Wandelen in het land van Streuvels: met bezoek aan het Lijsternest

Zondag 24 april- 13u30

De lente daagt op ! Met luide trompetten wordt ze overal aangekondigd – de lucht is er vol van, we voelen het in ons bloed – de lente komt ! 

Uit “De stille avonden”, “Horieneke”, Stijn Streuvels, 1905

Wie ooit in het Lijsternest voor het beroemde schrijversraam van Stijn Streuvels (echte naam Frank Lateur, 1871-1969) heeft gestaan kan zich ongetwijfeld de weidse uitkijk over het golvende landschap weer voor ogen halen en weet meteen waar onze lentewandeling naartoe gaat.

Ingooigem (Yvegem in de streektaal) is deelgemeente van Anzegem en mag gerust beschouwd worden als de toegangspoort van de Vlaamse Ardennen. Het dorp ligt op een hoogte van 35 tot 62 meter, is niet groter dan 838 hectare en telt 2.276 inwoners (situatie 31/12/2005). De eerste vermelding “Ingodenghem” gaat terug naar de 12de eeuw en betekent woonplaats van de lieden van Ingiwald. De driebeukige Sint-Antoniuskerk met ingebouwde westtoren dateert van 1856 en is neo-gotisch van stijl. Het interieur bevat een 16de eeuws Sint-Antoniusbeeld. Tegen de zijgevel bevinden zich de grafzerken van Stijn Streuvels en Hugo Verriest (1840-1922), twee grootheden uit respectievelijk de Nederlandstalige literatuur en de Vlaamse Beweging. Samen met het zandlemig landschappelijk schoon verleenden zij Ingooigem, zeker in de literaire wereld, nationale tot internationale bekendheid.

We laten de kerk achter ons en trekken langs aardewegen naar de Tiegemberg die zich 79 meter boven de zeespiegel verheft. Kunstschilder-restaurantuitbater Staf Stientjes (echte naam Gustaaf D’Haluin, 1883-1974) lag er in 1927 aan de basis van het lusthof “het Vossenhol” dat een verzamelplaats werd voor vrienden-kunstenaars. Vóór hem was er ook al de zakenman en mecenas Vital Moreels (1828-1908) die van Tiegem een kunstenaarsdorp had willen maken.

Hij bouwde er tal van herenhuizen en villa’s met als bedoeling een soort artistiek kuuroord te creëren en zorgde ook voor de uitbouw van het Sint-Arnoldus bedevaartsoord en -park. De wandeling brengt ons langs modernistisch aandoende villa’s zoals “Villa Zonnekracht” en “Villa Maene Min”. Bekende kunstenaars die op deze manier voor korte of langere tijd in Tiegem hun opwachting maakten waren Modest Huys (1874-1932), Valerius de Saedeleer (1867-1941) en Gustaaf Van de Woestijne (1881-1947). Ook componist en taalkundige Alfons Moortgat (1881-1962), bewoner van de “Villa Albert” was er te gast en voerde er in 1933 zijn passiespel op in een door de Tiegemberg natuurlijk gevormd amfitheater.

Even verder leidt de wandeling ons via het nu vervallen “Huis Ten Berge” van Valerius De Saedeleer, de restanten van de molen van Torie Mulders (echte naam Hector Vindevogel, 1883-1961), een appelboomgaard en een mooi uitzicht op de witte bergmolen terug het open landschap in.

Algauw duikt “het Lijsternest”, de woning van schrijver Stijn Streuvels als een wit merkteken in de velden op. Daar wacht ons een gids voor bezoek en nadere kennismaking met het huis dat de schrijver bij testament voor de eeuwigheid vastlegde:

“Dit is mijn testament. Een grafmonument of een zerk wil ik niet. Het monument dat ik in ere wens behouden te blijven en in zijn oorspronkelijke vorm bewaard zou dienen te blijven is ’t geen ik persoonlijk heb opgericht : nl. het domein door mij aangekocht waarop ik bomen heb geplant en groot zien worden, de woning op mijn kosten heb laten bouwen, met alles wat er in bevat is en van mij oorkomstig – onbelast - waar ik geleefd heb en gewerkt.” (Stijn Streuvels, 3 oktober 1953).

Streuvels ontwierp zelf de woning en sprak voor de realisatie ervan de Kortrijkse architect Jozef Viérin aan. Hij betrok de woning in 1905 en bleef er wonen tot aan zijn dood in 1969. Hier schreef hij o.a. bekende werken als “De Vlaschaard”, “De teleurgang van de Waterhoek” en “Leven en dood in den ast”. Na het overlijden van zijn echtgenote in 1975 werd de woning overgemaakt aan de Provincie West-Vlaanderen die het na restauratie in 1977 voor publiek toegankelijk maakte. In 2004 werd het inclusief inboedel tot beschermd monument uitgeroepen en voor de geschiedenis gevrijwaard. Met de tijd drongen zich echter omwille van de grillige bodemgesteldheid van ‘de klijtkop’ waarop het huis was gebouwd steeds ergere stabiliteitsproblemen op. Daarom werd in 2011 een begin gemaakt met ingrijpende restauratiewerken die definitief een eind moesten maken aan de problemen. Op Erfgoeddag 2014 werd het Lijsternest dan opnieuw, volledig hersteld en met bijzonder respect voor de authenticiteit ervan, in haar volle glorie voor iedereen opengesteld. Naast haar functie als museum is het vandaag ook dienstig als schrijversresidentie. Naar aanleiding van Erfgoeddag wordt er permanent uit het werk van Streuvels voorgelezen.

Praktisch