Biologiya Haqqinda Melumat

rsiyytin fiziki tsvirinin kfi tkaml prinsiplri v populyasiya genetikas il birlikd ortaya xd. 1940-c v 1950-ci illrin vvllrind aparlan tcrblr gstrdi ki, DNT gen kimi bilinn xsusiyyt dayc vahidlri saxlayan xromosomlarn trkib hisssidir. Virus v bakteriya kimi yeni model orqanizmlr yaranan diqqt v 1953-c ild DNT-nin ikiqat spiral quruluunun kfi il molekulyar genetika dvrn keidi iar edir. 1950-ci illrdn bu gn qdr biologiya molekulyar sahd byk ld genilnmidir. DNT-nin kodonlar ehtiva etdiyi anlaldqdan sonra genetik kod Har Qobind Korana, Robert Holli v Maral Uarren Nirenberq trfindn "qrld".[25] Nhayt, nsan Genomu Layihsi 1990-c ild mumi insan genomunun xritldirilmsi mqsdi il baladld. Bu layih 2003-c ild mahiyyt etibaril tamamland,[26] sonrak thlillr hl d drc olunur. nsan Genomu Layihsi biologiya il bal toplanm biliklri insan orqanizminin v digr orqanizmlrin orqanlarnn funksional, molekulyar trifin daxil etmk n qloballaan sylrin ilk addm idi.

Fiziologiya canl orqanizmlrin btvlkd faliyytindki mexaniki, fiziki v biokimyvi proseslrinin yrnilmsidir. "Struktur v funksiya" biologiyada mrkzi hmiyyt dayr. Fizioloji tdqiqatlar nnvi olaraq bitki fiziologiyas v heyvan fiziologiyas olaraq iki yer blnr, lakin hans orqanizmin yrnilmsindn asl olmayaraq fiziologiyann bzi prinsiplri universaldr. Msln, maya hceyrlrinin fiziologiyas haqqnda yrnilnlr insan hceyrlrin d aid edil bilr. Heyvan fiziologiyas insan fiziologiyasnn alt v tdqiqat metodlarnn istifadsini insan olmayan nvlr qdr genilndirir. Bitki fiziologiyas hr iki tdqiqat sahsindn yararlanr.

Download File 🔥 https://fancli.com/2y3BT6 🔥

Tkaml biologiyas nvlrin cdad, mnyi v onlarn zaman rzind dyimsini tdqiq edir. Tkaml tdqiqatlarndan biologiyann taksonomik ynml sahlri faydalanr. Msln, mammalogiya, ornitologiya, botanika v ya herpetologiya kimi.

Tkaml biologiyas qismn tkamln rejimi v tempi il bal suallara cavab tapmaq n fosil qeydlrindn istifad edn paleontologiyaya[60] v qismn populyasiya genetikas kimi sahlrdki inkiaflara saslanr.[61] 1980-ci illrd inkiaf biologiyas tkaml inkiaf biologiyasnn tdqiqi il masir sintezdn ilk xarlmasndan sonra tkaml biologiyasnn trkib hisssin yenidn daxil oldu.[62] Filogenetika, sistematika v taksonomiya tkaml biologiyasnn bir hisssi hesab olunan laqli sahlrdir.

Ekoloji sistemlr individual orqanizmlrin ekologiyasndan balayaraq, populyasiyalara, ekosistemlr v nhayt biosfer qdr mxtlif sviyylrd yrnilir. Populyasiya biologiyas termini qarlql olaraq populyasiya ekologiyas il vz olunur baxmayaraq, populyasiya biologiyas xstliklr, viruslar v mikroblar n istifad olunur, populyasiya ekologiyas termini is daha ox bitki v heyvanlarn yrnilmsin ttbiq olunur. Ekologiya bir ox alt sahy blnr.

lkmizd Biologiya fakltsi bir ox abituriyent n adtn 2- ci seimdir. Soru aparsaq, grrik ki, biologiya fakltsi tlblrinin 90%-i Tibb universitetin qbul olmaq istyi il imtahan verib bal atmayan abituriyentlrdir. Bu amil ilk dvrlrd tlblrin maraqsz yanamasna gtirib xarr. Lakin biologiya ox drin v maraql elmdir. Eyni zamanda bir ox digr elmlrl laqlidir: tibb, psixologiya, ekologiya v s. Msln, hkimlr bildirir ki, Covid-19 virusundan qorunman n yax yolu llri 20 saniy sabunla yumaqdr. Ny sasn? Aparlan tcrblr gstrir ki, mhz 20 saniy rzind sabun tam tsirini gstrir: virusun trafndak ya tbqsini paralayr v bellikl, virusun thlksiz qalqlar su il yuyulub tamamil tmizlnir. gr virusun tbitini, orqanizm daxil olma yollarn, daxil olduqdan sonra nec davrandn yrnmsk, onun sbb olduu xstliyi nec malic ed bilrik?

nki lkmizd, tssf ki, biologiyann inkiaf dnyadak inkiafdan az 50 il geri qalr. Bu sbbdn xaricd thsil alb gln v z tcrbsini burda ttbiq etmk istyn gnclr ehtiyac var. Lakin burda myyn tinliklr d zn gstrir. Bel ki, lky qaytdqdan sonra burada bzi laboratoriyalar sizi xyal qrqlna urada bilr. nki yrndiyiniz yeniliklri ttbiq etmk n lazmi avadanlq byk ehtimal ki, bir oxunda mvcud olmayacaq . Lakin xaricd thsil almamaq siz yax i tapmaqda mane ola bilmz. gr yax xarici dil biliklriniz varsa, znz inkiaf etdirrk burdak thsill d kifaytln bilrsiniz.

