Білет №6. Пытанне №2

Источник: Национальный институт развития образования (первоисточник) 

У пасляваенныя гады ў БССР поўнасцю захавалася савецкая грамадска-палітычная сістэма. Гэтая сістэма адрознівалася панаваннем камуністычнай партыі, якая была адзінай у краіне. Існаваў Вярхоўны Савет БССР, аднак выбары ў яго праводзіліся на безальтэрнатыўнай аснове, а яго дзейнасць поўнасцю падпарадкоўвалася рашэнням партыі. Кандыдатаў у Саветы зацвярджалі партыйныя лідары. Вынік галасавання за вылучанага кандыдата заўжды складаў 99% і больш. Першымі пасляваеннымі кіраўнікамі БССР былі Кірыл Трафімавіч Мазураў (1946–1947 гг.) і Пётр Міронавіч Машэраў (1947–1954 гг.).

Ва ўнутрыпалітычным жыцці БССР першыя пасляваенныя гады адрозніваліся пэўным недаверам з боку ўладаў да тых, хто пражываў на акупаванай тэрыторыі. Савецкая ўлада лічыла, што ў часткі насельніцтва маглі скласціся антысавецкія погляды. Акрамя гэтага савецкія ўлады не давяралі і рэпатрыянтам - палонным, бежанцам і перасяленцам, якія вярнуліся на Радзіму. Пры гэтым шырокіх палітычных рэпрэсіяў, як у даваенныя гады, савецкія ўлады не праводзілі.

У сярэдзіне 50-х гг. адбудуцца сур'ёзныя змены ў грамадска-палітычным жыцці грамадства. Смерць Іосіфа Сталіна ў 1953 г. і прыход да ўлады Мікіты Сяргеевіча Хрушчова пачнуць т. зв. «хрушчоўскую адлігу», якая будзе характарызавацца адноснай дэмакратызацыяй грамадства, частковай рэабілітацыяй ахвяраў рэпрэсій, выкрыццём культу асобы Сталіна.

БССР у 1956–1965 гг. узначальваў Кірыл Трафімавіч Мазураў. Пры ім былі прыняты меры на пераадоленне наступстваў палітычных рэпрэсій. У 1955 г. быў прыняты дзяржаўны гімн БССР, дзейнічала Канстытуцыя БССР 1937 г. Важнае месца ў грамадска-палітычным жыцці займаў Ленінскі Камуністычны Саюз Моладзі. Арганізацыя аб'ядноўвала моладзь ва ўзросце ад 14 да 28 гадоў. ЛКСМ таксама кіраваў і піянерскай арганізацыяй. Члены камсамола прымалі ўдзел ва ўсесаюзных і рэспубліканскіх будаўніцтвах, асваенні цаліны, аказваў валанцёрскую дапамогу.

На працягу 1965-1980 гг. фактычным кіраўніком БССР быў Пётр Міронавіч Машэраў - герой Савецкага Саюза, удзельнік партызанскага руху, адзін з найбольш паважаных палітычных дзеячаў свайго часу. У перыяд яго дзейнасці БССР дасягнула найбольш высокіх паказчыкаў эканамічнага развіцця. Пры гэтым палітычнае жыццё дадзенага перыяду характарызавалася адсутнасцю змен. Насельніцтва БССР працягвала ўдзельнічаць у выбарах у Саветы дэпутатаў, брала ўдзел у святочных мітынгах і шэсцях. 1980-я гг. адрозніваліся наспяваннем крызісных з'яў у эканамічным і палітычным жыцці СССР. З сярэдзіны 1980-х гг. у СССР пад кіраўніцтвам Міхася Сяргеевіча Гарбачова пачнецца працэс рэфармавання палітычнага жыцця, які атрымае назву "перабудова". Перабудова будзе характарызавацца дэмакратызацыяй грамадства.

У грамадска-палітычным жыцці шырока будзе ўкарэняцца прынцып галоснасці - адкрытасці інфармацыі аб мінулым і сучаснасці краіны, магчымасць выказваць крытычнае стаўленне да ідэалогіі і ўлады. У 1990 г. упершыню ў гісторыі БССР адбыліся выбары ў Вярхоўную Раду на альтэрнатыўнай аснове. Адразу некалькі кандыдатаў прэтэндавалі на месца дэпутата, а канчатковае рашэнне прымаў просты народ. Па выніку выбараў у Вярхоўным Савеце БССР з'явілася і парламенцкая апазіцыя - група дэпутатаў, чыё меркаванне не супадала з меркаваннем дэпутацкай большасці. Усё гэта вяло не проста да аўтаматычнага прыняцця законаў, але да іх абмеркавання і крытыкі.

У канцы 1980-х гг. у БССР пачнуць фарміравацца грамадска-палітычныя рухі, якія прапануюць альтэрнатыўныя шляхі развіцця. У 1990 г. будзе прыняты закон СССР "Аб грамадскіх аб'яднаннях і партыях", які дазволіў грамадзянам ствараць партыі. У пачатку 1990-х гг. узнікла каля 10 партый.Па меры таго як у БССР складалася шматпартыйнасць - камуністычная партыя губляла манаполію на ўладу. 27 ліпеня 1990 г. будзе прынята Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце БССР.

У жніўні 1991 г. у Маскве адбыўся жнівеньскі путч. Група вышэйшых партыйных і вайсковых лідэраў паспрабавала ўзяць уладу ў свае рукі, аднак няўдала. Гэтая няўдача паскорыла крах камуністычнай партыі. 25 жніўня 1991 г. у БССР будзе прынята пастанова «Аб часовым прыпыненні дзейнасці КПСС – КПБ на тэрыторыі Беларусі». Камуністычную партыю адхілілі ад улады. 25 жніўня таксама будзе прыняты Закон "Аб наданні статусу канстытуцыйнага закона Дэкларацыі Вярхоўнага Савета БССР аб дзяржаўным суверэнітэце БССР". 19 верасня 1991 г. БССР будзе перайменавана ў Рэспубліку Беларусь. 18 кастрычніка 1991 г. будзе прыняты Закон "Аб грамадзянстве Рэспублікі Беларусь".

8 снежня 1991 г. кіраўнікі Расійскай Федэрацыі, Украіны і Рэспублікі Беларусь падпішуць Белавежскія пагадненні і заявяць аб спыненні існавання СССР. 25 снежня 1991 г. прэзідэнт СССР Міхась Гарбачоў сыдзе ў адстаўку, гэта будзе фінальны акорд існавання СССР. Рэспубліка Беларусь стане суверэннай і незалежнай дзяржавай.