SAMANYA LAKSHANA-
1. Udagar bahulyata , heaviness
2. Anaha k saman lakshan,
3. Udagar mukh duara nikalna.
4. Anaha
5. Constipation
6. Abdominal pain
7. Ajeerna
NIDANA-
- Ama dosa
- Vega dharana
- Ahara atiyoga- ayoga- mithya yoga
- Adhyasana
- Ati langhana
- Guru & vidahi ahara sevana
- Ratri jagaran
- Mansik karana
SAMPRAPTI
nidana sevana-> agnimandhya-> amashya gata vayu & pakvashaya vayu vriddhi-> purish ka ati suska hona-> vayu ki anuloma gati avrodha-> vayu ki pratiloma gati-> prana vayu dusti-> udharvata roga
SAMPRAPTI GHATAKA
DOSA- vata kapha
DUSHYA- rasa, purisha
ADHISTHAN- amashya & pakvashaya
SHROTO DUSTI PRAKAR- sanga, vimargagaman
AGNI- agnimandhya
VYADHI SVABHAV- mridu
SADHYATA-ASADHYATA-
sadhya
TYPES(2)-
1. AMASAYOTATH UDARVATA-
- Ati udgar
- Ajeerna
- Heaviness in abdomen
- gudgudahat
2. PAKVASAYOTHYA UDARVATA
- Purish suskata
- Malavrodha
- Anaha
- Adhyamana
- murcha
PRICIPAL OF CHIKITSA
- Deepan/pachana
- Pachan cikitsa
- Vatanuloman chikitsa
- Aushadhi (udharvata har)
1. Vishvadi curna(sunthi, vidhara, nisotha, haritaki, hingu, chitrak)
2. Avipattikar curna(trivrit,lavanga)
3. Dasamuladi ghruta(dasamula, ghrita)
4. Erand taila
5. Abhayarista
ADARSH CHIKITSA PATRA
1. Avipattikara curna-3gm + Panchkol curna-2gm (2 times with koshna jala)
2. Trivrita curna-2gm (2 times with ghrita)
3. Abhayarista-20ml (2 times with 20ml water)
4. Haritaki curna-3gm (before sleep with koshna jala)
PATHYA-APATHYA
PRANAYAMA
- Savasana
- Pavan muktasana
- Sarvagsana
- Vajrasana
Pathya(DO):
Ghrita, taila, vasa, tila, wheat, masa, Sali rice, sathi rice, kulatha, sura, parval, sahijana, baingan,lehsuna, anar, pakva aam, nimbu, ber, draksha, madhuk, goksura, dugdha, nariyal jala, gomutra, kanji, imli, anupa & jangam mamsa.
Jala krida, sanvahana, bhumi sayan, daha karma, brihmana karma, dhupa vata nasak karma.
Apathya(DON’T):
Chana, matar, kodo, arhar,dhanya, munga, jamun, supari, karela, patra saka,, kshariya pradartha,,tikshna, dushit jala.
Chinta, ratri jagaran, vega dharana, shram, ansan, stri sangam, hathi-ghoda savari, ek sthana rukna.
