นกนางแอ่นบ้าน (Hirundo rustica) เป็นตัวแทนสิ่งมีชีวิตที่เป็นตัวบ่งชี้ว่า มีอะไรเกิดขึ้นในระบบนิเวศ บนโลกใบนี้ เรื่องราวที่นำเสนอเป็นนกนางแอ่นบ้านจากบริเวณแหล่งอาศัยที่มีการปนเปื้อนกัมมันตภาพรังสี จากการระเบิดที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ เมืองเชอร์โนบิล ยูเครน (นกนางแอ่นบ้านพบเห็นได้ที่ปัตตานีในช่วงอพยพได้เช่นกัน.. ดังภาพ)
การปนเปื้อนจากกัมมันตภาพรังสี: (Radiation contamination) ความกังวลเพิ่มมากขึ้นต่อกรณีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูกูชิมา (Fukushima) ประเทศญี่ปุ่น หลังจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวและคลื่นยักษ์สึนามิ ขณะนี้มีรายงานการปนเปื้อนในระบบนิเวศ รวมถึงการตรวจพบปริมาณไอโซโทปของสารมากกว่าระดับปกติ ในพืชผักหลายชนิดและแหล่งน้ำ ถึงแม้ว่าจะยังไม่ถึงระดับที่เป็นอันตราย แต่ก็เป็นสิ่งที่เพิ่มความตระหนัก จึงยังคงต้องเฝ้าระวังต่อไป เพราะอาจจะเป็นภัยคุกคามสิ่งมีชีวิตที่อาศัยในระบบนิเวศนั้น ๆ และมนษย์ในที่สุด ทั้งนี้อาจเนื่องจากการได้รับสัมผัส (exposure) โดยตรงหรือผ่านทางห่วงโช่อาหาร (food chain) ถึงแม้ประเทศทางตะวันตกระบุว่า ระดับการปนเปื้อนจากรายงานการเฝ้าระวังและติดตามยังไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่ก็มิวายมีมาตรการพิจารณาการนำเข้า นมและผักจากบริเวณใกล้เคียงที่เกิดเหตุการณ์ครั้งนี้ ……Friend or Foe??
ภัยพิบัติที่เชอร์โนบิล (Chernobyl disaster) สถานการณ์การปนเปื้อนของกัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นในระดับโลกและยังคงกล่าวขานถึง เป็นความหายนะกรณีโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ระเบิด ในปี 1986 (ถึงแม้ว่าในขณะนี้ไม่ได้ใช้งานแล้วแต่ยังคงอยู่ในการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง) ซึ่งความเสียหายและการจัดการรับมือต่อเหตุการณ์ในครั้งนั้นได้ถูกจัดความเป็นอันตรายไว้ที่ระดับ 7 ในขณะที่เหตุการณ์ที่ญี่ปุ่นในเบื้องต้นถูกจัดไว้ที่ระดับ 4 (บ้างว่าควรปรับเป็น 5) ผลของการปนเปื้อนที่เชอร์โนบิลพบว่า ในระยะสั้น ๆ ยังคงตรวจวัดปริมาณสารปนเปื้อนเกินกว่ามาตรฐานในน้ำนมที่วัวจากพื้นที่ดังกล่าว หลังจากเกิดเหตุการณ์มาแล้ว 4 ปี ซึ่งเป็นผลจากการปนเปื้อนบริเวณทุ่งหญ้า แหล่งทำการเกษตร เลี้ยงสัตว์นั่นเอง นอกจากนี้ได้มีทีมนักวิจัยเฝ้าติดตามผลการปนเปื้อนของกัมมันตภาพรังสี ต่อสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ บริเวณรัศมีรอบๆโรงไฟฟ้าเชอร์โนบิล และพบว่าถึงแม้เหตุการณ์จะเกิดขึ้นนานถึง 25 ปีแล้ว ก็เริ่มมีพืชพรรณและสัตว์ ปรากฏให้เห็นอยู่บ้างบริเวณรัศมี 30 กม. รอบโรงไฟฟ้า ซึ่งคณะนักวิจัยกล่าวว่าอุบัติการณ์ครั้งนั้นมีผลต่อการลดลงของจำนวนประชากร และความหลากหลายของสัตว์ โดยใช้นกและแมลงในแหล่งอาศัยที่ได้รับการปนเปื้อนสูงเป็นตัวบ่งชี้
