Nâng tầm nhận thức nội tâm của con người lên tầng bậc 3, khai mở tiệm cận tầng bậc 4.
Hiểu 16 tánh người. Tham và tưởng là trọng điểm của tánh người, cái tôi của con người
Hiểu về tánh không của nội tâm
Giải nghĩa tên gọi 16 tánh người:
Trong cấu trúc con người, lớp 16 tánh người được gọi tên bằng từ Hán Việt. Từ Hán Việt thường có nhiều ý nghĩa khác nhau, nhưng chúng ta tìm cái ý nghĩa gần nhất với cấu trúc con người, cụ thể:
THỌ: thu nhận vào
TƯỞNG: tưởng nhớ. tưởng tượng, liệu định
HÀNH: truy xuất ra
THỨC: ý thức, hiểu biết
TÀI: tiền tài, tài năng
SẮC: sắc thân, sắc tướng
DANH: danh tiếng
THỰC: ăn
THÙY: ngủ nghỉ
THAM: ham muốn
SÂN:giận dữ
SI: mê muội
MẠN: ngạo mạn
NGHI: hoài nghi
ÁC: tàn ác
KIẾN: cố chấp
Trọng điểm – Biên độ - Cấp độ của tánh người:
- Tham và Tưởng là trọng điểm của tánh người.
Do tham và tưởng về Tài, tham và tưởng về Sắc, tham và tưởng về Danh, tham và tưởng Thực, tham và tưởng về Thuỳ, hay còn gọi là tham và tưởng về Tài, Sắc, Danh, Thực, Thuỳ mà quyết định mức độ, cấp độ của Sân, Si, Mạn, Nghi, Ác, Kiến; quyết định Thọ cái gì? - Hành thế nào? - Thức ra sao?
+ THAM nghĩa là ham muốn, hay còn gọi là mong muốn. Bản chất tham không có vấn đề, nhưng do hiện nay chúng ta đồng hóa Tham thành tham lam nên nói tham là xấu, là tệ. Thực chất, tham chỉ là mong muốn mà thôi. Con người luôn luôn ham muốn một cái gì đó – tham con mình trưởng thành, tham thấu hiểu chính mình,…. Ngay cả Đức Phật cũng có tánh Tham này – đó là tham phổ độ chúng sinh, tham khai thị con người ngộ nhập Phật tri kiến.
+ TƯỞNG: có 3 trạng thái của Tưởng - tưởng tượng (hiện tại), tưởng nhớ (quá khứ), liệu định (tương lai). Con người đặt cái tưởng về quá khứ thì tưởng nhớ, nhưng cái tưởng ở hiện tại thì người ta nói cái đó tưởng tượng; nhưng nếu đặt cái tưởng về tương lai thì người ta gọi đó liệu định. Ai ở đây có 1 cái liệu định trưa 12h mấy mình ăn cơm trưa không - thì chúng ta tưởng chưa? Tưởng cho sự việc chưa xảy ra thì là liệu định.
⇨ Con người mà không còn tham và tưởng nữa – tức là không còn ham muốn, mong muốn gì cho hiện tại, cho tương lai, không nhớ gì đến quá khứ thì không còn là con người nữa. Nên, Tham và Tưởng là trọng điểm của tánh người. Có thể là tham và tưởng về tài; tham và tưởng về Sắc, tham và tưởng về Danh, tham và tưởng Thực, tham và tưởng về Thuỳ hoặc tham và tưởng về cả Tài – Sắc – Danh – Thực – Thùy.
● Tham và tưởng về TÀI thì có thể theo 2 trường hợp là tiền tài tức là ham muốn kiếm tiền và tưởng là tương lai mình sẽ làm được cái này cái kia để kiếm tiền; tham và tưởng về tài với nghĩa tài năng như là học hết cái này cái kia để có tài năng…
● Tham và tưởng SẮC: gồm sắc thân, sắc tướng
-> Trọng sắc thân: coi trọng bản thân. Người sắc thân thì đó rất chú trọng chăm sóc bản than, cái gì gây ra sự tổn hại cho thân là họ sẽ không làm, tập thể dục ăn uống ngủ nghỉ đàng hoàng, cái gì đó quẹt lên đứt cái tay là thấy tổn tương khủng khiếp, rồi phải ăn sao cho nó tốt để cung phụng cho sắc thân, đi ra ngoài là phải chỉn chu, diện mạo phải đẹp đẽ, sang trọng…
-> Sắc tướng: hướng sự coi trọng ra không gian xung quanh. Người sắc tướng nhìn nhà dơ cái không chịu nổi, ăn mặc phải phù hợp – không chỉ mình mà yêu cầu cả với người xung quanh mình (sắc tướng thời trang), treo bức tranh bị lệch cũng không chịu được, sắc tướng ngôn ngữ thì muốn tròn vành rõ, nói đứng chính tả ngữ nếu không thì khó chịu, ngủ phải ngủ chỗ đẹp, êm (sắc tướng chỗ ngủ >< ngủ đâu cũng được - không sắc tướng chỗ ngủ), có người sắc tướng trong công việc làm việc phải chỉn chu….
