Γυμνάσιο Λιτοχώρου - Όμιλος ClimateDetectives2023
I. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ PROJECT
Η κλιματική αλλαγή έχει ως αποτέλεσμα τις ολοένα αυξανόμενες θερμοκρασίες με περισσότερα επεισόδια μεταφοράς Αφρικανικής σκόνης κατά τη χειμερινή περίοδο στον Όλυμπο. Οι δύο αυτοί παράγοντες προβλέπεται να επιδεινωθούν στο άμεσο μέλλον, προκαλώντας δραματική μείωση της χιονοκάλυψης του Ολύμπου, με αποτέλεσμα η περίοδος που ανατροφοδοτούνται οι υπόγειοι και επιφανειακοί υδροφόροι ορίζοντες να είναι συντομότερη και να τελειώνει ολοένα και πιο νωρίς (Απρίλιος-Μάιος). Ο κύκλος του νερού στην περιοχή του Ολύμπου, λόγω έλλειψης ποταμών που εκβάλουν άμεσα στη θάλασσα, εμπεριέχει έντονα το φαινόμενο της ανάβλυσης νερού από τον πυθμένα των παράκτιων περιοχών μέσα στο θαλάσσιο νερό, με αποτέλεσμα την αραίωση των ρύπων.
Η υπόθεση που κάναμε είναι ότι τα τελευταία χρόνια, καθώς και τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, η πλήρωση των υπογείων υδάτων είναι ελλιπής, με αποτέλεσμα κάποιες χρονιές να μειώνονται δραματικά η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα κατά την καλοκαιρινή περίοδο προκαλώντας προβλήματα στην υδροδότηση για ύδρευση και άρδευση, καθώς και στην εισχώρηση θαλάσσιου νερού στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα που θα καταστήσει τα νερά υφάλμυρα. Επιπλέον, προκαλείται στέρηση σημαντικών ποσοτήτων νερού που αναβρύζει στην παράκτια ζώνη με αποτέλεσμα την μειούμενη ικανότητα διάλυσης επιβλαβών ουσιών, που σε συνδυασμό με τις υψηλότερες θερμοκρασίες των παράκτιων θαλάσσιων μαζών από την απουσία των «καθαρών και κρύων» υδάτων του Ολύμπου, πιθανώς ευνοούν το φαινόμενο του ευτροφισμού, την ανάπτυξη αντιαισθητικών φυκιών, επιβλαβών μικροοργανισμών, και περεταίρω μόλυνσης ή ελάττωσης του οξυγόνου στα ύδατα.
Στόχος της εργασίας μας είναι να μελετήσουμε την ορθότητα της υπόθεσής μας, κυρίως στο συσχετισμό του φαινομένου του ευτροφισμού της παράκτιας ζώνης με τη μείωση υδάτων του υδρολογικού κύκλου.
Παρακάτω αναλύονται ο τρόπος έρευνας, οι πειραματικές διαδικασίες, τα οφέλη που καρπώθηκε η ερευνητική μας ομάδα, οι συνεργασίες που κάναμε, οι συσχετισμοί που προέκυψαν και τα συμπεράσματα της έρευνας.
Κατάθεση πρότασης δημιουργία ομίλου στο σχολείο μας
Υπεύθυνος καθηγητής: Γρ. Καλόμοιρος
θεματική του ομίλου: Συμμετοχή στο σχολικό πρόγραμμα Climate Detectives – ESA.
εκπαιδευτικοί – παιδαγωγικοί στόχοι και τα προσδοκώμενα οφέλη από τη λειτουργία του ομίλου
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Πόρων Εκπαίδευσης για το Διάστημα στην Ελλάδα (European Space Education Resource Office – ESERO Greece), διοργανώνουν το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Climate Detectives.
Στο πλαίσιο του προγράμματος Climate Detectives οι μαθητές 8-19 ετών θα επωμιστούν τον ρόλο των ‘Ντεντέκτιβ για το κλίμα’ μαθαίνοντας για το περιβάλλον της Γης και αναπτύσσοντας επιστημονικές δεξιότητες μέσω της διερεύνησης με πρακτικές δραστηριότητες και της συλλογής δεδομένων. Οι μαθητές θα εντοπίσουν ένα τοπικό κλιματικό πρόβλημα, θα το διερευνήσουν μέσα από τη χρήση πραγματικών δεδομένων παρατήρησης της Γης (όπως π.χ. δορυφορικές εικόνες ή δικές τους μετρήσεις στο έδαφος). Τέλος, θα προτείνουν δράσεις προκειμένου να περιοριστεί το πρόβλημα. Ακολούθως, οι μαθητές θα κοινοποιήσουν τα αποτελέσματά τους στην κοινότητα της ESA Climate Detectives (https://climatedetectives.esa.int/). Με αυτό τον τρόπο όλοι μπορούν να ενημερωθούν και ταυτόχρονα να ευαισθητοποιηθούν για το κλιματικό πρόβλημα.
