Bạn đã bao giờ bối rối không biết con vật nhỏ bé đang bò trên tường là kiến hay mối chưa? Hay khó chịu với tiếng vo ve bên tai và tự hỏi đó là ruồi hay muỗi? Thế giới côn trùng thật đa dạng và đôi khi, những loài có vẻ ngoài hoặc tập tính tương đồng lại ẩn chứa những khác biệt thú vị. Hôm nay, hãy cùng chúng ta "mổ xẻ" sự khác nhau giữa một vài cặp côn trùng phổ biến thường khiến nhiều người nhầm lẫn nhé!
"Kẻ Xây Dựng" Tỉ Mỉ và "Kẻ Phá Hoại" Thầm Lặng: Kiến vs Mối
Kiến và mối đều là những loài côn trùng xã hội, sống theo đàn và có tổ chức phức tạp. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy chúng khác nhau một trời một vực:
Vóc dáng "eo thon" đối lập với thân hình "mũm mĩm": Điểm khác biệt dễ nhận thấy nhất là ở phần thân. Kiến sở hữu một chiếc eo thon rõ rệt, như thể có một khớp nối giữa ngực và bụng. Trong khi đó, mối lại có thân hình tròn trịa, không có eo.
"Ăng-ten" phong cách khác biệt: Râu của kiến thường cong hoặc gấp khúc, giống như khuỷu tay. Ngược lại, râu của mối lại thẳng và có dạng như chuỗi hạt cườm.
Đôi cánh "một chín một mười": Nếu bạn may mắn bắt gặp kiến hoặc mối đang bay (thường là kiến và mối chúa trong mùa sinh sản), hãy chú ý đến đôi cánh của chúng. Kiến có cặp cánh trước dài hơn cặp cánh sau, trong khi mối lại có hai cặp cánh với kích thước và hình dạng gần như bằng nhau.
"Tính cách" trái ngược: Kiến là những "công nhân" chăm chỉ, thường xuyên ra ngoài kiếm ăn và hoạt động khá đa dạng. Mối thì ngược lại, chúng ưa bóng tối và thường sống ẩn dật bên trong gỗ hoặc đất, ít khi bò ra ngoài ánh sáng.
"Khẩu vị" khác nhau: Kiến có chế độ ăn tạp, từ đường, protein, chất béo đến các loài côn trùng nhỏ khác. Mối lại là những "chuyên gia" tiêu thụ cellulose, nguồn thức ăn chính của chúng là gỗ.
Mức độ "phá hoại": Trong khi một số loài kiến có thể gây phiền toái trong nhà, mối lại là "kẻ thù" đáng gờm của các công trình xây dựng bằng gỗ, gây ra những thiệt hại kinh tế không nhỏ.
"Tổ ấm" khác biệt: Kiến có thể xây tổ ở nhiều nơi như dưới lòng đất, trên cây, trong các khe tường. Tổ mối thường nằm sâu trong gỗ, đất hoặc các công trình gỗ.
"Kẻ Hút Máu" đáng ghét và "Kẻ Ăn Bẩn" phiền toái: Ruồi vs Muỗi
Ruồi và muỗi đều là những vị khách không mời mà đến, gây khó chịu cho cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, chúng có những đặc điểm khác biệt rõ rệt:
Kích thước và "vóc dáng": Ruồi thường có kích thước lớn hơn và thân hình mập mạp hơn so với muỗi, loài có thân hình mảnh mai và đôi chân dài.
"Cánh gió" và "cánh vảy": Cả ruồi và muỗi đều có một đôi cánh thật, nhưng đôi cánh còn lại đã tiến hóa thành mấu nhỏ gọi là "halteres" giúp giữ thăng bằng khi bay. Ở ruồi, cánh trước phát triển, còn ở muỗi, cánh có vảy đặc trưng.
"Vũ khí" kiếm ăn khác nhau: Ruồi có vòi dạng miếng đệm để liếm hút thức ăn lỏng. Muỗi cái (chỉ con cái hút máu) lại sở hữu một chiếc vòi dài, nhọn như kim để chích và hút máu. Muỗi đực chỉ hút nhựa cây và dịch ngọt từ thực vật.
"Thói quen" sinh hoạt: Ruồi hoạt động cả ngày lẫn đêm và thường bị thu hút bởi các chất thải, thức ăn thừa. Muỗi cái lại có "giờ giấc" hút máu khác nhau tùy loài (có loài hoạt động ban ngày, loài ban đêm hoặc cả hai).
"Nơi ở" của ấu trùng: Ấu trùng của ruồi (dòi) thường sống trên cạn hoặc trong môi trường ẩm ướt như rác thải, xác động vật. Trong khi đó, ấu trùng của muỗi (bọ gậy) và nhộng (cung quăng) lại phát triển hoàn toàn dưới nước.
Mức độ "nguy hiểm": Ruồi chủ yếu gây phiền toái và có thể truyền một số bệnh do mang theo vi khuẩn từ những nơi bẩn thỉu. Muỗi lại là "kẻ thù" nguy hiểm hơn nhiều vì chúng là trung gian truyền nhiều bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết, sốt rét, Zika, viêm não Nhật Bản...
"Âm thanh" đặc trưng: Tiếng bay của ruồi thường không rõ ràng như tiếng vo ve đặc trưng của muỗi.
Lời Kết:
Thế giới côn trùng vô cùng đa dạng và phức tạp. Việc nhận biết sự khác biệt giữa các loài không chỉ giúp chúng ta thỏa mãn trí tò mò mà còn có vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, từ việc bảo vệ ngôi nhà khỏi mối mọt đến việc phòng tránh các bệnh do muỗi truyền. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về những loài côn trùng "anh em họ" này và không còn nhầm lẫn giữa chúng nữa nhé! Hãy tiếp tục khám phá thế giới nhỏ bé nhưng đầy thú vị này xung quanh chúng ta!