คำศัพท์เกี่ยวกับเสียง

ด้วยความที่เสียงเป็นสิ่งที่มองเห็นหรืออธิบายด้วยคำศัพท์เชิงรูปธรรมไม่ได้ (โดยเฉพาะในภาษาไทย) 

จึงมีการใช้คำศัพท์อธิบายเป็นรูปร่างหรือความรู้สึกมาช่วยอธิบายลักษณะหรือคุณสมบัติของเสียง

หลายๆท่านอาจจะงงว่า เสียงบวมๆ เสียงแสบๆ เป็นอย่างไร ผมจึงจะพยายามลองอธิบายใต้นี้

**เนื้อหาข้างใต้นี้ เป็นฉบับย่อเพื่อให้ผู้อ่านหรือลูกค้ามีความเข้าใจพอสังเขปและสามารถนำไปใช้สื่อสารกับผู้รับจ้างได้แม่นยำขึ้น

**ไม่ใช่เนื้อหาที่เจาะลึกหรือรายละเอียดทั้งหมด

**สำหรับเนื้อหาที่ลงรายละเอียดลึกไปกว่านี้ โปรดปรึกษาผู้รับจ้าง

เสียงแฟลต (Flat)

• เป็นเสียงที่กลางๆ ไม่มากไม่น้อย หรือไม่โดนปรับแต่งอะไรเลย เปรียบได้เหมือนค่ามาตรฐาน เรียบๆ สมดุล

• ไม่ใช่ แฟลต ( ♭ ) ในทฤษฎีดนตรี

เสียงย่านต่ำ (Low Frequency)

มีชื่อเรียกอื่นว่า Low / Lo / ย่านต่ำ / เสียงต่ำ / เบส / Bass / Bass Frequency

• เป็นเสียงที่มีความถี่ต่ำ ยกตัวอย่างเช่น เสียงคอมเพรซเซอร์แอร์ เสียงมอเตอร์พัดลม เสียงรถบรรทุกวิ่งผ่าน กลองเบสดรัม

• บางครั้ง ถ้าเสียงย่านต่ำมีความดังมากพอ จะทำให้เรารู้สึกสั่นๆ กระเทือนภายในร่างกาย

เสียงย่านสูง (High Frequency)

มีชื่อเรียกอื่นว่า High / Hi / ย่านสูง / เสียงสูง / Treble

• เป็นเสียงที่มีความถี่สูง ยกตัวอย่างเช่น เสียงเบรกล้อรถ เสียงสัตว์ตัวเล็กส่วนใหญ่ เสียงเหล็กขูดกัน เสียงแจ้งเตือนภัย

• บางครั้ง ถ้าได้ยินเสียงนี้ดังๆเป็นระยะเวลานาน จะทำให้เกิดอาการเจ็บหู หรือเกิดการบาดเจ็บในช่องหูระยะยาวถึงถาวรได้

Sub- (prefix)

• Sub- เป็นคำเสริมหน้าจากภาษาละติน แปลว่า "ต่ำกว่า" หรือ "น้อยกว่า"

ตัวอย่างคำศัพท์

• • Sub-bass = ย่านเสียงที่ต่ำกว่า Bass ในหลายๆโอกาส จะชอบเรียกกันย่อๆว่า Sub ไปเลย

  • Sub-division = การแบ่งห้องเพลงที่ละเอียดขึ้นไปอีกขั้น (ความยาวของช่องการแบ่งน้อยลง)

  • Subwoofer = ดอกลำโพงอันที่ใหญ่ที่สุด มีหน้าที่เปล่งเสียงต่ำออกมาโดยเฉพาะ มักจะอยู่คู่กับดอกลำโพง Tweeter

Mid- (prefix)

• Mid- ในที่นี้ย่อมาจากคำว่า Middle แปลว่า "ตรงกลาง" หรือ "ระหว่าง"

ตัวอย่างคำศัพท์

• • Middle Frequency / Midrange = เสียงย่านกลางที่อยู่ระหว่างเสียงย่านสูง (High Frequency) กับเสียงย่านต่ำ (Low Frequency)

  • Mid-High Frequency = ย่านเสียงที่อยู่ระหว่างเสียงย่านกลาง (Middle Frequency) กับเสียงย่านสูง (High Frequency)

  • Mid-Low Frequency = ย่านเสียงที่อยู่ระหว่างเสียงย่านกลาง (Middle Frequency) กับเสียงย่านต่ำ (Low Frequency)

  • Mid-Side Processing (MS) = การจัดการเสียงที่แยกระหว่างเสียงที่อยู่ตรงกลางกับเสียงที่อยู่ข้างๆซ้ายขวา

Over- / Super- (prefix)

• Super- เป็นคำเสริมหน้าจากภาษาละติน แปลว่า "สูงกว่า" หรือ "เหนือกว่า"

