บอกเล่าเรื่องราว: ปักษาในข่าว 2

บอกเล่าเรื่องราววันนี้นำเสนอเกี่ยวกับ.......พฤติกรรมของนกบ่งชี้ว่าการปรับตัวของนกที่เข้ามาอยู่ในชุมชนเมืองมีขนาดของสมองใหญ่กว่า..จริงหรือ??

Adaptable urban birds have bigger brains

นกที่ปรับตัวเข้ามาอาศัยในชุมชนเมืองมักจะมีสมองที่ใหญ่กว่า??

ทีมวิจัยกล่าวว่า นกที่ปรับตัวโดยเข้ามาดำรงชีวิตในเมืองมักจะมีขนาดสมองใหญ่กว่านกในแหล่งอาศัยทั่วไป อย่างไรก็ตามผลการศึกษาได้ระบุว่ามีข้อยกเว้นสำหรับนกบางชนิดถึงแม้มีสมองขนาดเล็กแต่ยังมีความชอบอาศัยในชุมชนเมืองได้แก่ นกนางแอ่นบ้านและกลุ่มนกเด้าลม

ท่าม กลางการดำิเนินชีวิตสมัยใหม่ในเขตชุมชนเมือง ล้วนเป็นสิ่งแปลกใหม่สำหรับนก ด้วยสิ่งแวดล้อมที่ต่างไปมากมายสำหรับนกบางชนิดที่ผันชีวิตเข้ามาอาศัยในที่ แห่งนี้ นกต้องเพิ่มความสามารถใน การหาอาหารให้หลากหลาย หรือพัฒนาวิธีการหากินให้เหมาะสม หรือแม้กระทั่งการเลือกใช้วัสดุรองรังที่ไม่เคยใช้มาก่อน เหล่านี้จัดเป็นสิ่งที่ปรับไปเพื่อความเหมาะสมและเป็นประโยชน์สำหรับการใช้ ชีวิตของนกเอง

ผลการทำงานร่วมกันของสถาบันวิวัฒนาการทางชีววิทยา ประเทศสวีเดนและสถานีวิจัยทางชีววิทยาโดนานาประเทศสเปน ศึกษานก 82 ชนิดจาก 22 แฟมมิลี โดยเก็บข้อมูลจากเมืองขนาดใหญ่ 12 เมืองในฝรั่งเศส และสวิสเซอร์แลนค์ วัตุถุประสงค์ก็เพื่อค้นหาว่า ด้วยสาเหตุอะไรที่ทำให้ชนิดของนกบางชนิดมีความสามารถในการอาศัยอยู่ในชุมชนเมืองได้ดีกว่าชนิดอื่น??

การเผยแพร่ผลงานนำโดย ดร. อเล็กซี่ มาคลาคอพ ชี้ให้เห็นประเด็นที่สนใจศึกษานั่นคือ “พฤติกรรมที่ยืดหยุ่นมีผลทำให้เพิ่มความสามารถในการอยู่รอดได้ดีของนกแต่ละชนิดในชุมชนเมืองหรือไม่”??

การศึกษาครั้งนี้ยังพบว่าลักษณะที่สืบทอดจากบรรพบุรุษ เป็นหัวใจสำคัญในการบ่งชี้ว่าทำไมนกบางชนิดจึงเจริญเติบโตและดำรงชีวิตได้ดีในแหล่งอาศัยชุมชนเมือง (เรียกกันในกลุ่มวิจัยว่า “พวกปรับตัวเข้ากับวิถีเมือง”) ได้แก่ นกติ๊ด นกกา นกไต่ไม้ ซึ่งล้วนเป็นนกที่อยู่ในกลุ่มแฟมิลีที่มีสมองขนาดใหญ่เมื่อเปรียบเทียบกับขนาดของร่างกาย และมีข้อเสนอแนะว่า ขนาดของสมองที่ใหญ่กว่าทำให้นกสามารถปรับตัวที่จะเปลี่ยนแปลงไปตามเงื่อนไขของสภาพแวดล้อมของเมือง ทั้งนี้นอกจากจะมีนกในกลุ่มที่ปรับตัวให้อาศํย อยู่ได้ในชุมชนเมืองได้ดีเช่น นกติ๊ด นกกางเขน และนกไต่ไม้แล้ว แต่ก็ยังมีนกบางชนิดที่พยายามจะหลีกเลี่ยงชุมชนเมืองเช่น นกในกลุ่ม นกจับแมลง นกจาบปีกอ่อน

ผลการวิเคราะห์ข้อมูลดังกล่าวพบว่า นกที่เข้ามาอาศัยในชุมชนเมืองมีสายสัมพันธุ์ทางวิวัฒนาการร่วมกัน โดยนกที่ทำรังและเพิ่มประชากรไ้ด้ีดีในเขตเมืองจะมีขนาดสมองใหญ่กว่าเมื่อเทียบกับขนาดตัว ซึ่งการศึกษาก่อนหน้านี้ได้มีข้อเสนอแนะว่า ทั้งนกและสัตว์เลี่ยงลูกด้วยนมมีความสัมพันธ์ระหว่างขนาดของสมองและพฤติกรรมสร้างสรรค์ใหม่ๆ

ประจักษ์พยานครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่า ขนาดของสมองเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้สัตว์ต่างๆ สามารถดำรงชีวิตในสิ่งแวดล้อมแบบชุมชนเมืองได้ดี ซึ่งการค้นพบดังกล่าวจะเป็นประโยชน์มากในมิติของการทำงานด้านการอนุรักษ์สิ่งมีชีวิตในอนาคตต่อไป

สนใจอ่านเพิ่มเติมใน The Royal Society Journal Biology Letters., 7 Jan 2011