Kể Chuyện Bánh Mì Việt Nam Và Hành Trình Vươn Ra Thế Giới

Trong tâm thức của nhiều người, bánh mì không chỉ là món ăn mà còn là niềm tự hào của cả dân tộc, là nỗi nhớ của những người con xa xứ, là thức quà bình dị khiến người ta nhớ mãi không quên. Cầm trên tay một ổ bánh, hương thơm và mùi vị độc đáo ấy đánh thức vị giác, len lỏi vào trong tiềm thức bao người bốn chữ “Bánh mì Việt Nam” đầy thân thương.

Cội nguồn của bánh mì đến tận bây giờ vẫn chưa được sáng tỏ nhưng công thức sơ khai của món bánh này được biết đến gồm bột, nước và men. Tuy nhiên, cũng có tài liệu cho rằng, vào thời đại đồ đá mới cách đây khoảng 10 ngàn năm, bánh mì đã xuất hiện vì lúc này con người biết trồng lúa mì. Bên cạnh đó, cũng có tài liệu cho rằng chiếc bánh mì đầu tiên ra đời từ hơn 30 nghìn năm trước hoặc từ thời Ai Cập Cổ đại. Mãi đến những năm đầu công nguyên, bánh mì mới đến Pháp nhờ người La Mã và trở thành lương thực chính ở nước này từ thế kỷ 11.

Theo dòng lịch sử, bánh mì đến Việt Nam vào năm 1859 với tên gọi Baguette. Những ổ bánh “ăn chơi” này rất nhanh sau đó đã được nhiều đầu bếp tài ba “thổi hồn” bằng cái chất rất riêng, mang đậm văn hóa ẩm thực Việt. Khởi điểm là một vài địa điểm nhỏ nhưng cực kỳ nổi tiếng như bánh mì Hòa Mã rồi từ đó bánh mì Việt cứ thế được nhiều người biết đến, tiếp tục được cải biên cho đến ngày nay và trở thành món ăn bình dị, thân thương nhưng có dấu ấn rất riêng, rất giá trị của dân tộc. Ngày nay, trên khắp các nẻo đường dọc ba miền đất nước, từ làng quê đến thành thị, đâu đâu cũng có bánh mì thơm nức, đậm đà khó quên. Không biết từ bao giờ, bánh mì đã được biết đến là món ăn “quốc dân” của hàng triệu người con đất Việt.

Ngày 24/03/2011 từ “bánh mì” được thêm vào từ điển Oxford và vinh hạnh nằm trong top những loại Sandwich ngon nhất thế giới. Tạp chí National Geographic còn từng khen bánh mì Việt Nam là 1 trong 11 món ăn đường phố tuyệt vời nhất. Không chỉ có thế, vào năm 2018, CNN công nhận bánh mì Hội An là “Vua của các món Sandwich trên thế giới”. Ngày 24/3/2020 bánh mì Việt còn được vinh danh khi nằm trên giao diện trang chủ Google tại hơn 10 quốc gia.

Mới đây, bánh mì Việt tiếp tục được nhiều tờ báo nước ngoài ca ngợi, cụ thể:

• Tờ Jyllands-Posten ra tại Đan Mạch viết về một nhà hàng có tên Bánh Mì do 4 người Đan Mạch mở sau khi đi du lịch Việt Nam vì thấy món này quá ngon.

• Báo Pháp Vie pratique có hẳn bài viết bật mí cách làm bánh mì Việt với lưu ý nhất định phải có rau ngò và rau mùi mới chuẩn vị. Trong khi đó, tờ Folkbladet Vasterbotten của Thụy Điển nhấn mạnh tương ớt là bí quyết giúp món bánh mì ngon đúng điệu.

• Tờ Thời báo Thụy Sĩ đã viết “Bánh mì là Đại sứ của ẩm thực đường phố Việt Nam”, “Ăn một lần rồi cứ quay lại mua nữa, rồi lại mua nữa, bởi vì một lý do: quá ngon”.

Ngoài ra, còn có một số tờ báo khác viết về bánh mì Việt, phần lớn đều ngợi khen hương vị tuyệt vời của món ăn này.

