Білет №12.Пытанне №2

Источник: Национальный институт развития образования (первоисточник) 

1. Перадумовы ўз'яднання

У 30-я гг. у Еўропе складзецца новая геапалітычная сітуацыя, звязаная з прыходам да ўлады нацыстаў у Нямеччыне. Нацысцкая Германія ўзяла курс на мілітарызацыю грамадства, а таксама рыхтавалася да вайны. Кіраўніцтва Савецкага Саюза на чале з І. В. Сталіным было гатова пайсці на саюз з Вялікабрытаніяй і Францыяй супраць нацысцкай Германіі. Аднак Францыя і Вялікабрытанія прытрымліваліся «палітыкі уміратварэння» і разлічвалі адкрэсціцца ад нацысцкай Нямеччыны рознымі саступкамі. У гэтых умовах савецкі ўрад быў змушаны шукаць спосабы засцерагчы сябе і мірнае насельніцтва. 23 жніўня 1939 г. па ініцыятыве нямецкага боку ў Маскве адбыліся савецка-нямецкія перамовы, вынікам якіх стаў пакт аб ненападзе Рыбентропа-Молатава (па прозвішчы міністраў замежных спраў дзвюх дзяржаў). Пакт дазволіў СССР выйграць неабходны час для ўмацавання абараназдольнасці.

Важнай часткай пакта стаў сакрэтны пратакол, дзе тэрыторыя Польшчы і шэрагу іншых краін Усходняй і Цэнтральнай Еўропы былі падзелены на сферы ўплыву паміж СССР і Нямеччынай. Заходняя Беларусь і Заходняя Украіна траплялі ў “сферу ўплыву” СССР.

2. Вызваленчы паход Чырвонай Арміі

1 верасня 1939 г. нацысцкая Германія нападзе на Польшчу, пачнецца Другая Сусветная вайна. Нягледзячы на ​​мужнасць і гераізм польскіх салдат - нямецкая армія хутка прасоўвалася ўглыб краіны, лёс Польскай дзяржавы быў вырашаны. У гэтых умовах савецкі ўрад прыняў рашэнне аб неадкладнай дапамозе беларускаму і ўкраінскаму народу, якія маглі аказацца ва ўмовах нямецкай акупацыі і сур'ёзна пацярпець. Нямецкія войскі падыходзілі да мяжы Заходняй Беларусі і Заходняй Украіны, што запатрабавала ад савецкага кіраўніцтва рашучых захадаў.

17 верасня 1939 г., ва ўмовах, калі польская дзяржава фактычна перастала існаваць, а ўрад бег з краіны, пачнецца Вызваленчы паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь. Асноўная частка насельніцтва Заходняй Беларусі, а гэта сяляне, працоўныя, гараджане, рамеснікі і інтэлігенцыя, з натхненнем сустракалі савецкіх салдат. Чырвоная Армія ў вачах мясцовага насельніцтва з'яўлялася войскам вызваліцелямі. Мясцовае насельніцтва звязвала прыход Чырвонай Арміі з надзеяй на спыненне вайны, вяртанне дадому мабілізаваных у польскае войска і з надзеяй на аб'яднанне беларускага народа ў адзінай дзяржаве.

Вызваленчы паход Чырвонай Арміі працягнуўся 12 дзён. Да 25 верасня савецкія войскі поўнасцю вызваляць Заходнюю Беларусь і спыняцца на лініі Гродна-Ломжа-Брэст. 28 верасня 1939 г. паміж Германіяй і СССР будзе падпісаны "Дагавор аб дружбе і граніцы", дзе будзе вызначана новая мяжа паміж дзвюма дзяржавамі. У выніку вызваленчага паходу аднаўлялася права беларускага і ўкраінскага народа на адзіную нацыянальную дзяржаву.

У Рэспубліцы Беларусь 17 верасня адзначаецца "Дзень народнага адзінства".Дадзенае свята сімвалізуе адзінства беларускага народа, яго згуртаванасць перад пагрозамі і выклікамі, а таксама тыя глыбокія гістарычныя традыцыі, закладзеныя нашымі продкамі. 17 верасня 1939 г. стаў актам гістарычнай справядлівасці ў дачыненні да беларускага народа, падзеленага супраць яго волі ў 1921 годзе па ўмовах Рыжскай мірнай дамовы, і назаўжды замацаваўся ў нацыянальнай гістарычнай традыцыі.

28–30 кастрычніка 1939 г. адбыўся Народны сход Заходняй Беларусі ў Беластоку.. Народны сход прыняў Дэкларацыю аб устанаўленні савецкай улады ў Заходняй Беларусі. Сход таксама прыняў рэзалюцыю аб "Уваходжанні ў склад БССР". 2 лістапада 1939 г. Вярхоўны Савет СССР зацвердзіць уваходжанне Заходняй Беларусі ў склад СССР, а 14 лістапада 1939 г. Вярхоўны Савет БССР зацвердзіць уваходжанне Заходняй Беларусі ў склад БССР. У выніку гэтага тэрыторыя БССР павялічылася са 125 тыс. км. Кв. да 225 тыс. км. Кв., а насельніцтва вырасла прыкладна ўдвая, да 10 млн чалавек.

3. Пераўтварэнне савецкай улады

Адным з першых мерапрыемстваў савецкай улады стала рашэнне аб канфіскацыі (прымусовым адабранні ва ўласнасць дзяржавы) памешчыцкіх земляў. Будуць нацыяналізаваны банкі і буйныя прадпрыемствы. Пачнецца рэканструкцыя старых і будаўніцтва новых заводаў і фабрык. Землі памешчыкаў будуць падзелены паміж сялянамі, пачнецца стварэнне калгасаў па ўзору Усходняй Беларусі.

Адбудуцца і значныя змены ў сацыяльным жыцці. Прыход савецкай улады прывядзе да адкрыцця вялікай колькасці школ, бібліятэк, клубаў, бальніц. Навучанне ў школах перакладалася на родную мову і стала бясплатным. Будуць адкрыты першыя навучальныя ўстановы па падрыхтоўцы спецыялістаў, запатрабаваных у прамысловасці. Уводзілася бясплатнае медыцынскае абслугоўванне насельніцтва. Будзе ўведзена працоўнае і сацыяльнае заканадаўства.

На тэрыторыі Заходняй Беларусі былі створаны органы савецкай улады, а таксама партыйныя і камсамольскія арганізацыі, якія сталі састаўной часткай агульнабеларускіх і агульнасавецкіх арганізацый. Будзе забаронена дзейнасць усіх партый акрамя бальшавіцкай (камуністычнай).

У цэлым Вызваленчы паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь дазволіў ліквідаваць нацыянальны прыгнёт з боку польскіх уладаў і ўз'яднаць беларускі народ у рамках савецкай беларускай дзяржавы.