• Over- เป็นศัพท์ที่ทันสมัยขึ้นมาหน่อยในภาษาอังกฤษ มีความหมายเดียวกันกับ Super-

ตัวอย่างคำศัพท์

• • Overtone = คลื่นเสียงที่สูงกว่า ที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ เมื่อเกิดเสียงอะไรก็ตาม

  • Oversampling / Supersampling = การจำลองข้อมูลย่านเสียงที่สูงกว่าที่อัดมาเพื่อใช้ในการประมวลผล

  • Supertonic = โน้ตที่สูงขึ้นหนึ่งขั้นจาก Tonic (Tonic คือโน้ตตั้งต้นของสเกล)

มิกซ์ (Mixing)

• การทำให้เสียงหลายๆเสียง "ผสม (Mix)" เข้าหากัน

• ไม่ใช่ การทำให้ร้องเพี้ยนน้อยลง

• ไม่ใช่ การทำให้เสียงเพลงดังขึ้นโดยรวม

• ไม่ใช่ การทำให้เสียงรบกวน (Noise) หายไป

• การมิกซ์โดยพื้นฐานแล้ว จะมีอุปกรณ์หรือปลั๊กอินอยู่สองประเภท คือ 

  • Equaliser ใช้จัดการกับย่านเสียง เพื่อให้ได้โทนเสียงที่เหมาะสม

  • Dynamic Processor ใช้ควบคุมกับความดังเสียง ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม

  • ที่เหลือคือปลั๊กอินทำเอฟเฟคเสริมต่างๆ เช่น Reverb, Delay, Distortion, Flanger, Autotune, Panner, ฯลฯ

มาสเตอร์ (Mastering)

• เกิดขึ้นหลังจากการมิกซ์แล้ว

• การทำให้เสียงโดยรวมมีสเปคตรงตามแพลตฟอร์มหรือเว็บไซต์ต่างๆขอไว้ เช่น YouTube, SoundCloud หรือ Spotify

• ไม่ใช่ การทำให้ร้องเพี้ยนน้อยลง

• ไม่ใช่ การปรับสมดุลความดังของเครื่องดนตรีหรือเสียงร้องบางอย่าง

• ไม่ใช่ การทำให้เสียงเพลงดังขึ้นโดยรวมเฉยๆ

เสียงจม / เสียงลอย (v.)

• เป็นศัพท์ที่ใช้กับสมดุลหรือบาลานซ์ความดังระหว่างสองสิ่ง เช่น เสียงร้องกับเสียงดนตรี

• เกิดจากความสมดุลของเสียงที่เรากำลังพูดถึง มันเบาจนเด่นไม่พอ หรือดังจนรบกวนความสำคัญของเสียงๆอื่นไป

• อาจจะเกิดจากการที่ EQ ย่าน High กับ Low โดยรวมมากน้อยเกินไป

เสียงแสบๆ (adj.)

• เป็นศัพท์ที่ใช้กับ EQ

• ปัญหาที่เกิดจากย่าน High หรือ Mid-High มีมากเกินไปมากๆ

• ความรู้สึกจะเหมือนมีเปล่งเสียงหวีดแหลมๆออกมาเยอะเกินไปจนแสบหู

เสียงบี้ (adj.)

• เป็นศัพท์ที่ใช้กับ EQ หรือ Compressor

• ปัญหาที่เกิดจากการขาดย่าน High อย่างมหาศาล หรือเกิดจากการใช้ Compressor มากจนเกินไปมากๆ

• ความรู้สึกจะรู้สึกตื้อๆ เหมือนโดนบีบอัด ฟังแล้วจะค่อนข้างอึดอัด

เสียงกลวง (adj.)

• เป็นศัพท์ที่ใช้กับ EQ

• ปัญหาที่เกิดจากขาดย่าน Mid-Low

• ความรู้สึกจะเหมือนเสียงมันโล่งๆ ไม่ค่อยมีน้ำหนัก

• อาจจะเกิดขึ้นตั้งแต่การอัด ซึ่งแก้ยาก

เสียงบาง (adj.)

• เป็นศัพท์ที่ใช้กับ EQ

• ปัญหาที่เกิดจากการขาดย่าน Low หรือเนื้อเสียงอย่างมหาศาล

• ความรู้สึกจะเหมือนเสียงนั้นไม่มีน้ำหนักอยู่เลย ไม่มีเนื้อเสียง

เสียงบวม (v.)

• เป็นศัพท์ที่ใช้กับ EQ

• ปัญหาที่มักเกิดบนย่าน Low หรือ Mid-Low ที่มีมากเกินไปมากๆ

• ความรู้สึกจะเหมือนเสียงหนักเบสจนแย่งพื้นที่ย่านสำคัญๆของเครื่องดนตรีเบสจริงๆไป

เสียงบอท (adj.) แบบที่ไม่ใช่เอฟเฟคปลั๊กอิน

• ปัญหาที่มักจะเกิดจากการอีดิตหรือจูนมากเกินไป

• ไม่เกี่ยวกับ EQ