২. ভাৰতত তুৰ্কী-আফগানৰ শাসন

১। সম্পূর্ণ বাক্যত উত্তৰ দিয়া :

(ক) চুলতান মামুদ কোন ৰাজ্যৰ চুলতান আছিল ?

উত্তৰঃ চুলতান মামুদ গজনী ৰাজ্যৰ চুলতান আছিল।

(খ) কিমান খ্রি.ৰপৰা কিমান খ্রি.লৈকে চুলতান মামুদে সৰ্বমুঠ ১৭ বাৰ ভাৰত আক্ৰমণ কৰিছিল ?

উত্তৰঃ ১০০ খ্ৰি.ৰ পৰা ১০২৯ খ্ৰিষ্টাব্দলৈকে চুলতান মামুদে সৰ্বমুঠ ১৭ বাৰ ভাৰত আক্ৰমণ কৰিছিল।

(গ) চুলতান মামুদৰ আক্ৰমণক বাধা দিয়াৰ বাবে চেষ্টা চলােৱা ভাৰতৰ উত্তৰ - পশ্চিম সীমান্তৰ ৰজাজন আৰু তেওঁৰ ৰাজ্যখনৰ নাম লিখা ।

উত্তৰঃ চুলতান মামুদৰ আক্ৰমণক বাধা দিয়াৰ চেষ্টা চলোৱা ভাৰতৰ-পশ্চিম সীমান্তৰ আনন্দপাল আৰু তেওঁ ৰাজ্য়খনৰ নাম সাহী।

( ঘ ) ১০২৫ খ্রি.ত চুলতান মামুদে আক্রমণ কৰা ভাৰতৰ বিখ্যাত মন্দিৰটোৰ নাম কি আছিল ?

উত্তৰঃ ১০২৫ খ্ৰি.ত চুলতানে মামুদে আক্ৰমণ কৰা ভাৰতৰ বিখ্যাত মন্দিৰটোৰ নাম সোমনাথ মন্দিৰ আছিল।

( ঙ ) চাহাবুদ্দিন মহম্মদ নামৰ ব্যক্তিজন ইতিহাসৰ পাতত কি নামেৰে বিখ্যাত ?

উত্তৰঃ চাহাবুদ্দিন মহ্ম্দ নামৰ ব্যক্তিজন ইতিহাসৰ পাতত মহম্মদ ঘোৰী নামেৰে বিখ্যাত।

( চ ) মহম্মদ ঘােৰীয়ে কোন অংশইদি ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰিছিল ?

উত্তৰঃ মহম্মদ ঘোৰীয়ে হিমালয় পৰ্বতৰ গোমাল অংশইদি ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰিছিল।

( ছ ) তৰাইনৰ প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় যুদ্ধ কোন কোন খ্রি.ত সংঘটিত হৈছিল?

উত্তৰঃ তৰাইনৰ প্ৰথম যুদ্ধ ১১৯১ খ্ৰী.ত আৰু দ্ৱিতীয় যুদ্ধ ১১৯২ খ্ৰী.ত সমঘটিত হৈছিল।

(জ ) ভাৰতত দাস বংশৰ প্ৰতিষ্ঠাপক চুলতানজনৰ নাম লিখা ।

উত্তৰঃ ভাৰতত দাস বংশৰ প্ৰতিষ্ঠাপক চুলতানজনৰ নাম হ'ল-কুতুবুদ্দিন।

( ঝ ) কুতুবমিনাৰৰ নির্মাণকার্য কোনে সম্পূর্ণ কৰােৱাইছিল ?

উত্তৰঃ কুতুবমিনাৰৰ নিৰ্মাণ কাৰ্য চুলতান উল্যুৎমিছে সম্পূৰ্ণ কৰোৱাইছিল।

( ঞ ) গিয়াছুদ্দিন বলবনে নিজকে কি বুলি ঘােষণা কৰিছিল ?

