၅.၁။ ပဌမပါဋိဒေသနိက်သိက္ခာပိုဒ်
ယွံနာဲဗြဴတအ် အာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 1228) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော? မုရဴညးမွဲ ဟွံဒးစိုတ် ရှ်သာဍာတ်ကြိုအ် နွံရော? မုရဴညးမွဲ ဟွံသ္ဍိုက်မၠိုက်ဒးဂၞပ် ရှ်သာခိုဟ်ခိုဟ်နွံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် အာစိုပ်အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် မဟဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲတုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။
1229) ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂိယဲဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴမသၟာန်ယဲဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဒုၚ်စရၚ် ဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ ယိုပ်ယာပ်ဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂိယဲဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံ အာတ်တဴ ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ ဂွံသ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒှ်တသိုခ် ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ် “ဟိုတ်နူတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံဂှ်ရ ဟွံဂပ်ဝ်ရ” ရဴဝွံ မၞုံကဵု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံအာတ်စအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံဒှ်တသိုခ် ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ သွက်ဇကု အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ တၞဟ်နသ္ပပြဘိုဂ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးတဴရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။
1230) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂိယဲ အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် အာစိုပ်အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် မဟဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲတုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။
