ลีลาวดี/ลั่นทม

ลั่นทม (Lanthom) Temple tree , Pagoda tree , Frangipani

ชื่อวิทยาศาสตร์ Plumeria acuminata Art.

SymP. actifolia Poir. , P. rubra Linn.var.Actifolia Bailey.

วงศ์ APOCYNACEAE

ชื่ออื่นๆ กะเหรี่ยง กาญจนบุรี : จงป่า (Chong-pa)

ภาคเหนือ : จำปาลาว (Champa-lao)อีสาน : จำปาขาว (Champa-Khao)เขมร : จำไป (Cham-pai)ภาคใต้ : จำปาขอม (Champa-khom)ยะลา : ไม้จีน (Mai-Chin)มลายู-นราธิวาส : มอยอ (Mo-yo)

ถิ่นกำเนิด เม็กซิโก ฟิลิปปินส์ อินเดีย

ลักษณะทั่วไป (Characteristic) : ไม้ต้นขนาดเล็ก ผลัดใบ เรือนยอดรูปไข่หรือรูปร่ม แผ่กว้าง เปลือกสีน้ำตาล

ปนเทา ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาว

ใบ (Foliage) : ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปใบหอกป้อมสั้นกว่าลั่นทมขาว กว้าง 5-8 เซนติเมตร ยาว 20- 30 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนหรือสอบ แผ่นใบหนา ผิวใบด้านบนสีเขียวเป็นมันด้านล่างมีขน

ดอก (Flower) : สีแดง หรือมีหลายสีในดอกเดียวกัน มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกที่ซอกใบบริเวณ

ปลายกิ่ง ช่อละ 8-16 ดอก กลีบดอกมีทั้งที่ซ้อนเหลื่อมและไม่ซ้อนเหลื่อมกัน โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ภาย

ในมีขน ปลายแยกเป็น 5 แฉก ดอกบานเต็มที่กว้าง 6-8 เซนติเมตร

ผล (Fruit) : ผลแห้งแตก เป็นฝักคู่ กว้าง 2-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 20 เซนติเมตร มีเมล็ดจำนวนมาก แบน มีปีกสีขาว

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

ยางและแก่น-ใช้เป็นยาถ่ายพิษทั้งปวง ถ่ายเสมหะและโลหิต แก้กามโรค แก้ปวดฟัน

ใบ-ลนไฟให้ร้อนพอพอกแก้ปวดบวม ชงน้ำร้อนใช้รักษาหิด

เนื้อไม้-แก้ไอราก-เป็นยาถ่าย และทำให้แท้งได้เปลือกราก-ใช้เป็นยาถ่าย แก้โรคข้ออักเสบการใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ทรงพุ่มสวย ดอกสวยมีกลิ่นหอม ปลูกประดับในที่สาธารณะ วัดสถานที่ราชการ ริมทะเล รีสอร์ท ทนแล้ง

ประโยชน์ : เปลือกต้น แก้ไข้ ยาถ่ายขับระดู แก้ปวดฟัน แก้คัน เนื้อไม้ แก้ไอ ขับพยาธิ แก่น คุมกำเนิด ถ่ายพิษแก้ผิวหนัง ใบ แก้บาดทะยัก แก้ปวดบวม รักษาหืด