee luchtstromen werkt. Het concept is zoals de "window-units" die je wel eens in Amerikaanse TV-series of films ziet, zo'n lomp ding in het raam, op de vensterbank. Alleen dan niet in het raam. En niet lomp, want: Italiaans design...

Waarom?

Omdat het hier toch een beetje warm wordt op kantoor op zolder tijdens een hittegolf, en mijn "Project Solar" niet helemaal het koelende effect heeft waarop ik gehoopt had. Maar dat project levert wel een overschot aan stroom dat gebruikt kan worden voor deze airco, zodat we toch nog groen bezig zijn.

Waarom een monoblock?

Omdat ik geen buitenunit aan de gevel wil, niet voor het oog (blèh), maar ook niet voor de herrie voor de buren. Nou gaat deze airco 's nachts niet draaien, dus zou het wel loslopen met de geluidsoverlast, maar toch.

Ik stuitte tijdens mijn zoektocht naar een "buitenunit-loze" airco op een leerzame discussie op tweakers.nl, en daar stak ik op dat er niet zo veel monoblocks te koop zijn, en dat ze meestal foeilelijk zijn. De Innova ziet er, voor wat uiteindelijk een lelijke witte kast is, nog redelijk te pruimen uit.

Waarom niet een mobiele airco?

Omdat dat niet erg slim is, om een heel aantal redenen. Perfect uitgelegd in het zeer grappige filmpje van Technology Connections. Overigens zijn er ook mobiele airco's met twee slangen die een deel van de nadelen ondervangen, maar die zijn zo schaars dat ik ze niet kan vinden.

Een bijkomend voordeel van deze Innova inverter airco, is dat deze in het voorjaar en in de herfst ook kan dienen als verwarming. Een warmtepomp dus. Niet de meest efficiënte, maar ook niet een heel slechte. Zeker als je 'm voedt met een surplus aan stroom van je zonnepanelen, ben je best goed bezig.

probleem: ik heb geen buitenmuur

Een monoblock airco is ontworpen om aan de binnenkant van een buitenmuur te hangen. Zodoende zijn de twee flinke luchtbuizen, die door de muur geboord moeten worden, zo kort mogelijk. Een korte buis heeft minder weerstand dan een lange, en de monoblock wil veel lucht kunnen verplaatsen, met zo weinig mogelijk weerstand.

Ik heb hier alleen geen buitenmuur die daarvoor geschikt is, dus ik dacht: waarom niet gezellig door het dak? De fabrikant zegt: max 1 meter per buis, en geen bochten. Dat zal niet helemaal lukken, maar we gaan het toch proberen... in the name of science!

Meten is weten

Dus gaan we eerst even kijken of het überhaupt zal passen, niet in het echt, maar in 3D...

Hier heb ik in de ruimte waar het om gaat een stukje muur gevonden waar de monoblock mooi zou passen, en redelijk dichtbij het dak zit. Je kunt deze monoblock ook laag, als een radiator ophangen, maar hoger is voor koeling beter, want hij neemt warme lucht van boven in het apparaat in, en warme lucht hangt nou eenmaal liever hoger in een ruimte.

Hier zie je hoe de buizen aan de binnenkant van de muur zouden passen. Om verschillende redenen zullen de buizen een eindje uit elkaar geplaatst moeten worden, en dat betekent een extra 45° bocht. Ik haal geen max 1 meter lengte per buis, maar het valt alles mee. Ik heb hier al precies uitgemeten waar de dakpannen zitten, want die bepalen mede waar de buizen exact uitkomen. Hoe? Nou, er zaten al een reeks dakdoorvoeren, sommige zelfs ongebruikt, dus van daaruit kon ik verder meten.