RASODHI/BHASMA/PISTI-(120-250MG WITH MADHU/USHNODAKA)
- Vatagajankush rasa-(vatsanabh,mundi,ras sindura
- Mahavata gajankush rasa-(abhrak,vatsanabh)
- Chintamani rasa-(svarn,abhrak,ghrita kumari)
- Vatachintamani rasa-(svarn,praval,mukta,kumari)
- Chaturmukha rasa-(svarn,kumari)
- Yogendra rasa-(svarn,mukta,kumari)
- Vatari rasa-(guggul,triphala)
- Sarvang sunder rasa-(abrak,gandhak,kapilu)
- Vatavidhvansan rasa-(erand,abhrak)
- Trelokyachintamani rasa-(hirak,svarn,kumari)
- Rasraj rasa-(svarn,parad,gandhak,kumari)
- Akangvir rasa-(kapilu)
- Navratnaraj mrigank rasa-(svarn,hirak,pusparag)
- Svarn bhasma
- Abhrak bhasma
CURNA-(3-6GM WITH MADHU/USHNODAKA)
- Ashvagandha curna
- Nagradhya curna-(sunthi,kapilu)
- Panchkol curna-(pippali,pippalimula,chavya)
- Narsingh curna-(bhallataka)
- Shaddharan curna-(chitrak,indrayava,patha)
KAVATH/ASAV/ARISHTA-(20-40ML WITH SAMABHAG WATER)
- Maharasnadi kvatha
- Rasnasaptak kvatha-(rasna,erand)
- Rasana dashmula kvatha-(rasna,brihatidvya,sonapatha)
- Masabaladi kvatha-(udad,bala)
- Rasanadi kvatha
- Gokshuradi kvatha-(gokshura,eranda)
GHRITA(20-30ML WITH USHNODAKA)
- Dashamuladi ghrita-(dashmula,ghrita,pushker mula,karcura,tulasi,trikatu)
- Ashvagandha ghrita
- Nakuladhya ghrita-(nevla mamsa,dasamula)
- Changaladhya ghrita-(aja mamsa,brihat panchmula)
- Hansadya ghrita-(hansamamsa,saindhav,eranda)
- Chitrakadhya ghrita-(chitrak,sunthi,rasna)
- Majja sneha-mamsa sneha,dasamula)
- Chatusneha –(triphala,kulatha,sahijana)
TAILA
(ABHYANTAR PRAYOGARTH TAILA(10-20ML WITH DUGDHA,USHNODAKA)
- Rason taila-(rason,tila)
- Mulakadhya taila-(muli svaras,tila taila,bala)
- Bala taila-(bala,dasamula,kulatha)
- Ashvagandha taila-(ashvagandha,kesar,mulethi,sariva)
(ABHYANTER & BAHYA PRAYONARTHA TAILA)
- Narayan Taila-(Bilva,Sayonak,Bala,Ashvagandha)
- Prasarni taila-(gandhaprasarni,chitrak,pippalimula)
- Nakul taila-(yastimadhu,jeerak,dasamula)
- Masa taila-(masa,atish,yava,gokshura)
- Mahamasa taila-(masa,dasamula,ajamamsa)
- Amritadhya taila-(guduchi,tila taila)
(BAHYA PRAYOGARTHA TAILA)
- Vishgarbha taila-9dhatur,kusta,vacha,marich)
- Mahavishgarbha taila-(dhatur,nirgundi,katutumbi)
GUGGALU PRAYOGA-(500 MG-1GM WITH MADHU/JALA)
- Yograj gugglu-(chitak,pippali,gugglu)
- Mahayograj gugglu-(trikatu,triphala,erand,gugglu)
- Kesor gugglu-(triphala,guduchi)
- Singhnada gugglu-(gugglu,tripahal,sarsapa taila)
- Panchmrit loha gugglu-(triphala,gugglu,gandhak)
- Amrita gugglu-(guduchi,triphala,punarnava)
- Satavari gugglu-(satavari, gugglu)
- Lakshadi gugglu-(laksha,gugglu)
ASHAV/ARISTA(10-20ML WITH JALA)
- Dasamularista-9dasamula,puskermula,chitrak)
- Balarista-(bala)
- Ashvagandharista-(ashvagandha,musali,rasna)
- Drakshasava-(draksha,dhataki,nirgundi0
RASAYAN YOGA-(10-15GM WITHDUGDHA/JALA)
- Chayvanprash-(dasamula,amlaki)
- Brahma rasayana-(amlaki,haritaki,dasamula)
- Shilajatu(500mg bid)
- Shivagutika-(haritaki)
KASTA AUSHADHI-
- Nirgundi, bala, gugglu, sunthi, lasuna, bhallataka, hingu, sahijana, rasana, dasamula, ashvagandha, eranda, masa, ghrita, vasa, majja, shilajatu, brahmi, jatamansi, vacha, pippali, konch, satavari, prasarni, devdaru, vidara, kapilu, vidarikand, vatsanabh, dhatura.