উত্তৰঃ গিয়াছুদ্দিন বলবনে নিজকে ঈশ্বৰৰ প্ৰতিনিধি ঘোষণা কৰিছিল।

( ট ) খিলিজি বংশৰ প্ৰতিষ্ঠাপক চুলতানজনৰ নাম লিখা ।

উত্তৰঃ খিলিজি বংশ প্ৰতিষ্ঠাপক চুলতানজনৰ নাম হ'ল- জালালুদ্দিন খিজলিজি।

( ঠ ) কিমান খ্রি.ত আল্লাউদ্দিন খিলিজি দিল্লীৰ চুলতান হৈছিল ?

উত্তৰঃ ১৯৯৬ খ্ৰ্ৰি.ত আলাউদ্দিন খিিলিজি দিল্লীৰ চুলতান হৈছিল।

(ড) ডেকাকালত মহম্মদ বিন টোগলক কি নামেৰে পৰিচিত আছিল ?

উত্তৰঃ ডেকাকালত মহম্মদ বিন টোকলক জুনা খাঁ নামেৰে পৰিছিত হৈছিল।

(ঢ) টাইমূৰ কোন ৰাজ্যৰ শাসনকর্তা আছিল ?

উত্তৰঃ টাইমূৰ চৈয়দ ৰাজ্যৰ শাসনকৰ্তা আছিল।

(ণ) ১৫২৬ খ্রি.ত সংঘটিত হােৱা বিখ্যাত যুদ্ধখনৰ নাম লিখা ।

উত্তৰঃ ১৫২৬ খ্ৰি.ত সংঘটিত হোৱা বিখ্যাত যুদ্ধ খনৰ নাম হ'ল পাতিপতৰ যুদ্ধ।

২. যথাযথ উত্তৰ লিখা :

(ক ) চুলতান মামুদৰ ভাৰত আক্ৰমণৰ উদ্দেশ্য সম্পর্কে এটা টোকা লিখা ।

উত্তৰঃ চুলতান মামুদৰ ভাৰত আক্ৰমণ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্তত থকা সাহী ৰাজ্য়ৰ ৰজা আনন্দপালে মামুদক বাধা দিয়াৰ চেষ্টা কৰিছিল যদিও সফল হোৱা নাছিল। সাহী ৰাজ্য়ৰ পতনৰ লগে লগে মামুদৰ ভাৰত বিজয়ৰ পথ মুকলি হৈ পৰে । ধন -সম্পত্তি আহৰণ বাবে মামুদে পঞ্জাব, থানেশ্ৱৰ, কনৌজ, দিল্লী, মথুৰা আদি ঠাইত ধ্ৱংসলীলা চলাইছিল। মামুদৰ এই লুটপাতৰ অভিযানসমূহৰ ভিতৰত ১০২৫ ক্ৰি.ৰ গুজৰাটৰ সোমনাথ মন্দিৰ আক্ৰমণ অতি বিখ্য়াত। সোমনাথ মন্দিৰত থকা প্ৰচুৰ ধন-সোণ, মণি-মুক্তা লুট কৰি তেওঁ গজনীলৈ লৈ গৈছিল। মামুদৰ ভাৰত আক্ৰমণে সেই সময়ৰ ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক, সামাজিক, অৰ্থনৈতিক দিশত উপযুক্ত আৰু দক্ষ নেতৃত্ৱৰক অভাৱকে প্ৰমাণ কৰে। ভাৰতীয় ৰজাসকলৰ মাজত একতাৰ অভাৱ, যুদ্ধৰ কৌশলৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতীয়সকলৰ দুৰ্বলতাৰ আদি কাৰণত মামুদে অতি সহজেই ভাৰতত লুটপাত চলাি যাবলৈ সক্ষম হৈছিল।