● Tham và tưởng về DANH: mong muốn mình nổi tiếng hoặc mong muốn mình không nổi tiếng đừng ai biết đến mình (cũng là tánh danh theo chiều hướng vi tế lệ thuộc tham và tưởng)
● Tham và tưởng về THỰC: ăn phải ăn ngon thì mới được, có người thì ăn sao cũng được (không tham và tưởng về thực). Tánh thực thì giữ nguyên nhưng tham và tưởng gắn vô quyết định chúng ta hành xử sao với chuyện ăn.
● Tham và tưởng về THÙY không ngủ được, có người ngủ li bì ở các giai đoạn khác nhau, nếu cộng thêm sắc tướng nữa thì phải ngủ chỗ đẹp mới được. Hoặc có người bị bệnh gì k biết chỉ cần cho ngủ một đêm dậy là hết.
=> THAM và TƯỞNG về cái gì sẽ khởi tạo vòng ngoài theo chiều hướng nào, quyết định thọ cái gì, hành ra sao, thức thế nào. Do tưởng mà dẫn dắt mình đi. Một ý niệm của con người thôi có thể dẫn dắt con người đi xa hàng vạn dặm. Ngồi ở đây tưởng tới Mỹ thì nó dẫn mình qua Mỹ. Xã hội này dẫn dắt được người khác là do phù hợp tham tưởng nên dẫn dắt được; ai đó dẫn dắt chúng ta thì do phù hợp tham tưởng mà dẫn dắt thôi, nếu muốn dẫn dắt con cái giàu toàn diện thì làm con tham tưởng về giàu toàn diện, nếu không thì con cũng tham tưởng theo chiều hướng tệ, nếu không dẫn dắt con tham tưởng theo con đường sáng thì con cũng bị dẫn dắt theo con đường tối…
Biên độ dao động của tánh người: do cấu trúc của tánh người được bao bọc bởi điện từ âm dương nên là tánh người có những lúc lên lúc xuống, cũng tức là tánh người có biên độ dao động của nó, mức độ - cấp độ của các tánh Tham – sân - si – mạn – nghi – ác – kiến có cấp độ mức độ từ thấp đến cao hay là từ âm đến dương.
- Tánh Tham: là ham muốn. Mức độ - cấp độ thấp (âm) của tánh tham là tham lam - chỉ tham cho cá nhân mình; mức độ cấp độ cao (dương) là hào phóng – ham muốn cho người khác, cho chủ thể khác. Ví dụ tham tài - mà tham cho cá nhân mình thôi thì bị đánh giá là tham lam, nhưng tham tiền cho người khác thì là hào phóng – lấy tiền cho người ta mà. Hay tánh tham thực là tham ăn – nếu tham cho cá nhân mình, ăn cho riêng mình, không ai giành ăn với mình được thì đó là tham lam; nhưng mình tham thực mà tham cho chủ thể khác, mình thích nấu ăn cho người khác ăn, hoặc tạo điều kiện cho mọi người ăn ngon nhất có thể thì đó được gọi là hào phóng. Tham đừng nghĩ nó tệ, nó xấu, đó chỉ là ham muốn và có dao động từ âm sang dương, tham cho bản than mình là tham âm (tham lam), tham cho chủ thể khác là tham dương (hào phóng). Tham mà tham giúp đỡ người khác thì đâu có xấu. Nhưng có lúc cũng cần tham cho riêng bản thân mình. Người mà suốt ngày chỉ đi nghĩ cho người khác, chỉ lo giúp người người khác mà quên cả bản thân mình thì có phải sẽ được người khác khuyên nên nghĩ cho bản thân, cho chính mình một chút, hãy quay về yêu bản thân đừng chỉ có biết nghĩ cho người khác thôi. Đừng nghĩ hào phóng là tốt, quá hào phóng cũng không tốt. Mà nếu chỉ tham cho bản thân thôi không nghĩ cho ai thì cũng không được. Nên là có tham thì cũng phải dựa trên 4 động lực sinh tồn là cá nhân – gia đình – tổ chức và xã hội, cùng lúc tham cả 4 điều này.
- Tánh sân: sân thì nghĩa là giận dữ, nhưng tánh sân thì có biên độ dao động. Mức độ cấp độ thấp (âm) của Sân là giận dữ, mức độ - cấp độ cao (dương) của Sân là Hài lòng.
Ví dụ tham và tưởng về thực là 12h trưa có bữa ăn ngon, do sáng có thấy vợ chuẩn bị thức ăn rồi. Khi về tới nhà, bụng đói meo mà không có món ăn nào hết, vợ thì đi vắng, thì lúc này cái tham và tưởng về thực cho chính mình, muốn mình được ăn ngon mà thực tế không giống như cái tham tưởng của mình. Lúc này tánh sân sẽ bị đẩy xuống cực âm – lúc đó sẽ sinh ra giận dữ.
