၄.၁.၂။ ဥဒေါသိက 'ဒုတိယကထိန' သိက္ခာပိုဒ်
471) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသ္ၚာကၞေဟ်မွဲဂတှေ် မွဲဟာန်ကေုာံသပိုၚ်မွဲဂတှေ် တိတ်အာ သွက်သ္ဂောံဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ရ၊ သ္ၚာဂမၠိုၚ် မစွံပတန်လဝ် ဗွဲမလအ်လဂှ် ပတိုဟ်တိုန်အိုတ်ရ၊ ခမဳဂမၠိုၚ် စဲဒၟံၚ်တ္ၚဲ သ္ၚာဂမၠိုၚ်ဂှ်အိုတ်ရ။ တဳလပိုဉ်အာနန္ဒ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်လၟေၚ်ဘာမ္ဂး ညာတ်ဒးခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် စဲဒၟံၚ်တ္ၚဲ သ္ၚာဂမၠိုၚ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ်တုဲမ္ဂး “ယွံကောန်တၠတအ် သ္ၚာပတိုဟ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ ဒှ်သ္ၚာဂမၠိုၚ် မုရဴညးမွဲဂှ်ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟီုလဴဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလပိုဉ်အာနန္ဒအိုတ်ရ။ တဳလပိုဉ်အာနန္ဒဂှ် “ခမဳဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသ္ၚာကၞေဟ်မွဲဂတှေ် မွဲဟာန်ကေုာံသပိုၚ်မွဲဂတှေ် မုဟိုတ်သ္ဂောံတိတ်အာ သွက်သ္ဂောံဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ဂှ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တဳလပိုဉ်အာနန္ဒ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်တုဲ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသ္ၚာကၞေဟ်မွဲဂတှေ် မွဲဟာန်ကေုာံသပိုၚ်မွဲဂတှေ် တိတ်အာသွက်သ္ဂောံဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် တြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) ဂမၠိုၚ်ဂှ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသ္ၚာကၞေဟ်မွဲဂတှေ် မွဲဟာန်ကေုာံ သပိုၚ်မွဲဂတှေ် မုဟိုတ်သ္ဂောံတိတ်အာ သွက်သ္ဂောံဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ဂှ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ပွမၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။
472) ဂဗုဓ် (ကေၚ်ကာ) ခၞံသ္ၚာခမဳဂှ်တုဲအာမ္ဂး ပိုက်ကၠေံကထိုန်တုဲမ္ဂး ခမဳဂှ် ဗၞတ်မွဲဗတမ်လေဝ် စာ်စ္ဍးကေုာံ ‘တိစဳဝရိက်’ သ္ၚာပိဂတှေ်တုဲ ပဒတဴမ္ဂး၊ (ကုခမဳဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ် မၞုံကဵု (ဝိနယ်ကမ်) ပွမဒးသၠးကၠေံရ ရဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။
473) ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳမွဲဇကုဂိယဲဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ကောသမ္ဗဳရ၊ ကလောမသဂမၠိုၚ် “တဳလပိုဉ်မပြဲ ဩဝ်က္ညကၠုၚ်ညိ၊ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဗလးဏာကလုတ် ဇရေၚ်ခမဳဂှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ်လေဝ် “ယွံကောန်တၠ ဩဝ်က္ညအာညိ၊ ကလောမသဂမၠိုၚ် ကြက်ကၠောန်ၜိုတ် လွဳလွတ်တၠအဲအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဂှ် “ယွံကောန်တၠတအ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် ‘စာ်စ္ဍးကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ ပဒတဴဟွံဂွံရ’ ရဴဝွံ ပညပ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ရ၊ အဲလေဝ် ဂိယဲဒၟံၚ်တုဲ ဂိုၚ်ကေတ်တိစဳဝရိက်တုဲ တၞဟ်နအာဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထရ၊ အဲ ကြက်ဟွံအာရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ။ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံဂလာန်ဓရ်တုဲ “ယွံခမဳတအ် ကုခမဳမဂိယဲဂှ် ကဵုအခေါၚ် တၞဟ်နကဵုသမ္မုတိစာ်စ္ဍးကေုာံ တိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ။ ခမဳဂိယဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန်သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလ္ပာ်တုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်ဂၠးဇိုၚ် ခမဳထေရ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်လံက်ဂဇုန် သီုမပၚ်ခၠအ်လဝ်သၟိပ်တဲဂှ်— “ယွံတဳလပိုဉ်တအ် အဲဍိက်ဂိယဲဒၟံၚ်ရ၊ ဂိုၚ်ကေတ်တိစဳဝရိက်တုဲ တၞဟ်နအာဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထရ၊ ယွံတဳလပိုဉ်တအ် အဲဍိက်အာတ်သမ္မုတိ စာ်စ္ဍးကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန် ကုသၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဒးသ္ဂးရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးအာတ်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးအာတ်ရ၊ ခမဳစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။
474) “ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ဂိယဲဒၟံၚ်တုဲ ဂိုၚ်ကေတ်တိစဳဝရိက်တုဲ တၞဟ်နအာဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထရ၊ ခမဳဂှ် အာတ်သၚ်သမ္မုတိစာ်စ္ဍး ကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန်ရ၊ သၚ်ကဵုသမ္မုတိ စာ်စ္ဍးကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ဂိယဲဒၟံၚ်တုဲ ဂိုၚ်ကေတ်တိစဳဝရိက်တုဲ တၞဟ်နအာဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထရ၊ ခမဳဂှ် အာတ်သၚ်သမ္မုတိစာ်စ္ဍး ကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန်ရ၊ သၚ်ကဵုသမ္မုတိ စာ်စ္ဍးကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံရ၊ ယြဴကုတဳလပိုဉ်မွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက်ပွမကဵုသမ္မုတိ စာ်စ္ဍးကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံရ၊ တဳလပိုဉ်ဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုတဳလပိုဉ်မွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ တဳလပိုဉ်ဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ်ဂပ်ဝ်ကဵုသမ္မုတိ စာ်စ္ဍးကေုာံတိစဳဝရိက်တုဲ သွက်သ္ဂောံပဒတဴမာန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 475) ဂဗုဓ် (ကေၚ်ကာ) ခၞံသ္ၚာခမဳဂှ် တုဲအာမ္ဂး ပိုက်ကၠေံကထိုန်တုဲမ္ဂး ခမဳဂှ် သီုဟွံကလိဂွံသမ္မုတိ ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဗၞတ်မွဲဗ္တမ်လေဝ် စာ်စ္ဍးကေုာံ 'တိစဳဝရိက်' သ္ၚာပိဂတှေ်တုဲ ပဒတဴမ္ဂး၊ (ကုခမဳဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ် မၞုံကဵု (ဝိနယ်ကမ်) ပွမဒးသၠးကၠေံရ ရဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။