Bu suallara cavab tapmaq siz karyeranz planladrmaa, ilk ii tapmaa kmk ed bilr. Lakin biologiya el bir sahdir ki, i imkanlar daim dyiir. Hminin, yrndikc, drin getdikc fikirlriniz dyi d bilr, znz tamamil frqli sah se bilrsiniz. Yni ki, thsil aldnz dvrd aldnz biliklr, hminin, dyin inkanlar maraqlarnz v planlarnz dyi bilr. Sadc elm etibar edin, o z sizi ynlndirck. Tim Klark bu bard deyir ki, karyera planlamas aktiv prosesdir, hr gn hyatnz dyimk ansnz var.

Thsil sektoruna kemk istsniz, ixtisasartrma kursu kerk mllim imtahan ver v orta mktbd mllim kimi ala bilrsiniz. Bel bir sual yaranr ki, biologiya mllimliyi ixtisas var ikn, niy bioloq mllim olsun? Bli, lkmizd bu sahd i tapmaq problemi var. Lakin bu problem qtiyyn sabit deyil , ildn-il dyiir. Hminin, yeni sahlr yaranr ( msln, bioinformatika, nanobiotexnologiya v s. ) , tlblr dyiir. Bu sahd i tapmaq v glcyinizi qurmaq bugn biraz da sizin maraqlarnzdan, fantaziyanzdan, bilik v bacarqlarnzdan asldr. nki biologiya hyatn mvcud olduu hr yerd kerlidir. Msln, kodladrma bacarqlar sizi bioinformatika sahsind, robotexnika biliklri biorobotiks sahsind irli apara bilr. Hr ey sizdn asldr.

Biologiya elmi insanlarn z hyati problemlrini hll etmk n yollar axtarmas il yaranm v insan cmiyyti il birlikd inkiaf etmidir. Bu problemlrdn n birincisi qidann ld edilmsi idi. nsan orqanizminin yrnilmsi d ilk vaxtlar bu problemlrdn biri olub. Lakin biologiyann sas nailiyytlri yalnz qida mhsullarnn artrlmas, tibb elminin uurlar il mhdudlamad. Zaman kedikc bu elmin insan orqanizminin quruluunu, fiziologiyasn yrnn sahlri il yana, tfkkrn yaranmasn, insann ictimai hyat trzini yrnn sahlri d meydana gldi. Bizim dvrmzd biologiya elmi tbitd ba vern proseslrin yrnilmsi v cmiyytin inkiaf namin istifad edilmsi n zruri biliklrin mnbyin evrilmidir. Masir biologiya elmi insan, onun salaml, sosial mahiyyti, psixoloji xsusiyytlrin aid hyati hmiyyti olan n vacib bilik v bacarqlar, insan v tbit mnasibtlrini hat edir. nsan tbitin trkib hisssidir, onun tkamlnn mhsuludur. Tbitd ba vern btn hadislr birbaa insana tsir edir. Masir dvrd bu hadislr saysz-hesabsz, onlarn yaratd tsirlr is lyglmz drcd bykdr. Bu baxmdan masir biologiyann qarsnda oxsayl problemlrin hlli yollarn tapmaq vzifsi durur. srin yeni yaranan infeksion v genetik xstliklrin qarsnn alnmas, effektiv peyvndlrin hazrlanmas, halinin qida mhsullar il tmin edilmsi, su mnblrinin, atmosfer havasnn tmiz saxlanmas, torpaqlarn eroziyadan qorunmas, melrin mhv olmasnn qarsnn alnmas... v s. btn bunlar dvrmzn aktual problemlri olub biologiya elminin aradrd msllrdir.

Molekulyar biologiyada tdqiqatlar bir sra xsusi metodlardan istifad edirlr, amma zaman kedikc bu metodlar biokimya v genetikann metodlar il birlirlr. Bu sbbdn molekulyar biologiya, biokimya v genetika elmlri arasnda dvr asllq mvcuddur.

stedadl uaqlarn seilmsi n kemi Sovet ttifaqnda SSR Maarif Nazirliyinin qrar il internat mktblr tkil edilmidir. Onlarn yaradlmasnda Azrbaycann ayr-ayr rayonlarndan istedadl uaqlar msabiq yolu il qbul etmk, dvlt hesabna yataqxana v yemkxana il tmin etmk, sas fnlrdn drinldirilmi proqramla drslr keirmk sas mqsd kimi qarya qoyulmudur. 1964-c ild 1 nmrli internat mktbin bazasnda 1 nmrli fizika-riyaziyyat v kimya biologiya tmayll internat mktbi yaradlmdr.

1969-cu ild kimya-biologiya bu bazadan ayrlm, 5 nmrli kimya-biologiya tmayll internat mktbi kimi faliyyt gstrmy balamdr. Bu bazada is 1 nmrli fizika-riyaziyyat tmayll internat mktbi faliyytini davam etdirmidir. Nazirlr Kabinetinin 2 noyabr 1991-ci il tarixli 472 nmrli mrin sasn mktbin ad dyidirilib, Respublika fizika-riyaziyyat v informatika tmayll (internat tipli) lisey adlandrlmdr v hal hazrda lisey bu adla faliyyt gstrir. 2351a5e196