Платонава Владлена

Вайна… Тэма вечная, невычарпальная. Апошняя вайна стала ўсенароднай. Яе героямі быў увесь савецкі народ.

Беларусь займала толькі маленькую часцінку вялікай савецкай краіны. Але ж колькі прыгожых гарадоў, квітнеючых вёсак з садамі, бусліным клёкатам, салаўінымі спевамі было да вайны ў нашай сінявокай Беларусі! Вораг прыйшоў да нас сам. Мы яго не чакалі.

Стагнала зямля пад кованым нямецкім ботам. На абарону Радзімы разам з усёй краінай падняўся беларускі народ. Адна частка беларусаў білася на фронце, другая – змагалася ў партызанскіх атрадах, трэцяя – кавала перамогу ў падполлі.

Я хачу паведаць аб сям’і маіх продкаў, аб тым, якую часцінку яны ўнеслі ў Вялікую Перамогу над ворагам. На самай мяжы Горацкага і Аршанскага раёнаў раскінулася вялікая вёска Рудкаўшчына, з усіх бакоў акружаная маляўнічымі бярозавымі гаямі. Праз вёску працякае рэчка Бася, у меру шырокая і глыбокая. Калі выйдзеш з аўтобуса, то з прыпынку ўбачыш помнік аднавяскоўцам, загінуўшым у Вялікую Айчынную вайну. Сярод многіх прозвішчаў мімаволі прыпынеш зрок на прозвішчы – Фралоў і налічыш іх пяць з аднолькавым прозвішчам і рознымі імёнамі. Так – гэта мае родзічы, родныя браты майго прадзядулі – Фралова Кандрата Елісеевіча, які вярнуўся з вайны толькі ў тысяча дзевяцьсот сорак восьмым годзе. Што яму давялось перажыць у гады франтавыя – дасюль застаецца загадкай, бо пра вайну ён заўсёды гаварыў: «ваяваў, як усе».

Брат яго, Фралоў Карп, быў камуністам. Яго райком партыі пакінуў на акупіраванай тэрыторыі для арганізацыі партызанскага атрада ў тыле ворага. Але немцы даведаліся пра гэта. Ён быў схоплены і растраляны разам з другімі захопленымі ў палон камуністамі ў Горках.

Васіль, трэці брат майго прадзядулі прапаў без вестак, аб чым сведчыла пахаронка, атрыманая ў сорак пятым годзе.

Кірыл быў танкістам. Пахаронку на яго атрымалі ў сорак трэцім годзе, зімой. Ён загінуў пад Ельняй. Пасля вайны яго дзеці наведалі брацкую магілу, дзе ён пахаваны.

Але ж у гэтай расповедзі заслугоўвае ўвагі лёс самага малодшага брата Змітрака, ці Міці, як яго ўсе называлі. У час вайны яму было двадцаць чатыры гады, і ён з першых дзён вайны быў у дзеючай арміі. Часць, у якой ваяваў Міця, пад Смаленскам папала ў акружэнне. Яму ўдалося дабрацца да дому, у родную вёску, але трапіў, як той казаў, «з агню ды ў полымя». Усіх юнакоў і дзяўчат хапалі немцы і на грузавіках адвозілі на станцыю Зубры. Адтуль адпраўлялі ў Германію. І вось дзесьці пад Мінскам групе юнакоў удалось адпіліць дошку ў падлозе і ўцячы. Сярод іх быў і Змітрок. Пасля доўгага блукання па лясах і вёсках яму ўдалось трапіць да партызан. Камандзірам партызанскага атрада быў Дз’яканаў. Пасля вайны ён напісаў кнігу: «Два гады ў тыле ворага», дзе ёсць фотаздымак Міці і апісваецца, як ён ваяваў разам з другімі партызанамі. Пасля вайны ён з залатым медалём скончыў інстытут народнай гаспадаркі ў Мінску і да выхаду на пенсію працаваў на кафедры ў гэтай жа ўстанове.

Цячэ рака часу. Мінула семдзесят год, калі адгрымелі апошнія залпы гэтай жудаснай вайны. У народзе гавораць, што ўсё лечыць час. Толькі ж, напэўна, ніколі не вылечыць час усяго таго зла, што нарабіла вайна, усіх выпрабаванняў, што давялося перажыць людзям у спаленых немцамі вёсках. Зараз мы жывём пад мірным небам, акружаны заботай бацькоў, вучымся ў прасторнай школе, таму павінны ніколі не забывацьаб тым, якой цаной была заваявана наша цяперашняе і будучае жыццё.

Вучаніца Гарадзецкай СШ