ความเป็นมาของหัตถกรรมเตยปาหนัน

ต้นเตยปาหนัน ชอบขึ้นตามริมหาด ชายทะเล ป่าโกงกาง ลักษณะลำต้นเป็นกอ และแตกกิ่งใบยาวเป็นพุ่ม ขนาดเล็กบ้าง ใหญ่บ้าง ตามอายุและสภาพดิน สูงประมาณ 5 เมตร

การทำเครื่องจักสานเป็นหัตถกรรมพื้นบ้าน พื้นเมืองที่ทำกันมาแต่โบราณ และมีทั่วไปในทุกภาคของประเทศ คำว่า เครื่องจักสาน นั้น โดยทั่วไปมักจะหมายถึงสิ่งที่ผลิตขึ้นด้วยมือ โดยวิธี จัก สาน ถัก และทอ เป็นหลัก การเรียกเครื่องจักสาน ว่า จักสานนั้น เข้าใจว่าเป็นคำที่เรียกขึ้นตามวิธีการที่ทำให้เกิดเครื่องจักสานขึ้น นั่นเอง เพราะเครื่องจักสานต่างๆ จะสำเร็จเป็นรูปร่างที่สมบูรณ์นั้น จะต้องผ่านกระบวนการที่ประกอบขึ้นด้วยการจัก การสาน และการถัก หรือการขัดกันของวัสดุที่ผ่านกระบวนการเตรียมด้วยการจัก เพื่อแปรรูปวัสดุ หรือวัตถุดิบให้สอดคล้องกับการใช้สอยเสียก่อน

จัก คือ การนำวัสดุมาทำให้เป็นเส้น เป็นแฉก หรือเป็นริ้ว เพื่อความสะดวกในการสาน การจักถือได้ว่าเป็นขั้นตอนของการเตรียมวัสดุ ในการทำเครื่องจักสานขั้นแรก ลักษณะของการจักสาน โดยทั่วไป นั้นขึ้นอยู่กับลักษณะของวัสดุแต่ละชนิด ซึ่งจะมีวิธีการเฉพาะที่แตกต่างกันไป เช่น วัสดุที่นำมาจักให้เป็นเส้น เป็นริ้ว นั้น เป็นไม้ไผ่ หวาย เตยปาหนัน มักเรียก ว่า ตอก การจักตอก ถือว่าเป็นขั้นตอนสำคัญของการทำเครื่องจักสาน ผู้ทำเครื่องจักสานจะต้องเตรียมวัสดุที่จะใช้ทำเครื่องจักสานให้สัมพันธ์กับสิ่งที่จะสาน โดยเฉพาะ วัดสุที่เรียกว่า ตอก ผู้สานจะต้องรู้จักเสือกสรรและพิถีพิถัน เพื่อให้ได้วัสดุที่ดี ซึ่งจะมีผลต่อความคงทน และความประณีตสวยงามและเครื่องจักสานด้วย

สาน เป็นขั้นตอนที่สำคัญของการทำเครื่องจักสาน ถัดจากการ จัก ซึ่งเป็นการเตรียมวัสดุ การสานนั้นถือได้ว่าเป็นขบวนการทางความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ที่นำวัสดุธรรมชาติมาทำประโยชน์ โดยใช้ความคิด และฝีมือเป็นหลัก ซึ่งมีมาช้านานแล้ว โดยทั่วไปในปัจจุบันยังคงทำกันอยู่

กล่าวกันว่า เทคนิคการสานภาชนะที่ใช้กันอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือทุกวันนี้ ทำกันมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ลักษณะของการสานในยุคเริ่มแรก คงเป็นการสานตามแนวราบโดยวัสดุขัดกันไปมาอย่างง่ายๆ ตามแบบที่เรียกกันว่า ลายขัด ด้วยการยกขึ้นเส้นหนึ่ง และกดลงเส้นหนึ่งให้เกิดการขัดกัน ซึ่งจะทำให้วัสดุคงรูปต่อกันไปมาเป็นพื้นที่มากๆ ตามความต้องการ และการสานด้วยลายขัดตามแนวราบนี้เอง มนุษย์ได้พัฒนาการสานภาชนะนั้นอาจเป็นเปลือกผลไม้ หรือเครื่องปั้นดินเผาก็ได้ และเมื่อมนุษย์ได้คิดวิธีการสานภาชนะได้สำเร็จแล้ว ได้พัฒนาลวดลายในการสานไปด้วย เพื่อให้ได้ภาชนะที่มีรูปทรงเหมาะสมกับการใช้สอย และเกิดความสวยงามน่าใช้ยิ่ง

กลุ่มแม่บ้านหัตถกรรมเตยปาหนัน​ หมู่ที่​ 6​ ​บ้านวังหิน

กลุ่มแม่บ้านหัตถกรรมเตยปาหนัน​ หมู่ที่​ 6​ ​บ้านวังหิน​ ตำบลคลองท่อมใต้​ ​เป็นกลุ่มแม่บ้านในพื้นที่บ้านวังหิน ที่ในอดีตประกอบอาชีพการทำสวนยางพารา อาชีพรับจ้าง แต่มีภูมิปัญญาในด้านการจักสานที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากปู่ย่าตายายที่สืบต่อกันมา และต้องการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นนี้ไว้ส่งต่อในรุ่นหลัง ประกอบกับสมาชิกในกลุ่มต้องการสร้างอาชีพสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัว จึงได้เกิดการรวมตัวกันนำใบเตยปาหนันมาทำผลิตภัณฑ์ในรูปแบบต่างๆ​ มีหลายขนาดหลายราคา ให้เลือกสรรค์ตามต้องการ

ปัจจุบันทางกลุ่มได้รับการฝึกอบรม การพัฒนาฝีมือการผลิต การออกแบบ การค้า การตลาด จากหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน ส่งผลให้สามารถผลิตสินค้า ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณค่า มีคุณภาพจำหน่ายออกสู่ตลาด

สนใจติดต่อ