Το «ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ» | «INTERNATIONAL OBSERVATORY ON RELIGIOUS FUNDAMENTALISM», αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως (ΦΕΚ τεύχ. Β 2108/ 7-4-24).
Το Παρατηρητήριο τελεί υπό την πνευματική εποπτεία της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως και διοικείται από πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από: α. Τον Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως ως Πρόεδρο, ο οποίος αναπληρώνεται σε περίπτωση πρόσκαιρου κωλύματός του από τον Διευθυντή του Παρατηρητηρίου. β. Μέλος που εκτελεί χρέη Διευθυντή του Παρατηρητηρίου, ο οποίος εισηγείται επί των προς συζήτηση θεμάτων της ημερησίας διάταξης. γ. Τρία (3) μέλη, κληρικούς ή λαϊκούς, έχοντες δίπλωμα Πανεπιστημιακής Σχολής και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης ή Διδακτορικό Δίπλωμα.
Σκοπός του η προαγωγή πολιτιστικών, επιστημονικών και κοινωνικών σκοπών σχετικών με τη διεπιστημονική μελέτη θρησκευτικών θεμάτων και ιδίως του φαινομένου του θρησκευτικού φονταμενταλισμού με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Ορθόδοξο κόσμο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με στόχο την υπεράσπιση της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων.
Αποβλέπει ιδίως:
α. Στη διεπιστημονική προσέγγιση του φαινομένου του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, ώστε να αποκρυσταλλωθεί η έννοια αυτού και να εξετασθούν οι αιτίες, οι τρόποι εκδήλωσης και οι συνέπειές του εντός του Ορθόδοξου κόσμου αλλά και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
β. Στην επιστημονική προσέγγιση των θρησκευτικών κοινοτήτων που διαβιούν στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα: i) Την έρευνα, τη μελέτη και την καταγραφή του περιεχομένου των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους, ii) την έρευνα, τη μελέτη και την καταγραφή της ιστορίας τους, iii) την έρευνα, τη μελέτη και την παρουσίαση της τέχνης, στην οποιαδήποτε μορφή της, ως απτό εικαστικό αποτύπωμα των αρχών που πρεσβεύουν οι θρησκείες και ως όχημα για τη διάδοσή τους και iv) την ενασχόληση με οποιοδήποτε άλλο θέμα σχετικό με την ιστορία, την παράδοση, το πολιτιστικό και πολιτισμικό τους απόθεμα, αλλά και τη σύγχρονη κατάστασή τους.
γ. Στην ουσιαστική απόλαυση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας από άπαντες τους φορείς του, ανεξαρτήτως του περιεχομένου των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους.
δ. Στην παρατήρηση και την περιγραφή, μέσα από διεπιστημονικές προσεγγίσεις, της αλληλεπίδρασης των θρησκειών που συνυπάρχουν στον ίδιο τόπο.
ε. Στην καλλιέργεια του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των μελών των θρησκευτικών κοινοτήτων.
στ. Στη συστηματική έρευνα και τη μεθοδική επιστημονική μελέτη πρακτικών εφαρμογών για την προώθηση του αλληλοσεβασμού, της ειρηνικής συνύπαρξης και της συνεργασίας μεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων μέσω της καλλιέργειας του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της εν γένει αξίας του ανθρώπου.
ζ. Στην προσέγγιση του φαινομένου της θρησκευτικής ετερότητας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και στον ορθόδοξο κόσμο.
η. Στη συγκριτική έρευνα και μελέτη του φαινομένου της θρησκευτικής ετερότητας στον ορθόδοξο κόσμο, στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
θ. Στην παρατήρηση και την αντιμετώπιση του φαινομένου του θρησκευτικού φονταμενταλισμού στον Ορθόδοξο κόσμο και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την αναζήτηση και υιοθέτηση καλών πρακτικών που ήδη εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
ι. Στη συνεργασία με άλλες Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Εκκλησίας της Κρήτης, τις Ιερές Μητροπόλεις Δωδεκανήσου και Ιερές Μητροπόλεις εκτός Ελλάδος που βρίσκονται σε κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, άλλους φορείς, ιδρύματα, πανεπιστήμια, δομές εκπαίδευσης και κρατικές υπηρεσίες για την πρόληψη και την αποτροπή εκδηλώσεων του φαινομένου του θρησκευτικού φονταμενταλισμού.