De totale buislengte zal in deze configuratie wel wat overschreden worden, maar het valt dus mee. In het ergste geval zal de machine niet op z'n maximale vermogen kunnen werken. Ik zal in ieder geval moeten zorgen dat ik het systeem verder zo min mogelijk "afknijp". Tot mijn verbazing zijn er 160mm spirobuizen te koop (er zijn ook 150mm, die gebruik ik regelmatig), en daarmee kunnen we in ieder geval de buisdiameter zo groot mogelijk houden. Er zijn verschillende dakdoorvoeren die tot 166mm diameter gaan, maar niet allemaal hebben ze een lage weerstand. Eigenlijk blijft er maar eentje over: de Multivent van Ubbink.

Bestellen maar!

Ondanks de enorme run op airco's tijdens de hittegolf weet ik er nog eentje op voorraad te vinden. Voor een gunstige prijs, dus dat is helemaal leuk. Of deze leverancier goede service verleent interesseert me niet: garantiekwesties zullen per definitie erg lastig zijn bij deze alternatieve configuratie. Verzenden duurt wel wat langer, want de machine komt rechtop op een pallet.

Ik ben blij om te zien dat de flenzen die de aansluiting met de airco en de buizen maken, perfect passen in het buismateriaal dat ik heb ingekocht.

Het lot heeft bepaald dat een "verbinding voor spiro hulpstukken" precies de goeie lengte heeft om recht onder de dakdoorvoerpan uit te komen, wow!

Maar vanwege deadlines (betaald werk) moet het project op pauze gezet worden. Ik ga pas weer verder als de hittegolf ver achter ons ligt.

Tijd voor zaagwerk

De airco weegt bijna 50 kg, en ik maak me een beetje zorgen over de holle wand waar hij aan moet komen te hangen. Maar deze wand is beplaat met dubbel gips, en zit aan drie kanten dichtbij vast op de constructie (betonnen muur, deurkozijn, dak). Met de juiste pluggen (de onovertroffen Fischer HM) moet het lukken, die kunnen volgens de fabrikant in deze configuratie (dubbel gips van 9.5mm) 25 kg per stuk dragen. Met een beetje mazzel zitten we nog ergens met een schroef in een staander, en komt het helemaal goed.

De gaten moeten heel nauwkeurig gezaagd worden, omdat je een dakdoorvoer niet even een paar centimeter kunt verplaatsen. De drie-assige bouwlaser blijkt wederom een goede hulp te zijn.

Helaas zat er een (metalstud) staander precies waar het rechter gat moest komen. Ik ben er maar gewoon dwars doorheen gezaagd. Dat maakt de wand wel iets zwakker, maar ik kon met geen mogelijkheid de constructie nog openhalen om extra versteviging aan te brengen. Je ziet aan het gat wel dat ik iets meer heb moeten vechten (een bi-metaal gatzaag in metalstud, dat is geen feest).

Hier zie je de flenzen die ik in de stukken buis gemonteerd heb, alles afgekit om lucht- of vochtlekkage te voorkomen. Geen idee of er (condens)water door de buizen gaat lopen, maar better safe than sorry. Het onderste gat is voor de condensafvoer. De ophangstrip zit ook al op de muur. Op een paar plaatsen op een staander. Het zit muurvast.

Je kan het dak op!

Voordat ik verder kan, zal ik de dakdoorvoeren moeten plaatsen. Een van de twee zit er al, maar die moet vervangen worden door een 166mm versie. Omdat ik nog wat andere dingen wil (her)configureren ben ik lekker bezig, met dit als uiteindelijke resultaat:

De meest linksbovenste twee zijn de nieuwe 166mm dakdoorvoeren voor de airco. Onderaan het dak zie je ook een 166mm doorvoer voor de luchtaanvoer van m'n woonhuisventilatiesysteem. Daar zat een ventilatiepan, maar dit ademt beter. En als je toch al op je dak zit met een accuzaag en een mal...

Hierboven zie je hoe enorm een 166mm Multivent dakdoorvoer is, in vergelijking met de 130mm Multivents die ik heb weggehaald. Je zou zeggen "het scheelt maar 36mm", maar deze kanonspijp is toch echt van een heel ander kaliber.

