Паўлюшчык Яраслаў Уладзіміравіч

Яраслаў Уладзіміравіч Паўлюшчык нарадзіўся ў 1921 годзе на Міншчыне, у вёсцы Засцеб’е Капыльскага раёна. Сям’я была вялікая, сямёра дзяцей, аднак дружная і працавітая. Бацька, Уладзімір Раманавіч, ваяваў на грамадзянскай вайне, у трыццаць восьмым годзе ў складзе стралковай дывізіі прымаў удзел у баях на возеры Хасан, вызваляў Заходнюю Беларусь, удзельнічаў у тагачасных фінляндскіх падзеях. Ён быў кантужаны, паранены і ў пачатку 1941 года памёр, таму асноўнае ў справе выхавання дзяцей легла на плечы маці.

Сам Яраслаў рос дужым, кемлівым, захапляўся тэхнікай. Пасля 7 класаў вывучыўся на трактарыста-машыніста і рабіў на трактары ў родным калгасе. 7 мая 1940 года яму споўнілася 19 гадоў і хлопца прызвалі ў рады Чырвонай Арміі. Служыў механікам-вадзіцелем танка БТ-7 у Калінінскай вобласці. Летам сорак першага іх полк знаходзіўся ў летніх лагерах і палова механікаў-вадзіцеляў была без «коняў» – вучыліся страляць, дасканала валодаць штыком, капаць траншэі-акопы і г.д. 22 чэрвеня пасля снедання распачалося спартыўнае свята, але праз колькі часу аб’явілі агульны збор, на якім і паведалі аб нападзе Германіі. Полк пачаў пакідаць лагер, а па дарозе ўжо нават патрапіў пад паветраную атаку-бамбёжку варожых самалётаў: той кашмар працягваўся якую гадзіну, але і цяпер у памяці ветэрана трупы салдат, з якімі толькі што ішоў побач і размаўляў...

Яфрэйтар Паўлюшчык быў адпраўлены ў 1009-ы артполк 225-й стралковай дывізіі, хаця і стараўся растлумачыць усім, што ён – танкіст. Тады нашы войскі адступалі, але гонар з фашыстаў ужо збілі: часовы захоп тэрыторыі СССР яўна розніўся ад іх прагулянкі па еўрапейскіх краінах. Так, у нашых салдат не хапала зброі, яны падбіралі і скарыстоўвалі ў баях фашысцкія аўтаматы і г.д., але паступова ўсё мянялася, і асабліва – настрой. Немцаў спынілі пад Масквой, усе ўбачылі, што хвалёныя «Тыгры» з «Пантэрамі» таксама добра гараць, што акупанты таксама добра бягуць, калі становіцца «горача», а, галоўнае, у нашых людзей была святая любоў да Радзімы, стойкасць, мужнасць, гераізм, вера ў перамогу над лютым ворагам.

Ветэрану на ўсё жыццё запомніўся бой у студзені сорак другога, калі артполк падтрымліваў наступленне стралковай дывізіі. Пры змене агнявой пазіцыі батарэя 76-міліметровых гармат, у складзе якой ваяваў Яраслаў, была атакавана ротай немцаў, якіх падтрымлівалі тры танкеткі. Артылерыстам прыйшлося надзвычай цяжка, але разлікі ўмомант развярнулі свае гарматы і павялі беглы агонь па ворагу. Тады практычна ўся жывая сіла праціўніка разам з тэхнікай была знішчана, хаця значныя страты панеслі і нашы «богі вайны»...

Не сціраецца з яго памяці і фарсіраванне ракі Волхаў, утрыманне на працягу двух сутак захопленага плацдарма да падыходу падмацавання. «Тады проста снег раставаў ад выбухаў, але мы трымаліся і – вытрывалі».