αναλυτικό πρόγραμμα με το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του σε ετήσια βάση
Το σχολικό πρόγραμμα Climate Detectives 2022-2023 περιλαμβάνει τρεις φάσεις:
Φάση 1 – Προσδιορίστε ένα κλιματικό πρόβλημα (16 Σεπτεμβρίου 2022 – 24 Νοεμβρίου 2022)
Σε αυτή τη φάση, θα ζητηθεί από τους μαθητές να αναγνωρίσουν ένα κλιματικό πρόβλημα που θα ήθελαν να διερευνήσουν ως ‘Ντεντέκτιβ για το κλίμα’. Οι μαθητές πρέπει να εντοπίσουν ένα πρόβλημα αντλώντας έμπνευση από ερωτήσεις που προκύπτουν από τη σχολική μελέτη τους αλλά και από παρατηρήσεις του τοπικού τους περιβάλλοντος. Το πρόβλημα θα πρέπει να συνδέεται με το παγκόσμιο κλίμα. Οι ομάδες πρέπει να προσδιορίσουν ένα κλιματικό πρόβλημα και να υποβάλλουν το σχέδιο διερεύνησής τους, μέσω του διαδικτύου (έως 450 λέξεις) μέχρι τις 24 Νοεμβρίου 2022.
Οι ομάδες θα λάβουν ανατροφοδότηση και συστάσεις για το δικό τους σχέδιο διερεύνησης τον Δεκέμβριο του 2022.
Φάση 2 – Διερευνήστε το κλιματικό πρόβλημα (1 Δεκεμβρίου 2022 – 4 Απριλίου 2023)
Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές θα συλλέξουν, θα αναλύσουν και θα συγκρίνουν δεδομένα ώστε να φτάσουν σε ένα συμπέρασμα για το πρόβλημα που διερευνούν. Η αξιοποίηση των δεδομένων είναι υποχρεωτική για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα. Τέτοια δεδομένα μπορεί να είναι είτε δορυφορικά ή δεδομένα από το έδαφος ανακτημένα από επαγγελματικές-ειδικές πηγές, ή δεδομένα που έχουν παρατηρηθεί από μετρήσεις των μαθητών, ή ένας συνδυασμός αυτών. Για παράδειγμα, οι ομάδες μπορούν να κάνουν παρατηρήσεις καιρού και να τις συγκρίνουν με ιστορικά δεδομένα για το κλίμα. Κατά τη διάρκεια της Φάσης 2, η ESA ή, όπου είναι δυνατό, ο εθνικός συντονιστής θα οργανώσει διαδικτυακές εκδηλώσεις όπου οι ομάδες θα μπορούν να «ρωτήσουν έναν επιστήμονα» για απορίες που αφορούν τις έρευνές τους.
Φάση 3 – Κοινοποιήστε τα αποτελέσματά σας και κάντε τη διαφορά (5 Απριλίου 2023 – 4 Μαΐου 2023) Μπορούμε όλοι να κάνουμε τη διαφορά! Βασισμένοι στα αποτελέσματα από τις έρευνές τους, οι μαθητές θα πρέπει να αποφασίσουν σε τι ενέργειες θα προχωρήσουν – ως άτομα και ως πολίτες – για να βοηθήσουν στη μείωση ή στην παρακολούθηση του προβλήματος. Οι δράσεις δεν είναι απαραίτητο να περιορίζονται στο σχολικό ωράριο. Για παράδειγμα, οι μαθητές θα μπορούσαν να σκεφτούν ιδέες για το σπίτι, να εμπλέξουν τις οικογένειές τους και να αναλάβουν δράση στην καθημερινή τους ζωή, ή θα μπορούσαν να οργανώσουν μια εκστρατεία ενημέρωσης στο σχολείο τους ή στην τοπική κοινότητα για να ευαισθητοποιήσουν το κοινό.
τα παραδοτέα
Οι ομάδες θα πρέπει να καταγράψουν και παράσχουν στοιχεία από τις δράσεις τους, και να τις κοινοποιήσουν στην κοινότητα ESA Climate Detectives στην πλατφόρμα κοινοποίησης του προγράμματος. Όλες οι ομάδες που θα κοινοποιήσουν το πρότζεκτ τους θα λάβουν μια βεβαίωση συμμετοχής μέσω e-mail έως τον Μάιο του 2023. Τα καλύτερα πρότζεκτ θα ανακοινωθούν στην πλατφόρμα κοινοποίησης και τα μέλη της ομάδας θα λάβουν δώρα Climate Detectives.
οι τάξεις στις οποίες απευθύνεται
Απευθύνεται σε μαθητές της Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου που έχουν τη διάθεση και την πρόθεση να συμμετέχουν σε ερευνητικό πρόγραμμα σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς.
συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες και φορείς
Εκτός από το European Space Education Resource Office (Esero Greece) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, θα συνεργαστούμε και θα υποστηριχθούμε από τον επιστημονικό συνεργάτη Dr. Michael Styllas, École Polytechnique Fédérale de Lausanne | EPFL · River Ecosystem Laboratory (RIVER) και τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό LALITSA «Συνεργία για το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση!» www.lalitsa.com
Με τη βοήθειά τους θα αναπτυχθούν κι άλλες συνεργασίες.
