၆.၁။ ပဌမပါဋိသေနဳယသိက္ခာပိုဒ်
ယွံတၠဇမၠိၚ်အာယုက်တအ် အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် ‘မဒးဟီု လၟိၚ်ဒေသနာတၞဟ်ခြာ’ ဂမၠိုၚ်ပန်ဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 552) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန်မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု လုပ်ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်တုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်စ္ဍးအာနူဌာန်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ဂှ် ညာတ်ဒးခမဳမွဲဇကုတုဲ“ ယွံတဳလပိုဉ်ဟေအ် ဩဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ပိဏ္ဍပါတ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ။ ခိုဟ်သန်ရ ယွံဒေံဗြဴ” ရဴဝွံ ဟိီုသ္ဂးတုဲ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ပိဏ္ဍပါတ်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ညောန်ကဵုတ္ၚဲဓဝ်တုဲ တၞဟ်နဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ပိုဉ်သကုတ်အာရ။။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုၜါလေဝ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုပိလေဝ် လုပ်ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်တုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်စ္ဍးအာနူဌာန်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ဂှ် ညာတ်ဒးခမဳဂှ်ဟေၚ်တုဲ“ယွံတဳလပိုဉ် ဟေအ် ဩဝ်ဒုၚ်ကေတ် ပိဏ္ဍပါတ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးပၠန်ဂှ်ရ “ခိုဟ်သန်ရ ယွံဒေံဗြဴ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ဒုၚ်ကေတ် ပိဏ္ဍပါတ်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ညောန်ကဵုတ္ၚဲဓဝ်တုဲ တၞဟ်နဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ပိုဉ်သကုတ်အာရ။ ပ္ဍဲအခိက်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုပန် အာဒၟံၚ်ပ္ဍဲသဗါန်ဍာန်ဇၞော် ဇဝ်တဝ်ဇတဝ်ဓဝဝ်ဓဝဝ်ရ သေဌဳတၠသ္ၚိ ကၠုၚ်တဴဒစးတရဴ နကဵုကွဳစောတ်ရထာမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ပဲါကဵုညိ” ရဴဝွံ ဟီုဂးကဵု ခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် စှေ်အာသကဲဂၠံၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲသဗာန်ဍာန်ဇၞော်ဂှ်ဟေၚ် ဒေါမ်စှေ်ရ။ သေဌဳတၠသ္ၚိဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်အေၚ်ဒုၚ်ညိ၊ အဲဍိက် ဂပ်ဝ်ကဵုနာဲဗြဴ ဒေါမ်စှေ်တုဲ ‘ဟိုတ်နူအဲဍိက်တုဲ နာဲဗြဴဒေါမ်စှေ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ။ ယွံသေဌဳတၠသ္ၚိ တၠအဲ ဂပ်ဝ်ကဵုဒေါမ်စှေ် အဲဟွံသေၚ်ရ၊ ဗွဲစၟတ်တုန် အဲဟေၚ် ဒှ်ညးဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးဂှ်ရ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ်သ္ဂောံဒှ်ညးဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ရော? ရဴဝွံ သၟာန်တိုန်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုသေဌဳတၠသ္ၚိရ။
သေဌဳတၠသ္ၚိ နိမန်ဏာခမဳဗြဴဂှ် သ္ၚိတုဲ တရာပ်ဖါပ်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ “တဳလပိုဉ် မဆာဲဂမၠိုၚ်မုဟိုတ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်အမိသ (မပ္တံပိဏ္ဍပါတ်) နူတဲခမဳဗြဴအိုတ်ရော? ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ်သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။
ခမဳပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မုဟိုတ် ခမဳဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် အာမိသ (မပ္တံပိဏ္ဍပါတ်) နူတဲ ခမဳဗြဴရော? ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတၠအဲ ဒုက်ဂိုၚ်ကေတ် အာမိသ (မပ္တံပိဏ္ဍပါတ်) နူတဲခမဳဗြဴရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ယွံခမဳ ဒှ်ကဠောမသကေုာံတၠအဲဟာ၊ ဟွံဒှ်ကဠောမသဟာ ရဴဝွံ (သၟာန်တိုန်ဂှ်)— ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ဟွံဒှ်ကဠောမသရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) ညးဟွံသေၚ်ကဵုကဠောဂှ် ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုကဠော ဗဗွဲသပ္ပါယ်ကီု ဟွံဗဗွဲသပ္ပါယ်ကီု နွံကီု ဟွံမွဲကီု တီကေတ်ဟွံမာန်ရ၊ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) မုဟိုတ်တၠအဲ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် အာမိသ (မပ္တံပိဏ္ဍပါတ်) နူတဲခမဳဗြဴဟွံသေၚ်ကဵုကဠောမသရော? ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) (ပွတၠတဲသ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ပမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။
553) “ယြဴခမဳမွဲ နကဵုတဲဇကု ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် စၞစကီု ဘောဇိုန်ကီု နူတဲခမဳဗြဴ ဟွံသေၚ်ကဵုကဠော မလုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲကွာန်တုဲ သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲမ္ဂး၊ စလေဝ်စမ္ဂး၊ ခမဳဂှ် ‘ယွံကောန်တၠတအ် အဲ အာစိုပ်အာပတ်ပဋိဒေသနိက် မဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲသပ္ပါယ်တုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာအာပတ် ပါဋိဒေသနိက်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။
