รายวิชาความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมเพื่อชุมชน Creativity and Innovation for Community รหัสวิชา 262300 เป็นรายวิชาเลือกเสรี จัดการเรียนการสอนโดยคณะวิศวกรรมศาสตร์ เปิดสอนครั้งแรกใน ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 โดยเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรม “Startup Thailand” ภายใต้การสนับสนุนจากกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และ Startup Thailand Academy และดำเนินกิจกรรมร่วมกับโครงการหนึ่งคณะหนึ่งโมเดล คณะวิศวกรรมศาสตร์ ภายใต้การสนับสนุนของมหาวิทยาลัยพะเยา งบประมาณปี พ.ศ. 2561

วิชานี้เป็นรายวิชาเพื่อส่งเสริมให้นิสิตตระหนักถึงบทบาทของตนเองต่อสังคม โดยเริ่มจากสังคมใกล้ตัวเป็นจุดเริ่มต้น รายวิชามุ่งหวังในการส่งเสริมให้นิสิตเรียนรู้การรับฟังปัญหาจากผู้ได้รับผลกระทบหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในทุกมิติ ศึกษาปัญหาในทุกมิติ หลากหลายมุมมอง เพื่อให้พบปัญหาที่แท้จริง จากนั้นจึงใช้ความคิดสร้างสรรค์ และทักษะทางวิศวกรรมศาสตร์ในการสร้างนวัตกรรม หรือโมเดลการแก้ไขปัญหา ที่ตอบโจทย์กับผู้ได้รับผลกระทบโดยตรง รวมถึงการส่งเสริมให้นิสิตรู้จักและเข้าใจบทบาทของธุรกิจเชิงสังคม (Social Enterprise) ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งที่ช่วยให้การแก้ปัญหาดำเนินไปได้อย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นให้นิสิตให้ความสำคัญกับกลุ่มเป้าหมาย (Target) และคุณค่าของนวัตกรรมที่มีต่อกลุ่มเป้าหมาย (Value) เป็นหลัก

รายวิชาดังกล่าว จัดการเรียนการสอนโดยคณาจารย์จากคณะวิศวกรรมศาสตร์ กลุ่มคณาจารย์ผู้สอนจะทำหน้าที่เป็นโค้ช เพื่อให้คำแนะนำตลอดกระบวนการ เพื่อให้นิสิตเป็นผู้ออกแบบ ดำเนินการ และเลือกวิธีการแก้ปัญหาด้วยตนเอง

รูปแบบโดยย่อของรายวิชา

· นิสิตเรียนรู้และทบทวนทักษะและความสนใจของตนเอง

· ทบทวนปัญหาที่พบภายในครอบครัวหรือในชุมชนใกล้ตัว

· จัดกลุ่มปัญหา โดยมีกลุ่มหลักเช่น ปัญหาด้านการประกอบอาชีพเกษตรกรรม และปัญหาสุขภาพผู้สูงวัยและผู้พิการ

· แนะนำเครื่องมีอในการคิดวิเคราะห์เพื่อหาปัญหาที่แท้จริงและการสร้าง และเลือกแนวคิดที่เหมาะสมที่สุดเพื่อแก้ปัญหานั้น

· สร้างต้นแบบสำหรับการแก้ปัญหา

· วางแนวทางการต่อยอดพัฒนาเพื่อให้เกิดการนำไปใช้แก้ปัญหาจริง การหาแหล่งทุนสนับสนุนหรือสร้างเป็นธุรกิจเพื่อสังคมในอนาคต

หน้าที่หลักของรายวิชา คือการเสริมสร้างประสบการณ์ให้กับนิสิต ได้แก่

· แนะนำการประกอบธุรกิจเพื่อสังคม

· การใช้กระบวนการ Design Thinking และเครื่องมือต่างๆเพื่อหาปัญหาที่แท้จริงจากความต้องการของผู้ได้รับผลกระทบ

· การนำเสนอกรณีศึกษาด้าน Social Enterprise

· การจัดบรรยายโดยวิทยากรพิเศษ ผู้ก่อตั้งบริษัท start up ด้านสังคม และการบรรยาย

· การให้คำแนะนำทั้งเชิงเทคนิคทางวิศวกรรม และการพัฒนาสู่ธุรกิจเพื่อสังคม

การจัดบรรยายพิเศษโดยวิทยากรจากภายนอก

ในกำหนดการบรรยายโดยวิทยากรจากภายนอกไว้ 2 หัวข้อหลัก เพื่อให้นิสิตได้รู้จักโจทย์ปัญหามากยิ่งขึ้น จากมุมมองของผู้มีประสบการณ์ และได้ลงมือแก้ปัญหาจริง ในประเด็นปัญหาดังนี้

1. Smart Agriculture

2. ธุรกิจเพื่อสังคม กลุ่มสังคมผู้สูงอายุและผู้พิการ

กลุ่มเป้าหมายการจัดบรรยายคือ นิสิตที่ลงทะเบียนเรียนรายวิชา และบุคคลอื่นๆทั่วไปที่สนใจ จำนวนไม่เกิน 120 คน

การบรรยายโดยบุคลากรภายในมหาวิทยาลัย

หลังจากนิสิตได้แนวคิดและตัวต้นแบบแล้ว จัดการบรรยายในหัวข้อการตลาดอิงการกุศล (Cause Related Marketing ) และการต่อยอดสู่การเป็น Social Start up โดยคณาจารย์จากสาขาวิชาการตลาด คณะวิทยาการจัดการและสารสนเทศศาสตร์

พร้อมทั้งให้คำปรึกษา Social start up helpdesk สำหรับนิสิตที่สนใจต่อยอดแนวคิดเพื่อทำธุรกิจ Start up

การประเมินผลการเรียน

มุ่งเน้นที่การประเมินกระบวนการคิดและกระบวนการทำงานในแต่ละขั้นตอน โดยพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงานตลอดการศึกษา ประกอบกับความพึงพอใจของผู้ที่เกี่ยวข้องกับปัญหาที่มีต่อตัวต้นแบบเพื่อการแก้ปัญหา โดยจัดให้นิสิตนำเสนอผลงานให้ผู้ที่เกี่ยวข้องกับปัญหา และบุคคลทั่วไปที่สนใจชมผลงาน