Касічкін Мікалай Мікалаевіч

Ці ўсё мы ведаем аб вайне

Вось што ўзгадвае наш паважаны ветэран пра ваенныя, напрыклад, гады:

– Пасля цяжкага ранення ў сорак чацвёртым годзе мяне выклікалі ў Маскву – вырашалі пытанне наконт будучага. Напачатку хацелі камісаваць, але потым усё ж далі дабро на далейшую службу, так што ў кастрычніку я разам з 20 афіцэрамі атрымаў загад адправіцца ў Югаславію – ваенным саветнікам. Са сталіцы прыляцелі ў Кіеў, а адтуль нас раскідалі па розных вайсковых часцях. Мой накірунак ляжаў у Пятроваград, і ўжо ў небе лёс наканаваў праверыць сябе ў першым іспыце той кампаніі: самалёт атакавалі варожыя «мессеры», так што толькі дзякуючы майстэрству лётчыка ўдалося выратавацца...

Апынуўся ў дывізіі, якой камандаваў Влада Баіч. Тая армія была добраахвотнай, складалася ў асноўным з былых партызан і дабравольцаў, кадравых вайскоўцаў амаль не было, таму хаця і быў саветнікам сувязі, прыходзілася дапамагаць практычна ва ўсім. Югаславы савецкіх ваенных вельмі паважалі, нават любілі. Звалі «братушкамі», а да мяне, тады капітана, камандзір звяртаўся не іначай, як «дружэ Мікалай». Здаралася не раз, калі гэты аўтарытэт і павага нам вельмі дапамагалі.

Напрыклад, калі наша дывізія наступала на Вінькоўцы. Сам разам з камандаваннем знаходзіўся на назіральным пункце, размешчаным на ўзгорку, і добра бачыў, як напачатку югаславы пайшлі ў атаку, але калі сустрэлі знішчальны адпор артылерыі, то пачалі адыходзіць. Не вытрымаў тады, кінуўся ў рады палка. Апрануты я быў у сваю родную форму, таму байцы пазналі адразу і ўмомант перадалі па ланцугу, што з імі разам савецкі афіцэр. Пасля чаго спынілі адступленне і зноў кінуліся, цяпер ужо паспяхова, на немцаў.

Ці такі выпадак, які, магчыма, выратаваў жыццё. Убачыў, што начальнікі разведкі і асабовага аддзела з афіцэрам збіраюцца ехаць на матацыкле на перадавую. Паспрабаваў далучыцца – ні ў якую: маўляў, гэта вельмі небяспечна. Так і не ўзялі. А праз колькі часу даведаўся, што двое з трох тады былі забіты. Мог апынуцца на іх месцы? Безумоўна. Але, значыць, не лёс быў заснуць навек у той зямлі...

За час, што правёў у дывізіі, загінула багата югаслаўскіх таварышаў. У тым ліку і пасля Дня Перамогі. 15 мая пераможнага года мы, напрыклад, праследавалі гітлераўцаў, якія адступалі ў бок мяжы з Аўстрыяй. Штаб апынуўся ў сярэдзіне расцягнутай калоны, якая рухалася па вузкай горнай цясніне, і раптам з гор на нас пачалі спускацца да зубоў узброеныя ўсташы – гэта прыкладна, як у нас украінскія бэндэраўцы. Ворагаў – каля двух палкоў, нас – чалавек з паўсотню. У тым баі амаль палова з нашых загінула, а каб не дапамаглі зянітчыкі, то, мусіць, і наогул усе б там засталіся...

Наша дывізія прымала ўдзел у вызваленні многіх гарадоў – Белграда, Срэмска-Мітровіцы, Загрэбу і іншых. У тым ліку і радзімы Іосіфа Ціта. Мне разведчыкі нават дом паказвалі, дзе нарадзіўся знакаміты югаслаў – звычайную пабудову на беразе горнай рачулкі. Свайго правадыра югаславы, дарэчы, вельмі паважалі, аўтарытэт у яго быў надзвычай вялікі. З іх лідэрам не раз давялося і самому сустрэцца. Напрыклад, калі вызвалілі Белград, то ў наш гонар быў наладжаны невялічкі абед у рэстаранчыку на беразе Дуная, удзел у якім прыняў і ён. Асабістых зносін з Ціта не меў, аднак падалося, што чалавек гэты моцны, валявы, энергічны. Хаця, як вядома, былі ў ім і рысы дыктатара...

