I tried embedding this page as a Google doc, but it doesn't display very nicely on mobile phones. You can download it as a Google doc and then convert it to pdf for printing from here: https://docs.google.com/document/d/1zitArmUU4E0smYfLAR0oq37aF7ZM_tVHEwtKmbFcCMY/edit?usp=sharing
And I will keep the version formatted as a webpage below.
Make yourself a copy of the Google document so that you can enter your practice translations in the Learner’s column.
Read and try to pronounce the Tibetan words that are alternated in regular and bold font to help differentiate them. I will be adding video versions eventually.
Look at the Google doc with only the Tibetan text column visible and test yourself when you're ready.
Write your Learner’s translation in the middle column.
Once you are satisfied, reveal the English translation and check the interlinear vocabulary in the last column for comparison.
Analyze the differences and adjust your understanding accordingly.
བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།
"Auspicious greetings" / “Hello!”
བཀྲ་ཤིས་ radiant-fortune; བདེ་ལེགས་ wellness-proper
རྒྱ་གར་ནས་ཡོང་པ་ཡིན།
“I came from India."
རྒྱ་གར་ India; ནས་ from; ཡོང་ coming; པ་ཡིན་ was-personally
བོད་སྐད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པས།
"Do you speak Tibetan?"
བོད་ Tibet; སྐད་ spoken-language; ཤེས་ knowing; ཀྱི་ཡོད་པས་ are-personally?
ཁྱེད་རང་སུ་ཡིན།
“Who are you?”
ཁྱེད་རང་ you; སུ་ who?; ཡིན་ are-personally
ང་ཟླ་བ་ཡིན།
“I am Dawa.”
ང་ I; ཟླ་བ་ Dawa, moon, month; ཡིན་ am-personally
ཁྱེད་རང་ག་རེ་ཡིན།
“What are you?”
ཁྱེད་རང་ you; ག་རེ་ what?; ཡིན་ are-personally
ང་ནང་པ་ཡིན།
“I am Buddhist.”
ང་ I; ནང་པ་ Buddhist, interior-person; ཡིན་ am-personally
ཁྱེད་རང་གི་ལས་ཀ་ག་རེ་རེད།
“What is your profession?”
ཁྱེད་རང་གི་ your; ལས་ཀ་ work; ག་རེ་ what?; རེད་ is-impersonally
ང་དགེ་རྒན་ཡིན།
“I am a teacher.”
ང་ I; དགེ་རྒན་ teacher, virtue-elder; ཡིན་ am-personally
ཁོང་ག་རེ་རེད།
“What is he?”
ཁོང་ he (H); ག་རེ་ what?; རེད་ is-impersonally
ཁོང་ཡི་ཤུ་པ་རེད།
“He is Christian”
ཁོང་ he (H); ཡི་ཤུ་པ་ Christian, Yeshua-person; རེད་ is-impersonally
ཁོང་གི་ལས་ཀ་ག་རེ་རེད།
“What is his profession?”
ཁོང་གི་ his (H); ལས་ཀ་ work; ག་རེ་ what?; རེད་ is-impersonally
ཁོང་མ་བྱན་རེད།
“He is a cook.”
ཁོང་ he; མ་བྱན་ cook; རེད་ is-impersonally
ཁྱེད་རང་ཚོ་སུ་ཡིན།
“Who are you?”
ཁྱེད་རང་ཚོ་ you (plural); སུ་ who?; ཡིན་ are-personally
ང་ཚོ་བོད་པ་ཡིན།
“We are Tibetans.”
ང་ཚོ་ we; བོད་པ་ Tibet-people; ཡིན་ are-personally
ཁོང་ཚོ་སུ་རེད།
“Who are they?”
ཁོང་ཚོ་ they; སུ་ who?; རེད་ are-impersonally
ཁང་ཚོ་ཨ་རི་བ་རེད།
“They are Americans.”
ཁང་ཚོ་ they; ཨ་རི་བ་ America-people; རེད་ are-impersonally
ཁྱེད་རང་ཚོ་སློབ་ཕྲུག་ཡིན་པས།
“Are you students?
ཁྱེད་རང་ཚོ་ you; སློབ་ཕྲུག་ students, studying-children; ཡིན་པས་ are-personally?
སྔོན་མ་ང་ཚོ་སློབ་ཕྲུག་ཡིན།
“We used to be students.”
སྔོན་མ་ before; ང་ཚོ་ we; སློབ་ཕྲུག་ students, studying-children; ཡིན་ were-personally
ཁྱེད་རང་རྒྱ་གར་བ་ཡིན་པས།
“Are you Indian?”
ཁྱེད་རང་ you; རྒྱ་གར་བ་ India-person; ཡིན་པས་ are-personally?
ལགས། མིན།
“No, I’m not.”
ལགས། acknowledging; མིན་ am-not-personally
ང་རྒྱ་གར་བ་མིན།
“I’m not Indian.”
ང་ I; རྒྱ་གར་བ་ India-person; མིན་ am-not-personally
ང་རྒྱ་མི་ཡིན།
“I’m Chinese.”
ང་ I; རྒྱ་མི་ China-person; ཡིན་ am-personally
ཁྱེད་རང་དོ་དགོང་དལ་པོ་ཡིན་པས།
“Are you free tonight?”
ཁྱེད་རང་ you-self; དོ་དགོང་ tonight; དལ་པོ་ at leisure; ཡིན་པས་ are-personally?
ང་དོ་དགོང་དལ་པོ་མིན།
“I am not free tonight.”
