Яраслаў Мудры
Яраслаў Мудры
Ярасла́ў-Георгій Уладзіміравіч «Му́дры» або «Скупы» (978 — 20 лютага 1054, г. Вышгарад, Русь) — князь растоўскі (987—1010), князь наўгародскі (1010—1034), вялікі князь кіеўскі (1016—1018, 1019—1054).
Яраслаў Уладзіміравіч — сын хрысціцеля Русі князя Уладзіміра Святаславіча (з роду Рурыкавічаў) і полацкай князёўны Рагнеды Рагвалодаўны. Пры хрышчэнні быў нарачоны Георгіем.
Пры Яраславе Уладзіміравіча быў складзены першы вядомы звод законаў рускага права, які ўвайшоў у гісторыю як «Руская Праўда».
За сваё жыццё Яраслаў зрабіў шмат чаго, што назаўсёды ўвайшло ў гісторыю. Але самае значнае — гэта яго законы. Менавіта за іх яго празвалі Мудрым.
Яраслаў Мудры клапацiўся i пра адукацыю. Ён сам умеў чытаць i пiсаць, што ў тыя часы было вялiкай рэдкасцю. Пры iм у Кiеве пачалi перапісваць кнiгi. Ён стварыў i першае вучылішча, у якiм трыста юнакоў сталi пiсьменнымi. Адкрыў першую ў Кiеве бiблiятэку, якая размяшчалася ў царкве.
Яраслаў Мудры быў таксама ўдалым ваяром. Ён неаднойчы перамагаў ворагаў на полі бою. У час яго княжання ворагі баяліся нападаць на Кіеў і іншыя гарады княства.
Пры Яраславе Мудрым быў пабудаваны храм Святой Сафіі, якi сваiм багаццем i прыгажосцю супернічаў з цэрквамi Царграда-Канстанцiнопаля. Яраслаў упершыню абнёс Кiеў каменнымі сценамi са славутаю Залатою Брамаю. Пры Яраславе каля Кіева ўзвялi i першы манастыр — Пячэрскі.
Такую назву ён атрымаў таму, што да Яраслава манаxi жылi ў пячорах, якiя капалi пад узгоркамi. Пасля таго як Яраслаў адбудаваў Пячэрскi манастыр, у iм жылi многiя вялiкiя манахі. Гэты манастыр стаў цэнтрам праваслаўнай рэлiгii ў старажытнай Кіеўскай дзяржаве.
Памёр Яраслаў Мудры 20 лютага 1054 года ў Вышгарадзел на руках сына Усевалада, перажыўшы на чатыры гады сваю жонку Інгігерду і на два гады старэйшага сына Уладзіміра.
Пасля смерцi Яраслава паxавалi ў Сафiйскай царкве, у мармуровай труне, якая існуе да сённяшняга дня.
Яшчэ да сваёй смерці Яраслаў падзяліў Кіеўскую Русь паміж сынамі. Ён загадаў ім разумна кіраваць і не сварыцца паміж сабою. Так і было некаторы час. Аднак потым сыны забылі бацькаў наказ і гэтым наклікалі на краіну розныя беды.
Яраслаў Мудры княжыў у Кіеве, але ж быў ён сынам полацкай князёўны Рагнеды, унукам полацкага князя Рагвалода! I мы павінны ганарыцца тым, што якраз сын Рагнеды здолеў умацаваць старажытную Кiеўскую дзяржаву, даць ёй пісаныя законы.
Ганарыцца тым, што, дзякуючы намаганням менавiта ўнука Рагвалода, старажытная Кiеўская дзяржава набыла тую моц i славу, якія далi ёй магчымасць стаць вялікай славянскай дзяржавай, агульнай гістарычнай радзiмай сучасных беларусаў, украiнцаў i расiян