Пасля вызвалення краіны атрымаў загад вярнуцца ў Маскву, і перад развітаннем югаславы ўручылі мне сваю ўзнагароду за адвагу. На жаль, калі распачаўся палітычны канфлікт паміж СССР і СФРЮ, то ўсім, хто там калі знаходзіўся, загадалі здаць і ўзнагароды, і наогул усе дакументы з фатаграфіямі. Мы ж да ўсяго патрапілі яшчэ і ў лік нядобранадзейных. Асабіста з гэтым ушчыльную сутыкнуўся ў 1952 годзе, калі збіраліся адправіць служыць у Германію: якраз з-за таго, што пабыў у Югаславіі, на маёй кандыдатуры асабовым аддзелам быў пастаўлены крыж. Парадокс, канечне, з усёй адказнасцю выконваў загад – і такі вось вывад...

Што яшчэ дадаць пра тую вайну? Савецкія войскі прымалі з вялікай радасцю, людзі выходзілі на вуліцы з кветкамі, ладзілі мітынгі, гулянні. А вось харваты да нашых салдат адносіліся з насцярогай, сустракалі пустымі вуліцамі, дамамі са шчыльна зачыненымі аканіцамі. Звязана гэта з тым, што харваты былі католікамі альбо чым іншым, – не ведаю, аднак непасрэдна ў югаслаўскай арміі такога настрою не было дакладна, у нашай дывізіі ніколі не дзяліліся па нацыянальнасцях. Ды і той жа Іосіф Ціта быў харватам, але заўсёды казаў, што належыць Югаславіі.

Наогул жа аб той краіне і яе людзях засталіся самыя добрыя ўражанні. I да нас там адносіліся нават лепш, чым у некаторых былых сацыялістычных рэспубліках. Я вельмі шкадую, што так усё мяняецца ў нашым свеце...

I нават на такой ноце канчаючы гаворку, галава сапраўднай дынастыі вайскоўцаў застаецца аптымістам, не вешае носа. Ды і ці варта рабіць падобнае? Два сыны і ўнук пайшлі па яго слядах, у іх усё нармальна. Падпалкоўнік і маёр Юрый і Уладзімір Мікалаевічы ўжо ў запасе, абодва пабылі ў «гарачых кропках» і, дзякуй Богу, вярнуліся жывымі-здаровымі. Адзін з унукаў – Андрэй Уладзіміравіч – зараз служыць у Бірыбіджане, і дзед не перастае верыць, што не адзін яшчэ прадаўжальнік роду Касічкіных звяжа свой лёс з арміяй. Што цалкам верагодна: прыклад – навідавоку.

Станкевіч, А. Ці ўсё мы ведаем аб вайне / Алег Станкевіч // Асіповіцкі край. – 2004. – № 74. – 17 верасня. – С. 2.

Люди военного времени...

Они и сегодня живут воспоминаниями тех незабытых, да разве можно это забыть, лет. Вспомнят они многое. Николай Николаевич Косичкин – свои родные корни. Отец – Николай Николаевич, всю жизнь был печником. И даже – председателем колхоза. Перед войной жил в Ленинграде. В жестокую Ленинградскую блокаду не выдержало здоровье...

Мать, Мария Александровна, – простая сельская труженица. Судьба нелегкая, но можно с уверенностью утверждать, и счастливая. Разве может быть иначе? Косичкины старшие были по-своему богаты, очень богаты: ведь у них – четыре дочери и два сына. И все их дети достойны похвалы. Потому что их жизнь – это жизнь людей порядочных, честных и преданных своей родине. И вовсе не важно, чем они занимались, что в жизни делали. Они достойно выполняли и выполнили свой гражданский долг. Вся семейная «обойма» Косичкиных уверенно шла по трудной дороге жизни. Ведь эти дороги не всегда выбираем мы сами. Но вывод один: они были нелегкими, но честными и благородными. Это – бесспорно!

