แหล่งเรียนรู้

บทความเรื่อง แหล่งเรียนรู้พระธาตุกุดจอก แหล่งเรียนรู้โบราณสถานในชุมชน

“พระธาตุกุดจอก แหล่งเรียนรู้โบราณสถานในชุมชน“

พระธาตุกุดจอก เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านโบราณวัตถุ ที่น่าศึกษาค้นคว้า มีนักเรียน นักศึกษา และผู้ที่สนใจได้ศึกษาแหล่งเรียนรู้ พระธาตุกุดจอก อารยธรรมขอมโบราณ ตั้งอยู่ที่บ้านยางน้อย ตำบลบ้านยาง ประกอบด้วยเจดีย์ก่ออิฐ 2 องค์ องค์แรกมีเรือนธาตุกลวง ภายในมีพระพุทธรูปหินปูนขนาดใหญ่ และพระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัย องค์ที่สอง เป็นธาตุรูปสอบปลายแหลมคล้ายพระธาตุพนม

พระธาตุกุดจอก ตั้งอยู่ที่ บ้านยางน้อย หมู่ที่ ๒ ตำบลบ้านยาง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ ตามหลักฐานปรากฏในพงศาวดารลาวว่า ก่อนที่ชนชาติขอมจะมามีอำนาจ อาณาจักรล้านช้างได้แผ่ขยายอำนาจ มาปกครองพื้นที่ภาคอีสานจนถึงเขตเมืองละโว้ (ปัจจุบัน คือ เมืองลพบุรี) ชาวอาณาจักรล้านช้าง ได้นำเอาวัฒนธรรมประเพณีมาเผยแพร่ และประดิษฐานไว้ จะเห็น จากการก่อสร้างองค์พระธาตุกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปในท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ พระธาตุกุดจอก เป็นโบราณสถานที่เก่าแก่และสำคัญต่อ ชาวอำเภอเกษตรสมบูรณ์ เป็นอย่างยิ่ง มีอายุประมาณ ๑,๒๐๐ ปี แต่เดิมมีองค์พระธาตุอยู่ ๓ องค์ คือ องค์แรกมีความสูงประมาณ ๑๕ เมตร มีลักษณะคล้ายสถูป บนยอดพระธาตุมีเศียรพญานาค ๘ เศียร อยู่รอบทั้งแปดทิศ ปัจจุบันชำรุดพังลงเหลือเพียงเศียรเดียวและมีพระพุทธรูปปางถวายเนตร ประทับยืนทอดพระเนตรไปข้างหน้า ด้วยพระอาการสำรวม พระหัตถ์ทั้งสองห้อยลงมาด้านหน้าพระเพลาโดยพระหัตถ์ขวาซ้อนพระหัตถ์ซ้ายประดิษฐานอยู่ด้านใน สำหรับองค์ที่สองนั้นได้พังลงเหลือเพียงครึ่งเดียว และองค์ที่สามซึ่ง ตั้งอยู่ด้านหลังองค์ใหญ่ได้ถูกพวกมิจฉาชีพขุดและทำลาย เพื่อค้นหาพระหรือวัตถุโบราณ ประชาชนเรียกชื่อว่า พระธาตุกุดจอก เนื่องจากมีลำห้วยกุดจอกอยู่ ใกล้ ๆ ทางทิศเหนือ เดิมเป็นลำห้วยที่ยาวมีน้ำลึกมาก เป็นที่อยู่อาศัยของจระเข้เผือกที่ดุร้าย และฝูงจระเข้เป็นบริวารจำนวนมาก ในด้านอภินิหารนั้น ผู้สูงอายุได้เห็นเหตุการณ์ เล่าว่า หากผู้ใดพูดจาหรือแสดงกริยาอาการลบหลู่ หรือไม่เคารพจะมีอันเป็นไปทันที เช่น ฝูงจระเข้จะขึ้นมาจากลำห้วยรุมทำร้ายกัดฉีกกินเป็นอาหารบางครั้งเกิดมหัศจรรย์ กล่าวคือ มีลมหมุนพัดแรงคล้ายฝนตก น้ำท่วมบริเวณรอบ ๆ พระธาตุ ผู้คนจึงพยายามหลบหนีตาย สักครู่หนึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวก็จะหายไป จึงรู้ว่าไม่มีฝนตกและน้ำท่วม ทำให้ได้รับบาดเจ็บ

ปัจจุบันพระธาตุกุดจอกนอกจากจะเป็นแหล่งเรียนรู้ที่น่าศึกษาถึงประวัติศาสตร์แล้ว ถือว่าเป็นแหล่งรวมใจ รวมพลัง ของคนในชุมชนหมู่บ้าน เป็นความภาคภูมิใจ จากอดีตจนถึงทุกวันนี้ ชาวบ้านยางน้อยและบริเวณข้างเคียงศรัทธาเลื่อมใส จะพากันหลั่งไหลมานมัสการพระธาตุกุดจอก จัดงานประเพณี สรงน้ำพระธาตุ ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๕ ของทุกปี (ช่วงวันสงกรานต์) โดยมิได้นัดหมายกัน และชาวบ้านยางน้อย ได้จัดงานรักษาขนบธรรมเนียมไว้ทุกปี ในบางปีจะมีการจัดงานประจำปี ๓ วัน ๓ คืน มีมหรสพสมโภชยิ่งใหญ่มาก

“พระธาตุกุดจอก”บ้านยางน้อย หมู่ ๒ ตำบลบ้านยาง อำเภอเกาตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ ๓๖๑๒๐ นางพรศรี คำเขียว ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน โทร.๐๙๖-๒๒๘-๐๘๐๒