( খ ) চুলতান মামুদে সহজেই ভাৰত জয় কৰাৰ কাৰণ সম্পর্কে চমুৱাই লিখা ।

উত্তৰঃ চুলতান মামুদে সহজেই ভাৰত জয় কৰাৰ কাৰণ হৈছে সেই সময়ত ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক, সামাজিক, অৰ্থনৈতিক দিশত উপযুক্ত আৰু দক্ষ নেতৃত্ৱৰ অভাৱকে প্ৰমাণ কৰে। ভাৰতীয় ৰজাসকলৰ মাজত একতাৰ অভাৱ, যুদ্ধৰ কৌশলৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতীয়সকলৰ দুৰ্বলতা আদি কাৰণত মামুদে অতি সহজেি ভাৰতত লুটপাত চলাই যাবলৈ সক্ষম হয়।

( গ ) মহম্মদ ঘােৰীয়ে কিয় ভাৰত আক্রমণ কৰিছিল ?

উত্তৰঃ ভাৰতৰ ঐশ্ৱৰ্য-বিভূতিয়ে বিদেশী আক্ৰমণকাৰীক এই দেশ আক্ৰমণ বাবে আকৰ্ষণ কৰিছিল। মহম্মদ ঘোৰীয়েও তেনে আকৰ্ষণতেই ভাৰত আক্ৰমণ কৰিছিল।

( ঘ ) তৰাইনৰ দ্বিতীয় যুদ্ধৰ ফলাফল ব্যাখ্যা কৰাঁ ।

উত্তৰঃ প্ৰথম যুদ্ধ এবছৰ পিছতে ১১৯২ খ্ৰী.ত মহম্মদ ঘোৰীয়ে নিজৰ সৈন্য়বল বৃদ্ধি কৰি পৃথ্ৱিকৰাজৰ ৰাজ্য় আক্ৰমণ কৰে। সাহসেৰে যুদ্ধ কৰা সত্ত্ৱেও তৰাইনৰ দ্ৱিতীয় যুদ্ধত পৃথ্ৱিৰাজে পৰাজয় স্ৱীকাৰ কৰে। পৃথ্ৱিৰাজক বন্দী কৰি কিছুদিনৰ পিছত তুৰ্কী সেনাই তেওঁক প্ৰাণদাণ্ড দিয়ে এই যুদ্ধত জয়লাভ কৰি মহম্মদ ঘোৰীয়ে দিল্লী আৰু পূব ৰাজস্থানত নিজৰ ক্ষমতা প্ৰতিষ্ঠা কৰে।

( ঙ ) ফিৰােজ ছাহ টোগলকৰ জনহিতকৰ কামৰ বিষয়ে এটি বিৱৰণ লিখা ।

উত্তৰঃ ফিৰোজ ছাহ টোগলকে কৃষি আৰু জনসাধাৰণৰ বাবে পানী যোগানৰ সুবিধা বাবে তেওঁ শতদ্ৰু নদীৰ পৰা হান্সী নামৰ ঠাইলৈ ২০০ কিমি. দীঘল এটা খাল খন্দোৱাইছিল। অমানৱীয় শাস্তি বাতিল, চিকিৎসালয় স্থাপন, ক্ৰীতদাসৰ বাবে হস্তশিল্পৰ কাৰখানা স্থাপন আদি কামৰ জৰিয়তে ফিৰোজ ছাহৰ জনকল্য়াণমূলক কাম-কাজৰ প্ৰমাণ পোৱা গৈছিল।

( চ ) টাইমূৰৰ ভাৰত আক্ৰমণৰ বিষয়ে এটি চমু বিৱৰণ লিখা ।

৩. চমু টোকা লিখা :

