หลายต่อหลายครั้งที่ผู้เขียนแบบมีคำถามเกิดขึ้นว่า เราจะกำหนดสัญลักษณ์ GD&T ลงในแบบงานอย่างไร

บทความนี้จะนำเราไปทำความรู้จักกับหลักการกำหนดสัญลักษณ์ GD&T ลงในแบบงานกันครับ

ก่อนอื่นเราต้องเข้าใจก่อนนะครับว่า ขนาดและสัญลักษณ์ GD&T จะถูกกำหนดลงไปที่ Feature และ Feature of Size เป็นหลัก โดยจะมีการกำหนดขนาดและสัญลักษณ์ GD&T ดังต่อไปนี้

• 1. การควบคุมรูปทรง (Form Control)

  2. การควบคุมการจัดวางทิศทาง (Orientation Control)

  3. การควบคุมการจัดวางตำแหน่ง (Location Control)

  4. การควบคุมขนาด (Size Control)

โดยที่ผู้ออกแบบต้องเลือกลักษณะของการกำหนดสัญลักษณ์มาควบคุม 1 สัญลักษณ์ในแต่ละพื้นผิว Feature หรือ Feature of Size (ถ้าเงื่อนไขการประกอบซับซ้อน อาจจะมีมากกว่า 1 สัญลักษณ์)

การควบคุมรูปทรง (Form) ประกอบด้วย

• • ความตรง (Straightness)

  • ความราบ (Flatness)

  • ความกลม (Circularity / Roundness)

  • ความเป็นทรงกระบอก (Cylindricity)

การควบคุมการจัดวางทิศทาง (Orientation) ประกอบด้วย

• • ความตั้งฉาก (Perpendicularity / Squareness)

  • ความขนาน (Parallelism)

  • ความเป็นมุม (Angularity)

การควบคุมการจัดวางตำแหน่ง (Location) ประกอบด้วย

• • ความคลาดเคลื่อนของตำแหน่ง (Tolerance of Position)

  • ความสมมาตร (Symmetry)

  • ความร่วมศูนย์ร่วมแกน (Concentricity)

การควบคุมขนาด (Size) ประกอบด้วย

• • ขนาดกำหนดระยะห่าง (Linear Dimension)

  • ขนาดกำหนดตำแหน่ง (Location Dimension)

  • ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง (Diameter)

  • ขนาดรัศมี (Radius)

  • ขนาดมุม (Angular Dimension)

โดยที่การกำหนดขนาด (Size Dimension) ในแบบงานจะต้องครบถ้วนทุกพื้นผิว Feature และ Feature of Size ส่วนการกำหนดสัญลักษณ์ GD&T จะขึ้นอยู่กับลักษณะการประกอบและเงื่อนไขการใช้งาน (Assembly Function) ของชิ้นงานนั้นๆ ซึ่งผู้ออกแบบอาจจะกำหนดไม่ครบทุกประเภท