Wording van onze denkbeelden

Hoe mooi de verbeelding van een Schepper die alles in een week tot bestaan bracht ook is, we zijn geworden tot wat we zijn. Leven is gaandeweg geworden. Hoe langer geleden, hoe dieper we in de aardbodem moeten zoeken naar de overblijfselen van leven en hoe 'eenvoudiger' het leven uit die tijd is. Aan de verwondering over het leven in al zijn verschijningsvormen doet deze vaststelling niets af. Het blijft overweldigend en onvoorstelbaar dat het leven tot bestaan gekomen is. Het is ons een mysterie.

Ook de mens had tijd nodig. Ontwikkeltijd. Overleven was het motto vanaf het begin. Het hoofd boven water houden, dag na dag, jaar na jaar, eeuw na eeuw, millennium na millennium. Honderden daarvan, nog los van wat er aan ons als mensachtige voorafging. Een nooit onderbroken keten van leven, tot op de dag van vandaag. Duizelingwekkende aantallen dagen waarop het anders had kunnen gaan.

Ook onze denkbeelden zijn met de tijd geworden. Ze zijn niet uit de lucht komen vallen. Niet als een heilig boek van een andere zijde op aarde gevallen om ons te redden, hoe reddend de woorden voor mensen ook kunnen zijn. Ooit waren er geen heilige boeken, geen heilige rituelen, geen verbeeldingen van goden. Mensen waren er al wel, maar de verbeeldingen nog niet. Nog lang niet. We overleefden zonder. We overleefden letterlijk. Zorgden voor nageslacht en dat het nageslacht zou overleven. Omgeven door allerlei bedreiging en gevaar er het beste van zien te maken. Dat is voor ons honderd duizenden jaren later niet anders. Wat wel veranderde waren de gedachten over onszelf. Over wat ons op de been houdt, over de dood, over goden, hemel en hel. Denkbeelden kwamen op, verloren na verloop van tijd hun betekenis en werden vervangen door andere. Tot steun in het dagelijks leven, om de moed erin te houden als het tegenzit en alles soms uit handen lijkt te vallen. Privéverbeeldingen soms, maar ook verbeeldingen die ouders hadden doorgegeven aan hun kinderen en die weer aan hún kinderen, tot in onze tijd, al dan niet geholpen door kerken en scholen.

Zo ontstonden waarheden alsof ze altijd hebben bestaan. Alsof ze geen wordingsgeschiedenis hebben en ooit niet waren. Als van een hogere macht ontvangen en waar mensen zelf nooit op gekomen zouden zijn. En om die reden als een kostbare schat bewaard en doorgegeven.

Maar...de waarheden zijn onder mensen ontstaan. Soms met ineens forse ontwikkelingen en dan weer generaties lang (schijnbaar) op dezelfde voet verder. Het is van belang deze ontwikkeling onder ogen te zien als je niet wilt losweken van de realiteit. Voor veel gelovigen is dat echter een onbegaanbare weg. Na een leven lang leven met een waarheid van eeuwigheid in een overzichtelijke wereld waarvan je de geslachten dacht na te kunnen narekenen tot aan het begin van de tijd, waarin de eerste mensen al direct met God leefden en wisten van zijn bestaan en hun verhouding tot hem, is dat ook begrijpelijk.

Het neemt de realiteit echter niet weg: de aarde, het leven en daarmee ook de mensen zijn geworden in de tijd en dat geldt ook voor onze verbeeldingen ten aanzien van de wereld om ons heen.