Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Muzeum powstało w oparciu o sołtysi dwór Moniaków, który stanowi najważniejszy i najcenniejszy zabytek oraz serce skansenu. Na całość ekspozycji składa się kilkadziesiąt wystaw obrazujących życie różnych warstw społecznych na Orawie na przestrzeni XIX-XX w., wiejskie zakłady przemysłowe: olejarnia, folusz, młynotartak, tartak, kuźnie, farbiarnia, magiel i inne. Na terenie skansenu znajduje się kilkadziesiąt budynków oraz obiektów tak zwana małej architektury, które wraz z otaczającą ją przyrodą stanowią układ przestrzenny o wyjątkowych walorach architektoniczno-przyrodniczych. Powierzchnia muzeum zajmuje 12 hektarów. Pierwsza, starsza część skupiona wokół zabudowań dworu posiada charakter parkowy, natomiast część nowsza nawiązuje swoim układem do spotykanego najczęściej na Orawie typu wsi, tzw. łańcuchówki rozproszonej.

Spacerując wśród zabudowy na swej drodze spotkamy m.in.: pasiekę uli kłodowych, chałupę Alojzego Dziubka z Jabłonki (XIX-wieczny budynek z wyżką z ekspozycją ukazującą orawską izbę weselną), olejarnię - dwa pomieszczenia, z których jedno mieści stępy do tworzenia mączki lnianej, a w drugim znajduje się wybijac – prasa klinowo-taranowa do tłoczenia oleju, kopię farbiarni z Orawki, chałupę Zązla prezentującą nowszy typ budownictwa orawskiego czy wspomniany już dwór Moniaków wraz ze stajniami, owczarnią, chlewem i piwnicą. Starsza część dworu pochodzi z XVII w., młodsza z XVIII w. Rodzina Moniaków pełniła funkcje sołtysie od chwili lokacji wsi do połowy XIX w. W 1674 r. uzyskała tytuł szlachecki nadany aktem cesarskim.