Wat is fake news?
Het internet staat vol met berichten die niet 100% zijn wat ze lijken.
Fake news, of nepnieuws kan ons denken en gedrag beïnvloeden en kan ervoor zorgen dat we ons vertrouwen verliezen in de journalistiek, de overheid of de wetenschap (Pieters & Momerency, 2020).
Dit nieuws verspreidt zich 6 keer sneller dan echt nieuws.
Onder welke voorwaarden spreken we van fake news?
Er zijn 3 voorwaarden om echt te spreken van fake news:
1) Het bericht bevat geen waarheidsgetrouwe informatie
2) Het bericht is met opzet gemaakt en verspreid om je te misleiden
3) Diegene die het maakt of verspreidt, doet dat met een specifieke reden, zoals politieke stemmen winnen of geld verdienen
Welke vormen van fake news bestaan er?
Er bestaan 3 vormen van fake news:
1) misinformatie (valse informatie gedeeld zonder de bedoeling schade te veroorzaken)
2) desinformatie (valse informatie die opzettelijk gedeeld is om schade te veroorzaken)
3) disinformatie (echte informatie die opzettelijk gedeeld is om schade te veroorzaken).
Hoe kan je fake news herkennen?
Indien je vermoedt dat je met fake news in aanraking bent gekomen, kan je jezelf 3 basisvragen stellen:
1) Is het artikel gebaseerd op feiten?
2) Wie heeft het bericht gemaakt of verspreid?
3) Waarom is het bericht gemaakt of verspreid?
Hoe kan je fake news bestrijden?
Als leerkracht is het onze taak om leerlingen bewust te maken van dit nepnieuws.
Dit kunnen we doen door expliciet les te geven over fake news, maar ook door impliciet stil te staan bij het belang van kritisch nadenken.
Indien u van plan bent om les te geven over fake news, kan u hier een interessante poster terugvinden:
ZILL-doelen
IVgv3 Bereid zijn steun te vragen en/of te geven om de eigen gezondheid en veiligheid, en die van anderen te bewaken
6-8j In een noodsituatie de hulp van een volwassene kunnen inroepen - het algemeen noodnummer kennen - zichzelf in veiligheid kunnen brengen
MEge3 Mediacontent verwerken
9-12j Steeds complexere mediacontent, afgestemd op interesse, (ruimere) leefwereld en verwerkingsniveau, verwerken.
9-12j Verbanden leggen tussen de content uit meerdere media meerdere bronnen met elkaar vergelijken onderscheid maken tussen relevante en minder relevante informatie
de informatie samenvatten en schematiseren en daarbij gebruik maken van media mediacontent selectief gebruiken Op voor hen bestemde mediacontent gepast reageren
MEmw3 Media doordacht en zorgzaam aanwenden
9-12j Ervaren en vaststellen hoe bepaalde mediacontent positieve en negatieve gevolgen kan hebben voor het eigen welzijn en dat van anderen
- zich daarover uitdrukken - bij het ontwerpen van mediacontent rekening houden met de mogelijke gevolgen ervan voor zichzelf en anderen
7-12j Ervaren hoe dezelfde mediacontent vanuit verschillende standpunten op een andere manier ervaren kan worden - zich daarover uitdrukken - daarmee rekening houden bij het eigen mediagebruik
2.5-12jBeseffen dat gedrag beïnvloed wordt door reclame en media
Eindtermen
ICT - ET 2:
De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.
ICT - ET 4:
De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
Een uitgewerkte les
Mijn medestudenten en ik kregen de opdracht om voor deze bachelorproef enkele lessen uit te werken waarmee leerkrachten meteen aan de slag kunnen gaan.
Hieronder kan u een handleiding en PowerPointpresentatie terugvinden die gebruikt kunnen worden om les te geven over fake news.
Hanleiding les over Fake News.pdf