ང་ I; དོ་དགོང་ tonight; དལ་པོ་ at leisure; མིན་ am-not-personally
འདི་ཟ་ཁང་རེད་པས།
“Is this a restaurant?”
འདི་ this; ཟ་ཁང་ restaurant, eating-house, eating-enlcosed space; རེད་པས་ is-impersonally?
མ་རེད།
“It’s not.”
མ་ not; རེད་ is-impersonally
འདི་ཚོང་ཁང་རེད།
“This is a shop.”
འདི་ this; ཚོང་ཁང་ shop, trading-house, trading-enclosed space; རེད་ is-impersonally
ཁོང་ཚོང་པ་རེད་པས།
“Is she a businessperson?”
ཁོང་ she (H); ཚོང་པ་ trading-person; རེད་པས་ is-impersonally?
མ་རེད།
“She’s not.”
མ་ not; རེད་ is-impersonally
སྔོན་མ་ཁོང་ཚོང་པ་རེད།
“She used to be a businessperson.”
སྔོན་མ་ before; ཁོང་ she (H); ཚོང་པ་ trading-person; རེད་ was-impersonally
བོད་ལ་གཡག་འདུག་གས།
“Are there yaks in Tibet?” (Do you have recent evidence?)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; འདུག་གས་ are? (recent evidence)
བོད་ལ་གཡག་འདུག
“There are yaks in Tibet.” (I have recent evidence.)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; འདུག་ are (recent evidence)
བོད་ལ་གཡག་ཡོད་རེད་པས།
“Are there yaks in Tibet?” (Do you know this from earlier?)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; ཡོད་རེད་པས་ are? (evidence from earlier)
བོད་ལ་གཡག་ཡོད་རེད།
“There are yaks in Tibet.” (I know this from earlier.)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; ཡོད་རེད་ are (evidence from earlier)
བོད་ལ་གཡག་མི་འདུག་གས།
“Aren’t there yaks in Tibet?” (Don’t you have recent evidence?)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; མི་འདུག་གས་ not-are? (recent evidence)
བོད་ལ་གཡག་མི་འདུག
“There aren’t yaks in Tibet.” (I don’t have recent evidence.)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; མི་འདུག་not-are (recent evidence)
བོད་ལ་གཡག་ཡོད་མ་རེད་པས།
“Aren’t there yaks in Tibet?” (Don’t you know this from earlier?)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; ཡོད་མ་རེད་པས་ not-are? (evidence from earlier)
བོད་ལ་གཡག་ཡོད་མ་རེད།
“There aren’t yaks in Tibet.” (I know this from earlier.)
བོད་ Tibet; ལ་ in, at; གཡག་ yaks, yak; ཡོད་མ་རེད་ not-are (evidence from earlier)
བོད་སྐད་དཀའ་ལས་ཁག་ལོས་ཡོད་རེད།
“How difficult is Tibetan?”
བོད་ Tibet; སྐད་ spoken-language; དཀའ་ལས་ཁག་ difficult (minus the final syllable “པོ་”); ལོས་ how-much (relating to adjectives); ཡོད་རེད་ is (evidence from earlier)
བོད་སྐད་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རང་ཡོད་མ་རེད།
“Tibetan is not so difficult.”
བོད་ Tibet; སྐད་ spoken-language; དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ difficult; རང་ so, (it)self; ཡོད་མ་རེད་ not-is (evidence from earlier)
All four words mean “being” in a more general sense.
ཡིན་ is the essential-personal form,
རེད་ is the essential-impersonal form.
ཡོད་ is the existential-personal form,
འདུག་ is the existential-impersonal form.
The personal form suggests close personal association or evidence coming from a personal perspective.
Essential and existential forms of “being” are used in different contexts. For example, essential is used to express identity, and existential is used to express existing in a location.
The same four “being”-words are also used as tense-markers when following other verbs and paired with the linking-particles གི and པ་ as follows:
པ་ཡིན། པ་རེད། past tense
གི་ཡོད། གི་འདུག present tense
གི་ཡིན། གི་རེད། future tense
ཁོང་ is the honorific form of both “he” and “she”. The non-honorific forms are ཁོ་ for “he” and མོ་ for “she”.
The genitive case particle, “of” or “ ’s”, can have different spellings according to the ending of the word that precedes it.
གི་ is used after suffixed words ending in ག་ or ང་ . It is also used in colloquial language for suffixed words ending in འ་ or after suffixless words.
ཀྱི་ is used after suffixed words ending in ད་ བ་ or ས་ (I sometimes think of this order as d-b-s, like the word “debase”, as a mnemonic reminder);
གྱི་ is used after suffixed words ending with ན་མ་ར་ལ་ (I sometimes think of this order as n-r-m-l, like the word “normal”, as a mnemonic reminder);
འི or ཡི་ are used after suffixed words ending in འ་ or after suffixless words.
These same rules apply for the agentive (“by”) case, but with -ས་ added. གིས་ ཀྱིས་ གྱིས་ -ས་ ཡིས་
Use འདུག་ when your evidence is recent, such as having seen them there yourself when you went.
Use ཡོད་རེད་ when your evidence is known from before, such as having read it in the encyclopedia, or it is generally known.
The negative forms of these are མི་འདུག་ and ཡོད་མ་རེད་
The final adjective-making syllable “པོ་” is removed to accommodate the “ལོས་” question, which replaces it.
For questions containing words like “what” ག་རེ་ “which” ག་གི་ or “how much” ལོས་ there is no question-mark particle such as པས་ or གས་ at the end of a sentence. It is implied in the question-word itself.