...На двары – люты сорак чацвёртага. Яго падраздзяленне стаіць у абароне. Увечары камбат выкпікаў добраахвотнікаў пайсці ў варожы тыл і ўзяць «языка». Сярод 12 смельчакоў і Яраслаў. Узброіліся, пажадалі сабе ў думках удачы – і ў цемру. Нейтральную паласу мінавалі без праблем, сталі чакаць. Гадзіны праз дзве замерзлі проста ўшчэнт, таму рашылі паскорыць падзеі. Дапаўзлі ледзь не да самой траншэі, без шуму «разабраліся» з двума вартавымі, а трэцяга захапілі і даставілі на сваю тэрыторыю. За гэту аперацыю на грудзях франтавіка зазіхацеў медаль «За адвагу».

Памятае ён і пра кастрычнік сорак трэцяга: «Тады ў жыцці адбылася незабыўная падзея: я стаў камуністам. Давер’е баявыя таварышы вялікае аказалі, і гэта не нейкія там высока-прыгожыя словы, у партыю прымалі сапраўды тых, хто праяўляў мужнасць, адвагу. I давала званне камуніста толькі адну прывілею: магчымасць першым узняцца ў атаку, павесці за сабой астатніх. Я тады даў сабе клятву біць ворага, не шкадуючы жыцця – і гэтаму да канца застаўся верным».

Колькі яму тады было? Няпоўных 22 гады. «Так, быццам і нямнога, але вайна маё пакаленне прымусіла пасталець надзвычай рана. Памятаеце: «Да цябе мне дайсці нялёгка, а да смерці – чатыры крокі»? Гэта – наша песня, іменна пра нас яна, пра тых, хто жыў адной думкай: спыніць ворага, разбіць яго на яго ж тэрыторыі. I не верце меркаванню, што ў канцы вайны гітлераўцы амаль не супраціўляліся. Не, яны якраз добра ваявалі, чапляліся за кожны дом, кожны ўзгорак, так што страты мы вялікія неслі... »

Улетку сорак чацвёртага камандзір гарматы сяржант Паўлюшчык быў ужо не толькі адважным франтавіком, а меў рэпутацыю і разумнага малодшага камандзіра. І яго другі медаль «За адвагу» – узнагарода цалкам заслужаная. Як і ордэн Славы ІІІ ступені, атрыманы ўжо старшым сяржантам за мужнасць і гераізм, праяўленыя ў баях на тэрыторыі Германіі.

Ванна канчалася, але здаваліся далёка не ўсе гітлераўскія часці, таму іх артполк быў павернуты разам з пяхотай на Чэхаславакію, дзе яшчэ 10 дзён вёў жорсткія баі. У якіх ён зноў згубіў навечна не аднаго баявога таварыша...

Потым іх перадыслацыравалі на Украіну, а звольнены ў запас Яраслаў Паўлюшчык быў у 1946 годзе. У родных месцах мужчынскіх рук не хапала, так што яго хутка прызначылі брыгадзірам паляводчай брыгады, а праз 3 гады ён ужо і наогул узначаліў калгас. Пакуль у 1951 годзе па закліку партыі не быў накіраваны на службу ў міліцыю. «Загадваў» камерай папярэдняга заключэння, працаваў участковым інспектарам у Замошскім, Лапіцкім, Вязьеўскім сельсаветах. I ўсюды – з поўнай аддачай: іначай лейтэнант міліцыі, які ўсё свядомае жыццё пражыў сумленна, проста не мог. За што і карыстаўся аўтарытэтам як у людзей, так і ў калег па рабоце.

З Зояй Пятроўнай ён пайшоў разам па жыцці з 1946 года. Далі «пуцёўку ў жыццё» тром дочкам, вывучылі іх у інстытутах, маюць 5 унучак, унука і 6 праўнукаў.

...Узнагарод у гэтага чалавека па-сапраўднаму багата, але не за іх біўся з ворагам ветэран. За што дзякуй і яму, і ўсім яго таварышам.

Алейнікаў, Г. Прысязе верны да канца … / Г. Аленійкаў // Асіповіцкі край. – 2004. – № 31. – 22 красавіка. – С. 2.