( ক ) কুতুবুদ্দিন আইবাকঃ-কুতুবুদ্দিন আইবাক এজন মধ্য এচিয়াৰ আইবাক গোষ্ঠীৰ এজন মুছলমান তুৰ্কী আছিল । কুতুবুদ্দিন আইবাকে জীৱনৰ প্ৰথম ছোৱাত এজন ক্ৰীতদাস আছিল। কুতুবুদুদিন আইবাকে নিজৰ যোগ্যতাৰ বলত ভাৰত অভিযানৰ সময়ত প্ৰথম সেনাপতি হৈছিল। কুতুবুদ্দিন আইবাকে প্ৰতিষ্ঠা কৰা ৰাজবংশটোক দাস বংশ নামেৰে জনা গৈছিল । কুতুবুদ্দিনৰ ৰজত্বকালত মুছলমান সাম্ৰাজ্যই উত্তৰ প্ৰদেশ, বিহাৰ,বংগদেশকে ধৰি সমগ্ৰ উত্তৰ ভাৰতত সাম্ৰাজ্য বিস্তৃতি লাভ কৰিছিল । ১২১০ খ্ৰি.ত কুতুবুদ্দিন আইবাকৰ মৃত্যু হৈছিল ।

( খ ) ইলতুৎমিছঃ-

( গ ) ৰেজিয়া চুলতান

( ঘ ) গিয়াছুদ্দিন বলবন ।

৪। চুলতান মামুদৰ ভাৰত আক্ৰমণৰ বিষয়ে বহলাই লিখা ।

৫। মহম্মদ ঘােৰীৰ ভাৰত আক্ৰমণ আৰু ইয়াৰ ফলাফল সম্বন্ধে বুজাই লিখা ।

৬। আল্লাউদ্দিন খিলিজিৰ প্রশাসনিক সংস্কাৰৰ বিষয়ে বুজাই লিখা ।

৮। চুলতান মহম্মদ বিন টোগলকৰ ৰাজত্বকালৰ গুৰুত্বপূর্ণ ঘটনাৱলী সম্পর্কে এটি বিৱৰণ লিখা ।

৯।দিল্লীত তুর্কী - চুলতান আমােলৰ পতনৰ কাৰণসমূহ বিশ্লেষণ কৰাঁ ।

উত্তৰঃ দিল্লতি চুকী চুলতান আমোলৰ পতনৰ কাৰণসমূহ হ'ল-

প্ৰথমে, টুকী চুলতান সকলে প্ৰথমে অসমত কেচ্ছাছআৰীসকলে শাসন কৰিছিল।চুলতানসকলে ভাৰতীয়ক সহৃয়তা আৰু বিশ্বাসৰ মনোভাৱেৰে গ্ৰহণ কৰা নাছিল।ফলস্বৰূপে শাসক আৰু প্ৰজাৰ মাজত কোনো সমন্বয়ৰ ভাব সৃষ্টি হোৱা নাছিল।

দ্বিতীয়তে, চুলতানী আমোলত আমীৰ ওপৰত শ্ৰেণী আৰু ধৰ্মীয় নেতাসকল ক্ষমতাশালী হৈ উঠিছিল।এই দুয়ো শ্ৰেণীৰ লোক সকলে সুবিধা পালেই চুলতান সকলৰ াসন দুৰ্বল কৰি তুলিছিল।বহুসময়ত সৃষ্টি হোৱা ৰাজনৈতিক বিশৃঙখলতাৰ বাবে এই শ্ৰেণীৰ লোকসকলে দায়ী আছিল।

তৃতীয়তে, এইছোৱা সময়তে ভাৰতত সমান্ত শ্ৰেণীৰ লকসকলে শক্তিশালৈ হৈ উঠিছিল।সমান্ত শ্ৰেণীৰ লোকসকলে দুৰ্বল চুলতানসকলৰ শাসন কালত নিজৰ স্বাধীনতা আৰু ক্ষমতা প্ৰতিষ্ঠা কৰি দেশৰ একতা আৰু অখণ্ডতা ভংগ কৰিছিল।

পঞ্চমতে, চুতলানসকলে বিলাসবহুল জীৱনযাপন কৰিছিল।তাৰ বিপৰীতে কৰ-কাটলৰ বোজাৰে জৰ্জৰিত প্ৰজাই দুৰ্দুশাগ্ৰস্ত জীৱন কটাইছইল।