นกนางแอ่นบ้าน (Hirundo rustica) Barn Swallows ตัวบ่งชี้ทางนิเวศ: (Ecological indicator)โดยทั่วไปนกนางแอ่นบ้านกินแมลงเป็นอาหาร โอกาสที่ทั้งตัวนก และแมลงอาจจะได้รับสัมผัสจากกัมมันตภาพรังสีที่รั่วไหลที่เกิดขึ้นในช่วงเหตุการณ์หรือหลังจากนั้นก็ได้ เนื่องจากระดับการปนเปื้อนในระบบนิเวศยังคงมีอยู่ ผลการวิจัย ( University of South Carolina Biologist, Timothy Mousseau) พบว่า นกนางแอ่นบ้าน มีลักษณะสีขนภายนอกเปลี่ยนไป ต่างจากลักษณะปกติ (ภาพซ้าย) โดยพบขนสีขาวกระจายเป็นหย่อม ๆ บริเวณใต้คาง (ดังภาพ)
ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวมีผลเสียหายต่อนก เช่นความสามารถในการเลือกคู่ จับคู่ลดลงในช่วงฤดูผสมพันธุ์ วางไข่ มีผลต่อจำนวนประชากรในรุ่นใหม่นั่นเอง หรือแม้กระทั่งมีผลทำให้ขนาดของสมองนกเล็กลง ในขณะที่ผลต่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมยังไม่เห็นผลชัดเจนนัก ทั้งนี้กัมมันตภาพรังสีที่ปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม อาจเป็นสาเหตุทำให้เกิดการก่อกลายพันธุ์ (mutation) หรือมีผลต่อสารพันธุกรรม (DNA) ซึ่งเป็นสาเหตุใหญ่ที่สร้างความกังวลที่เกิดขึ้นในขณะนี้ และผลของกัมมันตรังสีต่อชีวิตมีทั้งระยะสั้น ระยะยาว ขึ้นอยู่กับปริมาณและระยะเวลาที่ได้รับ แต่สิ่งที่พอจะเบาใจได้ก็คือจนถึงขณะนี้กลุ่มผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นตรงกันว่าระดับการปนเปื้อนที่เกิดขึ้นรอบโรงไฟฟ้าฟูคูชิมายังคงอยุ่ในระดับน้อยเมื่อเทียบกับกรณีเชอร์โนบิล ดังนั้นผลกระทบต่อระบบนิเวศในญี่ปุ่นคงมีน้อย แต่ก็ยังคงต้องเฝ้าระวังต่อไป (อ่านเพิ่มเิติม Fallout at Fukushima -- Part 3 - The Scientist - Magazine of the Life Sciences http://www.the-scientist.com/news/)
ความสำคัญของการเรียนรู้ รวบรวมความหลากหลายทางชีวภาพ : (Crucial part of biodiversity data) จำนวนและความหลากหลายทั้งพืช สัตว์และสิ่งมีชีวิตอื่น ๆในระบบนิเวศมีประโยชน์และคุณค่ามากมาย สามารถบ่งชี้การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในระบบนิเวศได้ หากไม่มีข้อมูลที่ศึกษาและจัดเก็บอย่างเป็นระบบโดยกระบวนการวิจัยที่ถูกต้องแล้ว หลังจากเหตุการณ์ภัยพิบัติต่างๆ ที่เกิดขึ้น คงจะบอกได้ไม่ชัดเจนนักว่ามีอะไรที่เปลี่ยนแปลงไปบ้าง?? บทเรียนที่เรียนรู้จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบนโลก...
นี่ไม่ใช่หรือสิ่งที่เป็นพันธะกิจ: Mission possible !! ในนามของประชากรชาวโลกที่จะต้องตระหนักรู้ และร่วมมือกัน การเรียนรู้ รวบรวม ความหลากหลายทางชีวภาพสิ่งทีมีอยู่ในพื้นที่นี้ ณ. ช่วงเวลานั้น ๆ จึงเป็นสิ่งที่ทำได้ เราชาวบูรงตานีขอน้อมรับทำหน้าที่นี้อย่างภาคภูมิใจ และขอเป็นส่วนหนึ่งในฐานะของประชากรชาวโลกที่อาศัยบนโลกใบน้อย พร้อมคอยพิทักษ์ จึงขอเชิญชวนทุกคนร่วมมือกัน อย่างน้อยเริ่มจากบ้านหลังใหญ่ ม.อ.ตานีของเรา