We kunnen weer verder aan de binnenkant. Daar valt niet veel over te zeggen. Het is gewoon een kwestie van alles even aan elkaar zetten. Omdat ik de machine mogelijk ook als verwarming wil gebruiken moeten de buizen wel worden geïsoleerd om condensvorming op de buitenkant tegen te gaan (de ruimte waar de buizen door lopen is niet verwarmd).

Alles past wonderbaarlijk mooi, wat op zich ook weer niet zo wonderbaarlijk is, want alles was al tot in detail uitgetekend... De isolatie had ik liever uitgevoerd in het extreem sjieke (en prijzige) Armaflex, maar geen tijd meer om te leren hoe je dat spul mooi over bochten moet plakken. De glaswol/folie-mantel komt van geluiddempende flexibele luchtbuis (Sonodec) die ik nog had liggen.

Roosteren

Toen ik een van de kleinere niet-gebruikte, en afgesloten Multivent dakdoorvoeren van het dak haalde, viel het me op dat er boombladeren in zaten. Blijkbaar kunnen er bij harde wind in de herfst bladeren naar binnen waaien. Om te zorgen dat er geen zooi naar binnen waait of vliegt, zit er in de muurdoorvoeren die bij de Innova airco worden geleverd een fijnmazig gaas. Maar die muurdoorvoeren ga ik dus niet gebruiken, en het gaas is me ook iets te fijnmazig (meer weerstand). Maar ik zou toch wel graag willen voorkomen dat er bladeren door de machine gaan. Ik heb geen zin om elk jaar het dak op te gaan om daar een rooster te inspecteren, dus hier moet ik een oplossing voor maken. Daarom bouw ik van watervast verlijmde multiplex mijn eigen rooster-unit in de aanvoerbuis, met uitneembaar rooster dat ook vervangen kan worden door een afdichting voor in de winter.

Hij moet hangen!

Klaar om de airco op te hangen. Het ding weegt 48.5 kg, niet iets dat je boven je hoofd wilt hoeven manouvreren, in je eentje. Toch kan ik de verleiding niet weerstaan om het te proberen. Het apparaat hoeft maar op twee nokjes op de muurstrip te worden gehangen. Ik heb een heel mooi werktrapje met grote treden (een Little Jumbo), hoe moeilijk kan het zijn? Niet zo moeilijk, blijkt even later. Ik til 'm er zo op. Omdat de condensafvoer en het netsnoer nog door de muur moeten, moet de machine een beetje gekanteld worden, maar dat mag volgens de handleiding.

Gaan met die banaan!

Zodra ie hangt, wil ik 'm natuurlijk wel even laten draaien. Het is inmiddels oktober als ik de airco voor het eerst inschakel, en ik zet 'm dus op "verwarmen". Ik laat de condensafvoer, die nog niet af is, tijdelijk even in een emmer hangen, en schakel het apparaat in. Hij doet het! Hij trilt wel als een malle. Lees/kijk verderop hoe dat komt. Het is bizar om te zien hoeveel condenswater hij produceert in "warmtepomp"-modus. Hij haalt dus niet alleen warmte uit de buitenlucht, maar ik heb meteen een (drink?)waterinstallatie in huis! Oh nee, die had ik al: WTW-unit.

Geluid

Op tweakers.nl is veel discussie over hoeveel herrie dit ding nou maakt. Voor een monoblock schijnt ie redelijk stil te zijn. Airco's zijn nooit geruisloos, maar omdat hier eigenlijk de buitenunit ook in verwerkt zit, maakt ie per definitie binnenshuis meer herrie dan een "split". Ik vind dat ie redelijk veel herrie maakt, maar heb 'm alleen nog maar getest als warmtepomp (verwarmen dus). Mogelijk is ie stiller als airco, uiteraard afhankelijk van hoe hard ie moet koelen. En ik gebruik 'm voor een kantoor, waar ik altijd muziek aan heb staan, op het geluidsvolume dat ik helemaal zelf mag bepalen. Het geluid is te beschrijven als "windgeruis". Het is niet een irritant geluid, maar het is wel vrij hard. Maar als op een hete zomerdag de keuze is: hier niet meer kunnen werken van de hitte, of windgeruis, dan kies ik toch voor de laatste. En ja, ik ga op een hete zomerdag natuurlijk naar het strand. Maar heel soms kan dat niet, en dan heb ik voor die extreme noodgevallen dat ik niet naar het strand kan deze backup-oplossing.

