Nhu cầu sử dụng xe ô tô ở Việt Nam ngày càng tăng cao kéo theo các dịch vụ liên quan phát triển mạnh mẽ nhất là dịch vụ hậu cần logistics cho ngành ô tô (auto logistics). Đây không phải là dịch vụ phổ thông nhưng nó đã được triển khai tại nhiều tỉnh thành trong đó có Hải Phòng. Các doanh nghiệp logistics tại thành phố Cảng cần khai thác triệt để các lợi thế để tìm ra lời giải cho việc phát triển dịch vụ này.

Dịch vụ đặc thù

Theo Tổng cục Hải quan, năm 2021, cả nước nhập khẩu hơn 160 nghìn xe ô tô nguyên chiếc, đạt mức kỷ lục từ trước đến nay. Riêng 6 tháng đầu năm 2022, con số này là gần 66.000 xe, chiếm khoảng 25% số ô tô mới trong nước. Có thể thấy rõ lượng ô tô nhập khẩu luôn ở mức cao kể cả trong giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát ảnh hưởng lớn đến kinh tếvà đời sống.Khác với xe lắp ráp trong nước từ linh kiện nhập khẩu riêng lẻ,ô tô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam là sản phẩm hoàn chỉnh và sẽđược xử lý bằng các dịch vụ logistics chuyên biệt.

Từ quốc gia xuất xứ, hầu hết xe ô tô phải được chuyển chở bằng tàu biển RO-RO chuyên dụng và xe tải đầu kéo rơ-mooc lồng.Tại Việt Nam, chỉ các cửa khẩu cảng Cái Lân, Hải Phòng, Nghi Sơn, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và Bà Rịa Vũng Tàu mới được phép nhập khẩu xe ô tô dưới 16 chỗ. Do đó, cảng biển tiếp nhận phải vừa hợp lệ lại vừa có năng lực đảm bảo khả năng khai thác loại hàng này.Trên đường bộ, xe đầu kéo chuyên chở ô tô cũng sử dụng rơ-mooc lồng để chơ từ 1 đến 7 xe ô tô cùng lúc. Sau đó, để lưu trữ ô tô nguyên chiếc,đơn vị logistics phải có kho bãi đạt các tiêu chuẩn khắt khe về diện tích, môi trường xung quanh, tuyệt đối an ninh an toàn…, đồng thời phải có công trình phụ trơ kèm theo. Còn về các thủ tục, ngoài hải quan, mặt hàng ô tô còn phải trả qua các công đoạn khác như đăng kiểm hay kiểm tra về khí thải, nhiên liệu…

Trong mỗi công đoạn của dịch vụ auto logistics, cả quy trình thực hiện lẫn nhân sự làm việc đều được đào tạo, kiểm tra, đánh giá nhiều lần từ khách hàng, đều là những hãng xe ô tô danh tiếng trên thế giới.

Bài toán khó với doanh nghiệp Hải Phòng

Trước kia, các tàu RO-RO thường cập cảng Cái Lân (Quảng Ninh) để dỡ hàng. Sau ngày 08/10/2016, cảng Tân Vũ (Hải Phòng) mới bắt đầu tiếp nhận loại tàu chuyên dụng đó. Gần đây nhất, cảng Nam Đình Vũ trở thành cảng biển tiếp theo của thành phố đón tàu chở ô tô khi ngày 19/12/2019 đã đón thành công tàu Hoegh Brasilia mang theo 400 xe ô tô cập cảng.

Sau khi được nhập khẩu, xe ô tô nhập khẩu được đưa về các kho bãi tại Hà Nội, Hưng Yên và Hải Phòng.Ở Hải Phòng, kho bãi ô tô tập trung chủ yếu tại khu vực xung quanh cảng Tân Vũ và phần nhiều được cải tạo, sắp xếp từ các bãi container sẵn có. Cho đến năm 2019, Hải Phòng đã có thêm những kho ô tô đượcđầu tư bài bản và quy mô với khả năng cung ứng đầy đủ các dịch vụ liên quan.

Đối với vận chuyển xe ô tô bằng đường bộ, Hải Phòng hiện có rất ít trong số hàng trăm doanh nghiệp vận tải đường bộ chú trọng vào mảng dịch vụ này. Quả thực rất khó tìm thấy xe đầu kéo chuyên chở ô tô mang biển số Hai Phòng. Tương tự với dịch vụ về thủ tục,các doanh nghiệp có kinh nghiệm và uy tín trong lĩnh vực này cũng thường là các doanh nghiệp từ các tỉnh thành khác, thậm chí là các đơn vị đến từ khu vực phía Nam.

Mặc dù các doanh nghiệp logistics Hải Phòng đã và đang từng ngày phát triển để đáp ứng được nhu cầu đa dạng của thị trường, song dịch vụ logistics cho hàng hóa có giá trị cao là ô tô lại chưa được các doanh nghiệp logistics ưu ái. Theo một Công ty liên doanh Việt – Nhật khai thác dịch vụ auto logistics khu vực TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp logistics tại Hải Phòng gặp khó khăn trong tiếp cận và triển khai dịch vụ này vì các nguyên do:

- Chi phí đầu tư lớn là nguyên nhân hàng đầu. Để có hệ thống kho bãi, phương tiện, thiết bị tiêu chuẩn và năng lực cao, doanh nghiệp phải bỏ ra nguồn vốn tương đối lớn.Trong khi đó, nếu đầu tư cho khai thác hàng hóa thông thường thì có khi hiệu quả lại cao hơn cho cung số vốn tương tự. Cụ thể,công ty vận tải chỉ cần đầu tư khoảng 200 triệu đồng cho 1 rơ-mooc chở container 40 ft thì số tiền này là khoảng trên 800 triệu đồng cho rơ-mooc lồng chở được 7 chiếc xe ô tô con, mà doanh thu nhận đươc thì có thể chỉ tương đương nhau.