Bánh mì ngon không phải nhờ nguyên liệu cầu kỳ, xa hoa. Cái hay của bánh mì Việt nằm ở chỗ hương vị đặc biệt nhất, độc đáo nhất lại được tạo ra từ những thứ giản dị và gần gũi nhất. Người ra sẽ cho vào ổ bánh nhiều thành phần khác nhau tùy khẩu vị người thưởng thức như xíu mại, xúc xích, chả lụa, pate gan, heo quay, lạp xưởng, thịt băm hầm gia vị hoặc cá mòi, trứng, thịt nguội, thịt gà xé, mỡ hành… Dọc theo chiều dài đất nước, mỗi vùng miền lại có hương vị bánh mì riêng nhưng ở đâu cũng ngon, cũng làm xao xuyến trái tim của thực khách trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, nếu chỉ có các thành phần kể trên thì chưa thể cho ra đời ổ bánh mì Việt ngon trứ danh. Bánh cần phải có đồ chua, dưa leo thái mỏng, hành tây, rau mùi, húng thơm, hành lá… và nhất định không thể thiếu nước xốt để làm dậy nên vị đậm đà, thơm ngon trọn vẹn của ổ bánh. Nếu không thích xốt, một số nơi dùng muối tiêu, nước tương, bột canh để thay thế, hương vị vẫn rất riêng, rất hấp dẫn. Muốn bánh thêm ngon, có thể cho vào đó một chút tương ớt hoặc mayonnaise. Sự hòa quyện tuyệt vời của tất cả nguyên liệu tạo nên ổ bánh mì Việt Nam vang danh khắp các châu lục.

Bánh mì Việt ngon đúng điệu phải được nướng vàng giòn, sau đó xẻ một đường dọc theo thân bánh, phần ruột trắng ngần hiện ra. Tiếp theo, phết pate, lần lượt cho nhân bánh đã chuẩn bị vào trong, rưới nước xốt lên trên nữa là hoàn thành. Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng những ổ bánh mì Việt đã làm nao lòng bao thực khách. Có người ăn lần một lại muốn ăn thêm lần nữa, có người đi xa cứ thòm thèm hương vị ổ bánh quê nhà, có người về lại nước mình vẫn tìm mua cho bằng được bánh mì Việt Nam để ăn. Cứ thế, bánh mì Việt vượt ra khỏi biên giới quốc gia, làm vẻ vang nền ẩm thực dân tộc.

Như đã giới thiệu ở trên, bánh mì có vô số biến tấu khác nhau tùy vào khẩu vị, đặc trưng ẩm thực vùng miền. Phần nhân kẹp bên trong chính là điểm nhấn của từng loại bánh mì Việt Nam:

• Bánh mì thịt: xuất hiện hầu hết ở các tỉnh thành nhưng phổ biến nhất tại Sài Gòn. Nhân bánh gồm thịt, pate, chả, bơ, thịt nguội và tất nhiên không thể thiếu đồ chua, hành ngò và ớt.

• Bánh mì chà bông: chà bông hay còn gọi là “ruốc”, thường được ăn kèm với một chút nước tương để hương vị thêm đậm đà.

• Bánh mì xíu mại (thịt heo xốt cà): món này mà cho vào bánh mì thì cực kỳ ngon. Ở Sài Gòn xíu mại có vị hơi ngọt còn vị cay phổi biến ở Đà Lạt hơn.

• Bánh mì cá mòi: cũng xốt với cà nhưng cá mòi khi chế biến theo cách này lại có vị ngon rất đặc biệt. Chắc chắn bất cứ ai đã từng thưởng thức bánh mì cá mòi cũng sẽ nhớ mãi không quên.

• Bánh mì bì: chỉ là da heo thái sợi nhỏ chan thêm một chút nước mắm vậy mà khiến bao người cứ thòm thèm mãi không thôi.

Bên cạnh đó, dưới sự sáng tạo của các đầu bếp, bánh mì Việt còn có nhiều loại khác nhau như: bánh mì đậu hũ, bánh mì bò kho, bánh mì phá lấu chả cá, bánh mì que, bánh mì cóc, bánh mì ốp la… Dẫu có sự khác biệt về mặt hương vị nhưng bánh mì ở đâu cũng ngon và nhận được sự yêu thích của nhiều người.