แหล่งเรียนรู้ดูนก ณ. เส้นทางศึกษาธรรมชาติม.อ. (PSU Pattani Nature Trail)

จะมีใครทราบบ้างหรือไม่ว่า ม.อ. ตานี บ้านหลังใหญ่ของเรา มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ ที่มีชื่อว่า เส้นทางศึกษาธรรมชาติป่าชายเลนเฉลิมพระเกียรติ ม.อ. ปัตตานี ระยะทางไม่ไกลนัก เพียง 1.5 กิโลเมตร เริ่มตั้งแต่บริเวณพื้นที่ป่าชายเลนหลังคณะวทท. ไปจนแฟลต 13 คุณค่าของพื้นที่มีมากมาย และที่สำคัญเป็นแหล่งเรียนรู้ เป็นห้องเรียนธรรมชาติ ที่มีอยู่ในม.อ.

แม้กระทั่งการเรียนรู้วิถีชีวิตของชุมชนใกล้เคียงเช่น วิถีการทำประมงพื้นบ้านขนาดเล็ก บ้านรูสะมิแลก็สามารถทำได้ บริเวณเส้นทางฯ มี พืชป่าชายเลน เช่น ต้นลำพู โกงกาง แสมทะเล ฝาดดอกขาว ตาตุ่ม ถั่ว และอื่น ๆ นานาฟันธุ์ หิ่งห้อย นกหลากหลายสีสัน ทั้งชนิดนกป่า นกน้ำ และนกประจำถิ่น หรือชายเลนอพยพ นอกจากนี้ยังมีสัตว์ต่าง ๆ เช่น งูเหลือม นาก เสือปลา กบ ปลาตีน สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กในหาดเลน และมีหอดูนก จุดชมวิวริมทะเล

กว่าที่จะมาเป็นเส้นทางศึกษาธรรมชาติฯ

เริ่มจากกลุ่มนักศึกษาที่ได้ใช้พื้นที่ในการดูนก ศึกษาธรรมชาติในรายวิชาสัตววิทยา เพื่อทำหน้าที่เป็นทูตสัญจร เพื่อสร้างความตระหนักในคุณค่าความหลากหลายทางชีวภาพในอ่าวปัตตานี รักและหวงแหนสิ่งที่มีอยู่ในท้องถิ่น และส่งเสริมการอนุรักษ์ โดยนำประสบการณ์ที่ได้จากการทำกิจกรรมต่าง ๆ สัมผัสด้วยตนเอง ใช้ป่าชายเลนและนกเป็นตัวนำในการทำกิจกรรมกับน้อง ๆ ในโรงเรียนประถมศึกษาใน จ. ปัตตานี ปีละ 10 โรงเรียนที่เข้าร่วมกิจกรรม พิพิธภัณฑ์สัญจร ซึ่งเริ่มตั้งแต่ปี 2548-ปัจจุบัน

หลังจากนั้นนักศึกษากลุ่มนี้เรียนในวิชาเทคนิคทางชีววิทยา (2549) ได้ร่วมกันเขียนป้ายบอกจุดต่าง ๆ ป้ายนิเทศ และกำหนดเป็นเส้นทางศึกษาธรรมชาติขึ้นมา โดยได้รับการอนุญาตการใช้พื้นที่จากท่านรองอธิาการบดีวิทยาเขตฯ ต่อมาได้ฝึกซ้อมการเป็นวิทยากรในเส้นทางฯ และก็ได้ทำพิธีเปิดเส้นทางฯเป็นทางการในเวลาไล่เลี่ยกัน นั่นคือหนึ่งในความภูมิใจที่มอบให้สถาบันแห่งนี้ ที่มีความหลากหลายของธรรมชาติ เช่น ระบบนิเวศชายฝั่ง มีหาดเลน ให้เราได้เรียนรู้ ค้นหา

เส้นทางศึกษาธรรมชาติฯ ได้รับความอนุเคราะห์จากแหล่งทุนภายนอก เช่น UNDPและ Oxfam ถึงแม้ว่าเป็นจำนวนเงินไม่มากนัก แต่ก็นำมาใช้ในการพัฒนาพื้นที่ ในฐานะเป็นแหล่งเรียนรู้ของเยาวชนในท้องถิ่น

จุดย่อยในเส้นทางฯ ได้ ถูกกำหนดชื่อ เพื่อสะดวกในการทำกิจกรรม และเนื่องจากมีความโดดเด่นในแต่ละพื้นที่ต่างกัน มีชื่อเรียกดังนี้

จุดที่ 1 นกน้ำสองฤดู

จุดที่ 2 ปลา ปู หมู่กุ้ง

จุดที่ 3 มุ่งสู่ลานไทร

จุดที่ 4 สราญใจบ่อพักน้ำ

จุดที่ 5 ข้ามมาชายป่า

จุดที่ 6 หรรษาพืชพรรณ

จุดที่ 7 ชมตะวันยามอัสดง

เชิญชวนให้ลองสำรวจพื้นที่เส้นทางฯนี้ ที่มีบทบาทเป็นห้องเรียนธรรมชาติ แล้วเล่าสู่กันฟัง แลกเปลี่ยนเรียนรู้บนเวปไซต์บุรงตานี (ในกลุ่ม สัตววิทยา/นก) กล่าวถึงการเข้าใช้ประโยชน์ของตนเองและกลุ่ม คุณค่าของเส้นทางฯ ลองสังเกตลักษณะของพื้นที่แต่ละจุดย่อยว่า ชื่อที่กำหนดไว้มีนัยบอกลักษณะเด่นของพื้นที่หรือไม่ หรือ มี นก ต้นไม้ หรืออะไรที่ตนเองได้เรียนรู้

นักศึกษารุ่นแรก (ชีววิทยา) ที่บุกเบิกเส้นทางศึกษาธรรมชาติ. ภาพถ่ายในวันที่เรามีกิจกรรมให้ความรุ้กับผู้สนใจเข้าชมเส้นทางฯ