'We of ze hebben er nogal een potje van gemaakt', hoor je mensen dikwijls zeggen.

Maar is het dan een lekker potje of niet ? Dat zegt men er meestal niet bij.

Mensen hebben het gevoel dat de wereld ingewikkeld geworden is. En dat is ook zo. Technologie, globalisering van de wereldhandel, het maatschappelijk politieke spel tussen al die verschillende mensen die over de wereld verspreid wonen, werken en leven heeft van de wereld een dorp gemaakt. Maar dan wel een ingewikkeld dorp. Alleen al de informatie die zich tegen een enorm hoge snelheid over de wereld verspreidt, maakt het moeilijk om nog vast te hangen aan bestaande structuren en denkbeelden. Het nieuws lijkt een aaneenschakeling van rampen, oorlog, … Niemand lijkt nog overeen te komen. Voor veel mensen lijkt het dat je geen enkele houvast meer hebt en dat we ondanks materiële weelde constant in crisis leven.

Door die informatie weten mensen en zijn ze zich er ook bewust van dat ze in een gebied wonen met weinig rijkdom, een gebied met veel oorlogen, een land onder een dictatuur,…. En dat het ergens anders beter en veiliger wonen is.

Is het dan raar dat mensen hun geboorteplaats ontvluchten en hun hoop ergens anders gaan zoeken?

In het ontvangende land van vluchtelingen geeft dit voor velen nog extra het gevoel dat men bedreigd wordt in zijn manier van leven. 

Schrik en crisisgevoel zijn de basis van een sterk ‘wij moeten ons beschermen tegen zij ‘ gevoel.

Hoe je het ook noemt dit gevoel kan heel snel omslaan in racisme en discriminatie van zij tegen over wij en omgekeerd. Alles draait vanaf dan rond 3 woorden : 'WIJ', 'ZIJ' en 'ALLEMAAL'.

Dit geldt niet alleen als het over racisme gaat, maar om elk gevoel van 'wij' zijn allemaal beter dan 'zij' allemaal.

Een 'wij' gevoel geeft  mensen een goed gevoel en kracht om samen dingen te verwezenlijken. Zonder 'wij' gevoel ga je geen gemeenschappelijk project tot een goed einde brengen. Dit zowel in de werksfeer als in alle mogelijke groepen waartoe een mens kan behoren. Wij gaan ervoor, we gaan dat samen doen,….. zorgt ervoor dat er constructief samen kan gewerkt worden aan het doel.

Spijtig genoeg leidt een te sterk 'wij' gevoel tot een negatief 'zij' gevoel.

Wij zijn allemaal beter.

Zij zijn allemaal slechter.

Wij zijn wit en zij zijn zwart.

Wij zijn hetero en zij zijn holebi

Wij zijn harde werkers, zij zijn luieriken

Wij zijn goede voetballers,  zij zijn pottenstampers

Wij zijn mannen en zij zijn vrouwen

Wij zijn normaal en zij zijn abnormaal

Wij zijn slim en zij zijn dom.

Wij zijn … en zij zijn ….

Wij hebben het slecht omdat zij ….

In zo’n klimaat is het moeilijk om er een goed stoofpotje van te maken.

En sommigen zien in zo’n klimaat hun kans om de mensen eenvoudige oplossingen voor te schotelen door te zeggen dat alles wat fout loopt aan 'zij' ligt en niet aan 'wij'. Als je mij volgt en doet wat ik zeg dan zullen 'wij' het beter hebben als we de oorzaak van alles weg doen door 'zij' allemaal weg te sturen.

Alle migranten buiten luidt het dan.

Als zij buiten zijn komen wij in het walhalla terecht.

Weet dan wel dat om aan de macht te blijven zulke leiders steeds op zoek gaan naar een nieuwe zij. Ieder individu kan vandaag een deel van 'wij' zijn en morgen een deel van 'zij'. Enkel door een vijandbeeld blijft een dictator aan de macht.

Toen ik net voor de eerste lockdown in Berlijn binnenkwam in het SS-museum, gebouwd op de plaats waar het hoofdkwartier gevestigd was van de SS, dan zag ik de eerste foto’s en teksten van de tentoonstelling. De eerste 'zij' die weg moesten waren de zigeuners, ten tweede de holebi’s en ten derde de joden. En ten vierde werden de vrouwen verondersteld aan de haard te blijven en was het hun taak om raszuivere kinderen te maken.

Dit is een steeds weerkerend patroon. En bangelijk opnieuw zichtbaar als je de boodschappen ziet die sommigen in onze maatschappij uitsturen.

Zo moest ik begin dit jaar ook ondervinden dat na 2 jaar samenwerken met een aantal partners aan een heel mooi en inclusief project voor onze streek en ver daarbuiten er plots een partner een zij gevoel tegenover de organisatie waar ik als trekker meewerkte, zonder aantoonbare reden.  En uit was dit mooie toekomst project. Wij-Zij denken, mensen kunnen er vlug in verglijden.

Wij-Zij, het haalt mensen die voor hetzelfde zouden moeten streven,  uiteen.

Is alles peis en vree en eenvoudig als je met veel culturen/opvattingen samenleeft? Nee, maar het kan dat wel worden, als je er werk van maakt.

En dat zal nodig zijn want door de verwachte opwarming van de aarde zullen vele grote steden die aan de oceanen liggen onder water lopen. Een blik op de wereldkaart laat zien dat de meeste grote steden in dit geval zijn. Gaan we al deze toekomstige klimaatvluchtelingen terug sturen naar hun stad onder water? Gaan we die allemaal push-backen?