Tình huống khác, ngày nào đó, vợ gọi điện nói trưa nay em phải ra ngoài có việc không nấu cơm nhà, anh tự lo mua gì đó ăn hoặc về tự nấu gì ăn đỡ. Lúc này tham tưởng đã rõ ràng là trưa nay phải tự lo chuyện ăn uống. Nhưng khi về nhà thì thấy vợ đã chuẩn bị sẵn 1 mâm cơm nhiều món ngon mà mình thích, còn viết giấy nhắn để lại nữa, nghĩa là thực tế vượt xa với mong đợi, vượt xa tham tưởng, tánh sân được đẩy lên dương, sẽ thấy hài lòng với vợ mình.
- Tánh si: mức độ cấp độ thấp (âm) của tánh Si là mê muội; mức độ cấp độ cao (dương) của tánh Si là sáng suốt.
- Tánh Mạn: mức độ cấp độ thấp (âm) của tánh Mạn là Tự ti; mức độ cấp độ cao (dương) của tánh Mạn là Tự cao. Tự cao cũng không phải là tệ, thông thường hiện nay chúng ta hay đồng hóa khái niệm 1 người tự cao là tệ nên nghe nói tự cao thì thấy không dương lắm. Tự tin thì đứng ở giữa.
- Tánh Nghi : mức độ cấp độ thấp (âm) của tánh Nghi là Nghi ngờ; mức độ cấp độ cao (dương) của tánh Nghi là tin cậy. Tin tưởng là ở giữa, không cao bằng tin cậy.
- Tánh Ác: mức độ cấp độ thấp (âm) của tánh Ác là Tàn ác; mức độ cấp độ cao (dương) của tánh Ác là Lương thiện. Tánh người thì không nên đồng hóa với thuật ngữ của nó. Ác thì đại diện cho tàn ác, nhưng bản chất cái tánh con người thì có từ lương thiện đến tàn ác.
- Tánh Kiến : mức độ cấp độ thấp (âm) của tánh Kiến là cố chấp; mức độ cấp độ cao (dương) của tánh Kiến là chấp nhận.
Khi các tánh này phức hợp với nhau sẽ tạo nên cung bậc cảm xúc, cung bậc tánh người. Có lúc thì tánh sân bị đẩy lên thế này, tánh si bị đẩy thế kia,.. nhưng đều bắt nguồn từ Tham Tưởng. Chính Tham Tưởng của con người là trọng điểm để khởi tạo các tánh còn lại theo chiều hướng nào. Thỏa mãn được tham tưởng thì con người sẽ đẩy được tất cả các tánh Tham – Sân – Si – Mạn – Nghi – Ác – Kiến theo chiều hướng dương; còn nếu không thỏa mãn được tham tưởng hoặc không dừng lại được thì bị đẩy xuống theo chiều hướng âm. Và chính tham tưởng của con người về Tài – Sắc – Danh – Thực – Thùy quyết định cái Thọ - Hành – Thức.
Ví dụ chúng ta tham tưởng về sức khỏe về sắc thân thì khi đó đọc 1 cuốn sách Y học sẽ khiến cái Thức được mở, cái Thọ sẽ đưa vào khiến cho chúng ta hiểu sâu hơn những kiến thức về sức khỏe – nghĩa là do cái tham tưởng mà chúng ta hấp thu tốt kiến thức, nếu không có tham tưởng thì sẽ không hấp thu tốt; rồi cái Hành là truy xuất ra.
Con người có biên độ dao động về tánh. Bản chất Tài – Sắc – Danh – Thực – Thùy hay Thọ - Tưởng - Hành – Thức không có điện từ âm hay dương mà do cái Tham cộng vào nên mới quyết định điện từ âm dương và khi đó sẽ khởi tạo Sân – Si – Mạn – Nghi – Ác – Kiến theo chiều hướng nào.
Quan sát trong xã hội sẽ thấy đa phần những người lao động tầng thấp sẽ dùng cái này nhiều, thường đẩy theo chiều hướng âm nhiều, bởi vì tham tưởng của họ về Tài – Sắc – Danh – Thực – Thùy không đạt nên họ đẩy theo chiều hướng âm. Còn những người thành công, thành đạt trong cuộc sống thì tham tưởng về Tài – Sắc – Danh – Thực – Thùy họ đẩy theo chiều hướng dương. Những người trí thức, giới chuyên về nghiên cứu, về học thuật thì tham tưởng được đẩy theo hướng Thọ - Tưởng – Hành – Thức, theo chiều hướng vào bên trong. Mỗi cấp bậc, mỗi vùng tánh nào nhiều sẽ quyết định cái tầng xã hội của họ. Có những người tối ngày giận dữ, nóng nảy, tham lam,…là do họ đẩy điện từ của tánh này theo chiều hướng âm.