ผักเสี้ยนผี

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cleome viscosa L.

ชื่อวงศ์ : Cleomaceae

ชื่ออื่น : ส้มเสี้ยนผี (เหนือ), ผักเสี้ยนตัวเมีย, ไปนิพพานไม่รู้กลับ

ลักษณะทั่วไป : ผักเสี้ยนผี มีกิ่งก้านแผ่รอบต้น มีขนสีเหลืองอ่อน มีกลิ่นเหม็นฉุนเขียว

ใบ : ใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อย 3-7 ใบ แต่ส่วนใหญ่มีใบย่อย 3-5 ใบรูปไข่ ปลายแหลม โคนสอบคล้ายรูปลิ่ม ขอบใบหยักเล็กน้อย เส้นใบสานเป็นร่างแห ด้านหลังใบมีสีเขียวเข้มกว่า

ท้องใบ มีขนอ่อนสีขาวปกคลุมอยู่ทั่วใบ ใบอ่อนที่ม้วนงออยู่ตามความยาวของใบ เมื่อคลี่ออกจะค่อยๆ คลี่ออกทางด้านกว้างของใบ ก้านใบยาวประมาณ 2 เซนติเมตร มีกลิ่นเหม็น รสขม

ดอก : ดอกช่อแบบช่อเชิงหลั่น เป็นดอกมบูรณ์เพศ ออกดอกที่ปลายยอดกลีบเลี้ยง สีเขียวอ่อน เรียวยาว กลีบดอกสีเหลือง 4 กลีบเรียงชิดกัน มีลักษณะแผ่แบนคล้ายเล็บ ขอบเรียบ โค้งมน ก้านดอก

สีเขียวอ่อน ยาวประมาณ 0.6 เซนติเมตร เกสรเพศเมีย 1 อัน และเกสรเพศผู้ประมาณ 20 อัน

ผล : ผลเดี่ยวชนิดแห้ง ผลมีลักษณะเป็นฝัก กลมยาว ปลายแหลม มีจะงอยที่ปลายผล ผิวหยาบ ผลสด สีเขียว ผลแก่ที่แห้งมีสีน้ำตาล มีขนสีขาวนวลปกคลุมทั่วทั้งผล ยาวประมาณ 6 เซนติเมตร

นิเวศวิทยาและการกระจายพันธุ์ : พบได้ทั่วไปตามที่รกร้าง ทุกภาคของประเทศไทย สามารถกระจายพันธุ์ได้เอง โดยฝักแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก ตรงแนวตะเข็บ เมล็ดจะตกกระจายลงในดิน ถ้าดินมีความชื้นเหมาะสม เมล็ดก็จะงอกเป็นต้นใหม่

สรรพคุณทางสมุนไพร : ทั้งต้น : ขับพยาธิในลำไส้ โรคข้ออักเสบ ทาภายนอกแก้โรคผิวหนัง

ราก เมล็ด : แก้เลือดออกตามไรฟัน

ข้อมูลจาก : รายงานการวิจัย "การศึกษาความหลากหลายและการใช้ประโยชน์จากสมุนไพรป่าชายเลน เพื่อส่งเสริมสุขภาพชุมชนจังหวัดสมุทรสาคร"
โดย นายกวินท์ พินจำรัส หัวหน้าโครงการและคณะ (วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาคร สถาบันวิทยาลัยชุมชน)