Waar ik bang voor was: trilling van de holle wand, met geluidshinder (mogelijk zelfs voor de buren) tot gevolg, lijkt niet aan de orde. Je voelt geen trilling aan de wand, en er is dus behalve windgeruis, verder geen gezoem o.i.d. Ik ga wel aan de buren vragen of ze de dakdoorvoeren horen ruisen. Maar ook hier geldt: dit apparaat gaat niet 's nachts draaien.

Energieverbruik

De Innova kan tijdelijk op "Dual Power"-stand vol gas koelen. Ik heb 'm op een permanente verbruiksmeter aangesloten, en zie bij een korte testronde dat ie dan meer dan 1kWh verbruikt. In stand-by doet ie 2.3W, wat ik nog best veel vind. Ik heb de WiFi-modus uitgeschakeld staan, maar dat maakt geen verschil op het stand-by verbruik. Op normale verwarm-stand draait ie op 770Wh.

Als warmtepomp

De Innova verwarmt op zich prima, en de ruimte is redelijk snel op temperatuur. Maar zoals gezegd produceert hij daarbij wel nogal wat geluid. De warmte blijft ook minder lang hangen dan wanneer mijn zwaar overgedimensioneerde Brugman ledenradiatoren de ruimte verwarmd hebben. Logisch. Verder moet ik bekennen dat ik dit soort warmte (lucht), niet verkies boven radiatoren (convectie). Ik zie op mijn hygrometer de luchtvochtigheid een duikvlucht maken, en dat draagt niet bij aan het comfort.

De magie van de warmtepomp, van links naar rechts: temperatuur van de aanvoer (buitenlucht), aanvoer binnenshuis en de uiteindelijke uitblaastemperatuur. De temperatuur van de aanvoer binnenshuis is wel wat hoog, vermoedelijk omdat een deel van de uitblaaslucht toch snel omhoog stijgt, en weer (te snel) de machine in wordt getrokken. Die energie gaat niet verloren, maar wordt ook niet optimaal over de ruimte verspreid.

Als airco

Of deze installatie als koeling een succes is of niet, daar kan ik nog niets over zeggen. Het is even wachten op de juiste meteorologische omstandigheden.

Italiaanse bouwkwaliteit

De Italianen hebben niet een beste naam als het gaat om Quality Assurance in hun productieprocessen. De Innova is daar weer een mooi voorbeeld van. Het ziet er qua vormgeving allemaal redelijk netjes uit, maar een apparaat in deze prijsklasse moet foutloos in elkaar gezet zijn. Dat is niet het geval, zoals in dit filmpje te zien is:

Snel op te lossen door de schroef verder aan te draaien. Maar waarom zou ik dat moeten doen? En her en der zijn ook best wat andere schroeven te vinden die halfbakken zijn aangedraaid. Niet oké.

En wat mij dan als (semi-voormalig) grafisch vormgever stoort, is dat het de fabrikant niet eens gelukt is om hun logo recht op de machine te plakken, maar ook niet in het midden. Tsk, tsk...

Conclusione

Leuke compacte oplossing om op onmogelijke plaatsen 'echte' airconditioning (geen mobiele anti-airco) te realiseren. Mijn alternatieve configuratie, met aan- en afvoeren door het dak, lijkt de werking niet ernstig te belemmeren, maar echt bewijs daarvoor komt pas bij de volgende hittegolf. De bouwkwaliteit baart me licht zorgen, maar we gaan het op termijn zien...