คำอธิบายรายวิชา

ความรู้พื้นฐานทางจุลชีววิทยา บทบาท ความหลากหลายและความสัมพันธ์ของจุลินทรีย์ในระบบนิเวศ จุลินทรีย์ในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง จุลินทรีย์ดัชนีในการตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดล้อม จุลินทรีย์กับการหมุนเวียนแร่ธาตุ เชื้อเพลิงจากจุลินทรีย์ การย่อยสลายสารมลพิษใน สิ่งแวดล้อม การฟื้นฟูสภาพแวดล้อมด้วยจุลินทรีย์ การคัดเลือกและการแยกเชื้อจุลินทรีย์เพื่อนำไปใช้ในการจัดการสภาพแวดล้อม

Principle of microbiology, microbial role, importance, diversity and relationship in ecosystem, microorganism in extremely environmental conditions, microbial indicators for environmental monitoring, microbes in nutrient cycling, microbial fuel cell, microbial degradation of pollutants, microbial remediation, screening and isolation microorganism for environmental management.

วัตถุประสงค์ในการเรียนรู้

1.  ผู้เรียนมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับบทบาท ความหลากหลาย และความสัมพันธ์จุลินทรีย์ในสิ่งแวดล้อม

2.  ผู้เรียนเข้าใจและสามารถปฏิบัติงานด้วยเทคนิคทางจุลชีววิทยาได้

3.  ผู้เรียนสามารถประยุกต์ใช้จุลินทรีย์ในงานสิ่งแวดล้อมได้

ผลการเรียนรู้ (Learning Outcomes)

เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ในการเรียนรู้ผู้เรียนต้องสามารถ:

1. อธิบายปรากฏการณ์ทางสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมของจุลินทรีย์ได้

2. คัดเลือกและแยกเชื้อจุลินทรีย์ได้

3. ออกแบบการทดลองที่ประยุกต์ใช้จุลินทรีย์ในงานสิ่งแวดล้อมได้

หัวข้อที่เกี่ยวข้องกับบทเรียน

บทที่ 1 ความรู้พื้นฐานทางจุลชีววิทยา

• ที่มาและความสำคัญของจุลชีววิทยา

• กล้องจุลทรรศน์

• หลักในการจำแนกจุลินทรีย์

• ประเภทของจุลินทรีย์ (อาร์เคีย, แบคทีเรีย, ฟังไจ, โปรโตซัว, สาหร่าย, ไวรัส)

• รูปร่างและการเรียงตัวของจุลินทรีย์

• แหล่งที่อยู่อาศัยของจุลินทรีย์

• การเจริญเติบโต การสืบพันธุ์ และการตาย 

• กระบวนการเมทาบอลิซึมในจุลินทรีย์ 

บทที่ 2 จุลินทรีย์ในระบบนิเวศ

• จุลินทรีย์ในดิน น้ํา และอากาศ

• บทบาทของจุลินทรีย์ในวัฏจักรต่างๆ ในธรรมชาติ

• จุลินทรีย์กับการหมุนเวียนแร่ธาตุ

• ความสัมพันธ์ระหว่างจุลินทรีย์กับสิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิตอื่น

บทที่ 3 จุลินทรีย์ในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง

• จุลินทรีย์ในสภาวะแวดล้อมที่รุนแรง ได้แก่ ทะเลทราย มหาสมุทร น้ำพุร้อน พื้นที่หนาวเย็น

• การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ จุลินทรีย์ และการปรับตัว 

บทที่ 4 จุลินทรีย์ดัชนีในการตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดล้อม

• จุลินทรีย์ดัชนีในการตรวจสอบคุณภาพดินและอากาศ 

• จุลินทรีย์ดัชนีในการตรวจสอบคุณภาพน้ำ 

บทที่ 5 จุลินทรีย์กับการย่อยสลายทางชีวภาพ

• การย่อยสลายสารมลพิษในสิ่งแวดล้อม

• การฟื้นฟูสภาพแวดล้อมด้วยจุลินทรีย์

• Bioremediation techniques (In situ and Ex situ) 

บทที่ 6 จุลชีววิทยาและการประยุกต์ใช้

• ผลผลิตและผลิตภัณฑ์จากจุลินทรีย์

• เชื้อเพลิงจากจุลินทรีย์ 

กรณีศึกษาการใช้จุลชีววิทยาเพื่อการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม 

ปฎิบัติการ

ปฏิบัติการที่ 1 การใช้กล้องจุลทรรศน์ในงานจุลชีววิทยาสิ่งแวดล้อมและการย้อมสีแกรม

ปฏิบัติการที่ 2 วิธีปลอดเชื้อ การคัดแยกจุลินทรีย์จากธรรมชาติ และลักษณะสัณฐานของจุลินทรีย์

ปฏิบัติการที่ 3 การแยกเชื้อบริสุทธิ์ การเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์ และการเก็บรักษาจุลินทรีย์

ปฏิบัติการที่ 4 ธาตุอาหารที่ส่งเสริมการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์

ปฏิบัติการที่ 5 จุลชีววิทยาในดินและน้ำ

ปฏิบัติการที่ 6 การย่อยสลายมวลชีวภาพของจุลินทรีย์

การปฏิบัติงานภาคสนามเพื่อเก็บตัวอย่างสาหร่าย สำหรับศึกษาจุลินทรีย์ดัชนีตรวจสอบคุณภาพน้ำ