Расскажет нам биография Косичкина и о том, что участвовал Николай Николаевич в финской войне. Войне тяжелой и необычной. Да разве могло быть иначе. Войны никогда не были легкими, а финская – и тем более. Но есть один штрих того времени, который нужно обязательно вспомнить и отметить.

Вот как вспоминала о нем жена Косичкина – Валентина Николаевна.

– Я работала в Ленинграде мужским парикмахером. И, конечно же, к нам часто приходили военные. Здесь я приметила очень красивого молодого человека, точнее, военного. Вышла замуж 29 января 1940 года.

17 мая 1941-го родился сын Юра. И приехали они к родителям в пригород. Только расположились в огороде, пробегает кто-то мимо и кричит: «Война!». Николай Николаевич за пилотку и в военкомат.

И осталась одна Валентина Николаевна, вернее с сыном. Пришел участковый и посоветовал уезжать на прежнее место жительства. Но вышло так, что попали наши герои в эвакуацию на Урал. Туда вскорости прибыл танковый завод. Давали паек. Но это было время недолгое. И подалась женщина с маленьким Юрой на руках в Пермский район. Ходила Валентина Николаевна в колхоз. Но и это было явлением временным...

А боевой путь офицера Косичкина продолжался. Он участник боевых действий на Ленинградском, Волховском фронтах. Он был и участни­ком боев в Югославии.

...Фронтовые дороги. Не счесть их ни километрами, ни солдатским потом, ни кровью людской. Не поддается это человеческому осмыслению. Потому что нет у войны никакой логики.

В 1944 году, например, жена и муж Косичкины могли бы встретиться в Свердловске. Ведь Николай Николаевич 6 месяцев после ранения находился в госпитале. Но, как бывает часто, не встретились. И оказалась Валентина Николаевна в деревне Макаровка, где родился ее муж. Здесь ходила в колхоз, работала и налоговым инспектором. А позже забрал ее Николай в Борисов, а потом в Цель, что под Осиповичами. В 1947 году родился у Косичкиных сын Владимир.

У сыновей Косичкиных свои семьи. И живут они дружно, с уверенностью в лучший завтрашний день. У Юры и Валентины, а она из Карелии, две дочери. Татьяна, старшая – в Ленинграде, работает бухгалтером, Наташа, младшая – хирургом-гинекологом.

У Владимира и Александры – три сына. У каждого из них своя судьба: кто служит, кто работает, кто учится…

Но вернемся к мирной жизни Николая Николаевича. В 1956 году офицер Косичкин демобилизовался из рядов Советской Армии. И принимает спустя месяц должность директора от Семена Игнатьевича Бойчука, который стал первым директором Бобруйских электрических сетей. Что это было за время? Скажем коротко: обслуживали электросети только город. Так что вся сельская местность, ее электрификация легла на плечи Николая Николаевича. Колхозам и совхозам нужна была позарез электроэнергия. И энергетики с чувством ответственности, и гражданского долга, без преувеличения, взялись за это трудное, но очень нужное дело. И довели его до логического конца. Село, все, что с ним связано, получило электроэнергию в полном объеме. Сельскому хозяйству, жителю, по сути, открыли дорогу в завтрашний день. И в этом величайшая заслуга Николая Николаевича Косичкина, всего коллектива энергетиков Осиповичского РЭС.

Трудности? О них лучше и не рассказывать. Техника? Смешно, да и только. Средство передвижения руководителя – мотоцикл-бесколясник. В день –15 вызовов, на счету 6 подстанций. Решения приходилось принимать «на ходу». И они должны быть квалифицированными, ошибок энергетика не прощает.

Николай Николаевич знал свое дело, умел организовать работу своего коллектива. Он доверял людям, люди доверяли своему руководителю. В 1968 году Косичкина назначают начальником Осиповичской ГЭС. И в этой должности он четыре года. Еще восемь лет Николай Николаевич был ее инженером. Вплоть до выхода на пенсию.

За боевые заслуги награжден орденами Отечественной войны первой и второй степени, орденом Красной Звезды, медалями «За Победу над Германией», «За оборону Сталинграда», рядом юбилейных медалей.

Белявский, В. Сын России и Беларуси / Василий Белявский // Асіповіцкі край. – 2004. – № 74. – 17 верасня. – С. 2.