- Nguyên nhân tiếp theo là những khó khăn trong đáp ứng yêu cầu dịch vụ. Các hãng ô tô áp dụng những quy định, chuẩn mực rất chặt chẽ, do bất kỳ sai sót nào cũng sẽ ảnh hưởng đến sản phẩm va uy tín của hãng. Để khách hàng đồng ý lựa chọn được một đơn vị cung cấp dịch vụ auto logistics tốn rất nhiều công sức, đòi hỏi doanh nghiệp logistics phải có kinh nghiệm và dịch vụ vượt trội.Vì vậy, các doanh nghiệp logistics của Hải Phòng vẫn còn nhiều e dè, chưa mạnh dạn tham gia vào lĩnh vực này.

- Thêm nữa, một phần khó khăn vẫn nằm ở nhân lực. Ô tô là sản phẩm được tạo ra từ công nghệ và kỹ thuật cao nên nhân lực auto logistics ngoài am hiểu về dịch vụ logistics nói chung thìlạilại phải có chuyên môn kỹ thuật ô tô. Thực tế, đây là vấn đề chung của doanh nghiệp auto logistics ở hầu hết các tỉnh thành chứ không riêng Hải Phòng.

Lời giải từ thế mạnh sẵn có

Dù có nhiều khó khăn như vậy, tuy nhiên doanh nghiệp logistics tại Hải Phòng vẫn có nhiều thế mạnh đáng kể có thể khai thác để tìm ra giải pháp cạnh tranh cho dịch vụ này trên “sân nhà”. Bởi lẽ:

Trước hết, Hải Phòng có rất nhiều doanh nghiệp logistics lớn hiện đáp ứng được đa dạng nhu cầu của khách hàng cho các loại hàng đặc thù và giá trị cao như hàng đông lạnh nhập khẩu, hàng siêu trường siêu trọng…“Sân chơi” auto logistics có nhiều trở ngại với cac đơn vị vừa và nhỏ nhưng đối với những doanh nghiệp lớn đã có sẵn nguồn lực và kinh nghiệm thì không phải có quá khó khăn. Quan trọng hơn cả, khi tham gia lĩnh vực chưa được phổ biến này, doanh nghiệp logistics Hải Phòng phải xây dựng kế hoạch, chiến lược dài hạn và kiên trì.

Thứ hai, Hải Phòng có hệ thống các khu công nghiệp, cảng biển, hạ tầng giao thông đồng bộ, đây là nền tảng quan trọng để các doanh nghiệp logistics đưa ra giải pháp cho giảm thiểu các chi phí logistics cho xe ô tô. Sử dụng cảng biển nội khu và kho bãi trong cùng khu công nghiệp sẽ là giải pháp hữu hiệu để giảm thiểu chi phí vận chuyển đường ngắn, thậm chí đưa về bằng không. Như vậy, ngoài cung câp dịch vụ tốt, giải pháp dịch vụ đặc biệt với hiệu quả vượt bậc sẽ là điểm cộng quan trọng cho doanh nghiệp auto logistics Hải Phòng.

Thứ ba, Hải Phòng những năm gần đây, các ngành học về logistics và công nghệ ô tô là hai ngành có sức hút lớn nhất và dự kiến cung cấp cho thị trường một lượng lớn nhân lực trong cả 2 ngành này. Các doanh nghiệp khi kinh doanh dịch vụ auto logistics cần phải có kế hoạch chủ động trong việc đặt hàng, huấn luyên và đào tạo kết hợp đểluôn sẵn sàng đội ngũ nhân sự vừa có chuyên môn kỹ thuật ô tô, vừa có kiến thức về dịch vụ logistics.

Thứ tư, cần nghiên cứu sáng tạo và cải tiến là rất cần thiết để tạo nên lợi thế cạnh tranh trong dịch vụ auto logistics. Với sự phát triển của lĩnh vực cơ khí, chế tạo trên địa bàn, các doanh nghiệp Hải Phòng có cơ sở để tạo ra những sáng kiến ưu việt cho khách hàng. Đơn cử như bằng cách nào có thể vận chuyển được thật nhiều xe ô tô trong thùng container thay vì sử dụng xe lồng chuyên dụng là một câu hỏi được rất nhiều nhà sản xuất đưa ra cho đơn vị logistics.

Tóm lại, logistics cho ngành ô tô là một lĩnh vực đặc thù và không dành cho số đông doanh nghiệp. Song nếu có sự quyết liệt, chủ động cùng những nỗ lực và sáng tạo không ngừng, doanh nghiệp logistics Hải Phòng có đủ cơ sở để khai thác những lợi thế sẵn có làm cơ sở cho việc tham gia mạnh mẽ và hiệu quả hơn nữa vào lĩnh vực.

- LÊ TẤT -