De confrontatie met de geschiedenis van het Europees kolonialisme speelt zich niet alleen af binnen de muren van onze musea.
Het is evenmin een louter juridische kwestie.
‘Dekoloniseren’ wil vandaag zeggen dat in alle domeinen van het maatschappelijk leven er aandacht is voor de betekenis en de impact van het kolonialisme.
De stadswandeling wil op een onderhoudende manier met dit thema aan de slag gaan : ‘we stappen langs concrete plekken in Halle’.
De aanpak is educatief verantwoord : ‘wat ik hoor vergeet ik, wat ik zie onthoud ik, wat ik doe begrijp ik’.
Met de gerichte aandacht naar de sporen van het kolonialisme in Halle ontdek je hoe honderden jaren van kolonialisme zijn sporen heeft nagelaten in ons denken.
De uitnodigende formule van de stadswandeling is laagdrempelig en aantrekkelijk om publieksgeschiedenis bij de mensen te brengen en laat toe verschillende doelgroepen aan te spreken.
Het kolonialisme en het anti-koloniaal verzet is verdrongen uit ons collectief geheugen. Nochtans veranderde het koloniale tijdperk niet alleen de voormalige koloniën blijvend, maar was het ook beslissend voor onze eigen samenleving. De geschiedenis van 600 jaar Europees kolonialisme werkt door tot op vandaag en weerspiegelt zich in het structureel racisme waarmee we nog altijd geconfronteerd worden. Ook lokaal zijn hiervan historische sporen en actuele aanknopingspunten te vinden die verwijzen naar het belang van de koloniale context.
De verklaring van VN-wereldconferentie tegen racisme in Durban in 2001 staat symbool voor de vastberadenheid waarmee de internationale gemeenschap racisme wil aanpakken. In artikel 14 van deze verklaring wordt kolonialisme veroordeeld :
“14. We recognize that colonialism has led to racism, racial discrimination,
xenophobia and related intolerance, and that Africans and people of African descent, and people of Asian descent and indigenous peoples were victims of colonialism and continue to be victims of its consequences. We acknowledge the suffering caused by colonialism and affirm that, wherever and whenever it occurred, it must be condemned and its reoccurrence prevented. We further regret that the effects and persistence of these structures and practices have been among the factors contributing to lasting social and economic inequalities in many parts of the world today;”
https://en.wikipedia.org/wiki/World_Conference_against_Racism_2001
Op maandag 11 februari heeft de VN-werkgroep van experten rond mensen van Afrikaanse afkomst, een groep van onafhankelijke experten van het VN-mensenrechtensysteem, een persconferentie gehouden in Brussel om de bevindingen na afloop van een bezoek aan België voor te stellen.
De groep van experten stelde in zijn aanbevelingen dat België de ware aard van het geweld en onrecht van het koloniaal verleden moet erkennen om zo de onderliggende oorzaken van het huidige racisme tegenover mensen met een Afrikaanse afkomst aan te pakken.
Volgens Michal Balcerzak, voorzitter van de werkgroep “moet de Belgische overheid een uitgebreid nationaal actieplan tegen racisme aannemen”.
"We hebben duidelijk bewijs gevonden dat rassendiscriminatie binnen Belgische instellingen endemisch is. Mensen van Afrikaanse afkomst worden geconfronteerd met discriminatie wat betreft het genot van economische, sociale en culturele rechten, in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en op de woningmarkt”, zei de heer Balcerzak tijdens de presentatie van de verklaring na afloop van het bezoek.
De experten drongen er ook bij de autoriteiten op aan om gedetailleerde gegevens rond deze kwestie te verzamelen en deze te gebruiken om de erkenning van mensen van Afrikaanse afkomst te waarborgen en hun historische ‘sociale onzichtbaarheid’ te overwinnen.
“We hebben nota genomen van belangrijk werk van het Interfederaal Gelijkekansencentrum (Unia) dat als onafhankelijke publieke instelling discriminatie bestrijdt en gelijke kansen bevordert bij de bescherming van de mensenrechten en bij het documenteren van racisme en ongelijkheid op federaal en regionaal niveau,” aldus de heer Balcerzak.
De werkgroep heeft ook haar bezorgdheid geuit over het feit dat het publieke debat geen genuanceerd inzicht van de geschiedenis weerspiegelt. “De overheid moet nagaan en er op toe zien dat leerboeken en lesmateriaal de historische feiten met betrekking tot tragedies en wreedheden uit het koloniale tijdperk accuraat weergeven”, voegde de heer Balcerzak hieraan toe.
De delegatie, waaronder mensenrechtenexperten Achmed Reid en Dominique Day, bestempelde de naamsverandering van het voormalige Brusselse ‘Bolwerksquare’ naar ‘Patrice Lumumbasquare’ in juni 2018 als positief en moedigde verdere herdenking van bekende mensen van Afrikaanse afkomst aan.
Tijdens het bezoek dat van 4 tot 11 februari plaatsvond, bezocht de Werkgroep Brussel, Antwerpen, Luik, Namen en Charleroi om onderzoek te doen naar racisme, rassendiscriminatie, afrofobie, xenofobie en gerelateerde onverdraagzaamheid ten aanzien mensen van Afrikaanse afkomst in België. De experten hebben ook een stand van zaken gegeven sinds hun laatste missie in het land in 2005.
De werkgroep heeft ook van de gelegenheid gebruik gemaakt om het Internationale Decennium voor mensen van Afrikaanse Afkomst te promoten. Het decenium, dat van 2015 tot 2024 loopt, heeft tot doel de bijdrage van mensen van Afrikaanse afkomst aan de samenleving in de schijnwerper te zetten. Daarnaast legt het decenium ook de nadruk op het versterken van nationale, regionale en internationale samenwerking om te garanderen dat de mensenrechten van mensen van Afrikaanse afkomst gerespecteerd, gestimuleerd en volbracht worden.
De Werkgroep zal in september 2019 een rapport met haar bevindingen en aanbevelingen aan de VN Mensenrechtenraad voorleggen.