Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu

Przestrzeń ekspozycyjną stanowią komnaty I piętra jednej z najpiękniejszych rezydencji magnackich – wczesnorenesansowego Zamku Szydłowieckich i Radziwiłłów, wzniesionego na usypanej wyspie w rozlewisku rzeki Korzeniówki. Muzeum otwarto dla zwiedzających w 1975 roku.

W zamku prezentowana jest wystawa stała „Instrumenty… - zobaczyć i usłyszeć tradycję”, ukazująca polskie instrumentarium tradycyjne XVIII, XIX i pierwszej połowy XX wieku w kontekście ikonograficznym – oryginalnych obrazów i fotogramów, obrazujących polską obyczajowość muzyczną oraz materiałów dotyczących ich historii i instrumentalnej praktyki muzycznej, przestawionych w formie multimedialnej. Instrumenty prezentowane są w dwóch segmentach: w układzie kapel reprezentujących osiem najbardziej charakterystycznych regionów Polski (Sień Radziwiłłów) oraz w zarysach czterech podstawowych grup (idiofony, membranofony, chordofony, aerofony), respektowanego do chwili obecnej podziału wg Hornbostla i Sachsa (Komnata Radziwiłłów I i II). Wystawa ukazuje różnorodność polskiego instrumentarium ludowego, na którą znaczny wpływ miała regionalizacja Polski. Obok ludowych „regionalnych produktów”: złóbcoki, trombity, piszczałki sezonowe, skrzypce diabelskie i burczybasy, mających jednak ograniczone możliwości muzyczne, występują „pełnowartościowe” muzycznie instrumenty wykonane przez ludowych budowniczych: skrzypce czy basy żłobione („dłubane”), dudy, cymbały, a także przykłady instrumentarium profesjonalnego, które na stałe weszło w składy kapel ludowych: harmonie, skrzypce fabryczne, klarnet.

„Magia instrumentów. Osobliwości »inwencja trzygłosowa«” to druga wystawa instrumentologiczna umieszczona w wyjątkowej scenerii trzech komnat najstarszej części Zamku. Obok polskich i pochodzących z innych krajów instrumentów tradycyjnych prezentowane są instrumenty profesjonalne, które z różnych powodów znalazły się w obrębie oddziaływania muzyki tradycyjnej i ją współtworzą. W Komnacie „Staropolskiej”, w otoczeniu wczesnorenesansowych polichromii i stropów kasetonowych narrator snuje opowieść o instrumentach spotykanych w XVI-XVII wieku na dworach, takich jak: kocioł, trąbki naturalne i dudy. Komnata „Intermezzo” to prawdziwe eksperymentarium dźwięku. Za pomocą ciekawych multimediów z dedykowanymi tej przestrzeni aplikacjami zwiedzający może przenieść się w wirtualny świat muzyki lub tworzyć ją „na żywo” za pomocą udostępnionych instrumentów. W Komnacie „Lutniczej” z elegancją komnaty korespondują wyrafinowane formy i zdobnictwo chordofonów smyczkowych i szarpanych. Innowacyjne rozwiązania technologiczne i dostępne multimedia tworzą swoistą wystawę interaktywną, której głównym celem jest pobudzanie i rozwijanie muzycznych zainteresowań zwiedzających. To wszystko składa się na spójną całość: ekspozycję, która w niecodzienny sposób odzwierciedla magię instrumentów muzycznych.